Φόρους που αγγίζουν τα 12,9 δισ. ευρώ γλίτωσαν το 2022 εκατομμύρια φορολογούμενοι και επιχειρήσεις. Στη χώρα μας υπάρχουν 1.047 φοροαπαλλαγές και εκπτώσεις που εφαρμόζονται στη φορολογία εισοδήματος, στον ΕΝΦΙΑ, στις μεταβιβάσεις ακινήτων, στις γονικές παροχές, στις κληρονομιές, στον ΦΠΑ και στους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο αναμένεται να επανεξετάσει μία προς μία τις φοροαπαλλαγές, οι οποίες εκτοξεύτηκαν τα περασμένα χρόνια λόγω των αλλεπάλληλων κρίσεων. Στόχος είναι να αυξηθούν περαιτέρω τα φορολογικά έσοδα, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που αναμένεται να συμφωνηθούν με την Ευρώπη και εκτιμάται ότι θα κυμανθούν κοντά στο 2% του ΑΕΠ κάθε χρόνο.
Η αύξηση των φοροαπαλλαγών οφείλεται στις ενισχύσεις που χορηγήθηκαν την περίοδο της πανδημίας για τη στήριξη εργαζομένων, επαγγελματιών, επιχειρήσεων και ιδιοκτητών ακινήτων (αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, απαλλαγή από την εισφορά αλληλεγγύης, «κουρεμένα» ενοίκια και τεκμήρια, επιστρεπτέες προκαταβολές), καθώς και στις νέες φοροελαφρύνσεις που ενεργοποιήθηκαν, όπως η αύξηση του αφορολόγητου ορίου για τις γονικές παροχές στα 800.000 ευρώ, οι μειώσεις φόρου στα εισοδήματα μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση, οι απαλλαγές από το τέλος επιτηδεύματος, εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ κ.ά.
O Προϋπολογισμός
Αξίζει να σημειωθεί πως σε αυτές δεν περιλαμβάνονται οι νέες φοροαπαλλαγές που έχουν τεθεί σε ισχύ από τις αρχές του 2023 και προβλέπονται στο νέο Προϋπολογισμό, με κυριότερη την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης τόσο σε δημοσίους υπαλλήλους όσο και σε συνταξιούχους με εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ.
Το κόστος για τον Προϋπολογισμό ανήλθε σε 12,9 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία υπολογίστηκε πως θα επιβάρυναν τουλάχιστον 7.008.909 νοικοκυριά – φυσικά πρόσωπα, αλλά και πάνω από 53.021 εταιρίες και επιχειρήσεις. Τα νοικοκυριά επωφελούνται κυρίως από 231 απαλλαγές στη φορολογίας εισοδήματος, καθώς και 129 εκπτώσεις και απαλλαγές στον ΕΝΦΙΑ, στις μεταβιβάσεις ακινήτων και τις κληρονομιές. Αλλες ειδικές φορολογικές ή τελωνειακές διατάξεις φοροαπαλλάσσουν κέρδη και νέες επενδύσεις των επιχειρήσεων.
Είναι ενδεικτικό ότι σε σχέση με τρία χρόνια πριν, δηλαδή πριν από το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης, έχουν προστεθεί 273 νέες φοροαπαλλαγές, δηλαδή 35% περισσότερες φοροαπαλλαγές από όσες προβλέπονταν το 2019. Στην αντίστοιχη έκθεση που συνόδευε -τότε- τον Προϋπολογισμό καταγράφονταν 774 εκπτώσεις και μειώσεις φόρων, συνολικού ύψους 8,96 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Μέσα σε τρία χρόνια αυξήθηκαν κατά 3,92 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο ή κατά 45% (!), φτάνοντας για φέτος στα 12,9 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η λίστα με τις 10 σημαντικότερες φοροελαφρύνσεις
Στη χώρα μας υπάρχουν τουλάχιστον 10 μεγάλες φοροαπαλλαγές, οι οποίες αφορούν τα φυσικά πρόσωπα, τους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, οι κυριότερες είναι οι εξής:
1. Στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων καταγράφονται 231 φοροαπαλλαγές που κοστίζουν πάνω από 5 δισ. στον Προϋπολογισμό, με τον αριθμό των ωφελούμενων νοικοκυριών να ανέρχεται σε 7.008.909. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι οι μειώσεις φόρου ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση (χωρίς ή με εξαρτώμενα τέκνα) για 827.515 μισθωτούς, συνταξιούχους, κατ’ επάγγελμα αγρότες, οι οποίοι γλίτωσαν την πληρωμή φόρου ύψους 3,81 δισ. ευρώ, και οι απαλλαγές για εισοδήματα αλλά και για έκτακτες αμοιβές/αποζημιώσεις/επιχορηγήσεις/οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο της πανδημίας, με το κόστος τους να ανέρχεται σε 1,04 δισ. ευρώ και να ωφελούνται 2.356.503 φορολογούμενοι.
2. Στη φορολογία εισοδήματος των επιχειρήσεων υπάρχουν 200 φοροαπαλλαγές με κόστος 1,3 δισ. ευρώ. Κερδισμένες είναι 53.021 επιχειρήσεις.
3. Στη φορολογία κεφαλαίου (ΕΝΦΙΑ, ΕΦΑ, κληρονομιές, γονικές παροχές, δωρεές, μεταβιβάσεις κ.λπ.) υπάρχουν 129 απαλλαγές με κόστος 3,8 δισ. ευρώ στα κρατικά ταμεία από 4,2 δισ. ευρώ το 2021. Ειδικά οι απαλλαγές στον ΕΝΦΙΑ ανέρχονται σε 84.000.000 ευρώ και κάνουν χρήση 5.044.977 φορολογούμενοι, στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων (ΕΦΑ) το ύψος των απαλλαγών για 8.499 ιδιοκτήτες φτάνει τα 3,7 δισ. ευρώ, στις μεταβιβάσεις το κόστος ανέρχεται σε 84.800.000, με 28.667 φορολογουμένους να αξιοποιούν την απαλλαγή που δίνεται για την αγορά πρώτης κατοικίας.
4. Στον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας οι φοροαπαλλαγές εντοπίζονται σε 85 περιπτώσεις και κοστίζουν στον Κρατικό Προϋπολογισμό 854.000.000 ευρώ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα απαλλαγής είναι ο υπερμειωμένος συντελεστής 6% που επιβάλλεται σε φάρμακα και βιβλία, καθώς και η απαλλαγή από τον ΦΠΑ των ταχυδρομικών υπηρεσιών.
5. Στο τέλος ταξινόμησης οχημάτων υπάρχουν 25 φοροαπαλλαγές που αφαιρούν εισπράξεις 121.000.000 ευρώ. Απαλλαγή από το τέλος ταξινόμησης, μερική ή ολική, έχουν τα νοσοκομεία, οι πολύτεκνοι, οι φορολογούμενοι με τρία παιδιά, οι ξένες διπλωματικές υπηρεσίες και οι κάτοχοι υβριδικών – ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
6. Στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, που στερούν από τον Προϋπολογισμό 1,1 δισ. ευρώ, καταγράφονται 44 απαλλαγές. Οι εκπτώσεις στα ενεργειακά προϊόντα ανέρχονται σε 589.600.000 ευρώ, ενώ σε ανάλογα επίπεδα κυμαίνεται το κόστος στην αιθυλική αλκοόλη και στα αλκοολούχα ποτά (580.400.000 ευρώ). Επίσης οι εκπτώσεις στο φόρο κατανάλωσης καφέ ξεπερνούν τα 540.000 ευρώ.
7. Στα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων υπάρχουν 28 απαλλαγές που κοστίζουν 11.800.000 ευρώ.
8. Στα τέλη χαρτοσήμου καταγράφονται 76 απαλλαγές συνολικού κόστους 73.000.000 ευρώ.
9. Στον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου υφίστανται 19 φοροαπαλλαγές, που κοστίζουν 17.000.000 ευρώ.
10. Στον φόρο ασφαλίστρων υπάρχουν 5 απαλλαγές που μειώνουν κατά 421.000.000 ευρώ τα έσοδα στον Κρατικό Προϋπολογισμό.