Είναι η πρόταση που παραμένει ζωντανή και αποτελεί την μοναδική απάντηση στην απαξίωση αυτού του ιερού ελληνικού θεσμού που στέκεται όρθιος επί χιλιετίες. Με την μόνιμη τέλεση των ολυμπιακών αγώνων στην Ελλάδα, ένα μεγάλο ποσοστό διαφθοράς και διαβολής αυτού του δρώμενου θα εξαφανιστεί.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες για πάντα στην Ελλάδα… Οι καιροί, αναμφίβολα, ήσαν όχι μόνο ευνοϊκοί αλλά και ώριμοι: Είχαν προηγηθεί τα γεγονότα της Ολυμπιάδας του Μονάχου (1976) από παλαιστίνιους τρομοκράτες του «Μαύρου Σεπτέμβρη» που οδήγησαν στον θάνατο 9 ισραηλινών αθλητών, ενώ παραμονές των Ολυμπιακών της Μόσχας (1980) η εισβολή σοβιετικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν (Δεκέμβριος 1979) και το μαζικό μποϊκοτάζ χωρών του δυτικού αλλά και του ισλαμικού κόσμου (28 μουσουλμανικά κράτη δήλωσαν αποχή) έδειχναν πως η ανθρωπότητα δεν είχε ακόμα συνέλθει και οι φόβοι επανάληψης παρόμοιων τρομοκρατικών ενεργειών αναζωπυρώνονταν οσημέραι.
Σε εκείνη ακριβώς τη στιγμή που το διεθνές κλίμα υποδείκνυε όχι μόνο την καταλληλότητα αλλά και το χρήσιμο του εγχειρήματος, η ελληνική πρωτοβουλία σε επανάληψη προηγούμενης, το 1976, πάλι από τον Καραμανλή, προκάλεσε, όπως αποδεικνύεται από δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου της εποχής (ΑΠ Υ01/01/196, Θ. Σωτηρόπουλος, Γραφείο Υπουργού, 23 Μαΐου 1980), θετικά ανακλαστικά σε όλες τις ηπείρους, με μόνη εξαίρεση μερίδα του γερμανικού Τύπου της τότε ΟΔΓ (φύλλο της «Kölner Stadt – Anzeiger» στις 17 Μαΐου 1980) που διερωτάτο ποιος θα ανελάμβανε τα έξοδα της κατασκευής των αθλητικών εγκαταστάσεων, της ανέγερσης ξενοδοχείων και ενός νέου αεροδρομίου στην Πελοπόννησο, όπως και το αν θα μπορούσαν οι αθλητικές εγκαταστάσεις να παραμένουν ανεκμετάλλευτες στο μεσοδιάστημα των Αγώνων, αφήνοντας εντέχνως υπονοούμενα ακόμα και για την ποθητή ασφάλεια που παρέμενε και το μέγα ζητούμενο.
«Η δημιουργία ενός τέτοιου ολυμπιακού κράτους στην Ελλάδα είναι αμφίβολο ότι θα εμποδίζει στο μέλλον νέες κρίσεις όπως εκείνη του Μονάχου» προσέθετε ο γερμανός συντάκτης του άρθρου.
Επιφυλακτική στάση κρατούσε εν μέρει και το ολλανδικό εβδομαδιαίο περιοδικό «Elseviers Magazine» που σε άρθρο του μία ημέρα ακριβώς πριν, στις 16 Μαΐου του ιδίου έτους, με τίτλο «Επιστροφή στην Ολυμπία, αλλά… πώς;» επεσήμαινε πως ο κόσμος πρέπει να πάρει μια απόφαση για τους Αγώνες της Μόσχας και πως η ολυμπιακή ιδέα είχε φθαρεί εξαιτίας της διεθνούς πολιτικής. Ταυτόχρονα, όμως, ο αρθρογράφος αναδείκνυε άλλη μία, ελάχιστα γνωστή στο ευρύ κοινό αλλά μείζονος βαρύτητας για την τελεσφόρηση της ιδέας Καραμανλή, πτυχή που δεν ήταν άλλη από… τους έλληνες αρχαιολόγους!
Εγραφε ο συντάκτης του άρθρου: «Ολη η Ελλάδα πάλλεται για την τέλεση των Ολυμπιάδων μονίμως στη χώρα, αλλά συγχρόνως αρχίζει ένα είδος Πελοποννησιακού Πολέμου μεταξύ εκείνων που θέλουν να αναλάβουν την κατασκευή των έργων και των αρχαιολόγων. Η έφορος αρχαιοτήτων της αρχαίας Ολυμπίας παρατήρησε ότι εκείνοι που είναι υπέρ της εγκαταστάσεως των Αγώνων στην Ολυμπία θα καταστρέψουν το ωραίο τοπίο με μπουλντόζες και εκσκαφείς. Πόσο κρίμα σήμερα ειδικά που, με την παρακμή των Αγώνων λόγω των Ολυμπιακών της Μόσχας, η Αρχαία Ολυμπία έχει καταστεί επίκαιρη και η ανακαίνιση της Ολυμπίας όπως στην εποχή του Νέρωνα θα παραμείνει ένα όνειρο εξαιτίας των αντιρρήσεων των αρχαιολόγων που είναι τα αφεντικά στην Ολυμπία…».
Προσθέτοντας δε ένα ακόμα ιστορικό επιχείρημα υπέρ της ελληνικής ταυτότητας και του χαρακτήρα των Αγώνων, «άσχετα εάν η ελληνική αυτοκρατορία είχε εξαπλωθεί από τη Σικελία και τη Μικρά Ασία μέχρι την Αίγυπτο και τη Β. Αφρική», ο ίδιος αρθρογράφος σημείωνε με πικρία ότι ακόμα και στην πρόταση για ανακατασκευή της Αρχαίας Ολυμπίας σε ικανή απόσταση από τη σημερινή τοποθεσία «οι έλληνες αρχαιολόγοι προτίμησαν να σιωπούν. Αντί να δουν πως η ουσία δεν έγκειται στην Αρχαία Ολυμπία ως μουσείο, αλλ’ ότι οι Αγώνες πρέπει να επανέλθουν οριστικά στην Ελλάδα και δη στην Πελοπόννησο και ότι ο Καραμανλής είχε όλο το δίκιο του κόσμου όταν έγραφε σχετικά στον Πρόεδρο της ΔΟΕ κ. Κιλλάνιν σε επιστολή του στις 2 Φεβρουαρίου 1980, εκείνοι παρέμειναν παγεροί».
Αλλά και για τα μέλη της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής ο ολλανδός δημοσιογράφος, μετά την επίσκεψή του στο Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, έχοντας βιώσει την «εκθαμβωτική ομορφιά του ολυμπιακού τοπίου που με την ελκυστικότητά του είχε τραβήξει την προσοχή των Ελλήνων από το 800 π.Χ.», σημείωνε πως «οι ολυμπιακοί ιερείς της ΔΟΕ», αναφερόμενος ειδικά στον γερμανό προεδρεύοντα Κιλλάνιν, «βρίσκονται μετά από 100 έτη Ολυμπιακών Αγώνων σε ιδεολογική πτώχευση, κυρίως λόγω αδυναμίας του Κουμπερταίν να δώσει μια καθαρή ερμηνεία για το τι πραγματικά ήταν η αρχαία Ολυμπία».
Υπέρμαχος της ελληνικής προτάσεως, πλην του προέδρου του Ανώτατου Συμβουλίου Αθλητισμού της Αφρικής, Νιγηριανού Abraham Oradia που εκπροσωπούσε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο στην αρμόδια Επιτροπή του ΟΗΕ, ήταν και ο λοιπός ευρωπαϊκός Τύπος, όπως και ο αμερικανικός, ακόμη και ο ίδιος ο πρόεδρος Κάρτερ. Ιδού ενδεικτικοί τίτλοι και σχόλια:
Η ιταλική «Mattino» στις 24 Απριλίου του ιδίου έτους, αναφερόμενη στους Ολυμπιακούς της Μόσχας, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι «θα ήταν καλύτερα να διεξάγονται οι Ολυμπιακοί μονίμως στην Ολυμπία προκειμένου να σταματήσουν ο γιγαντισμός των Αγώνων και η καιροσκοπική αυτοπροβολή του εκάστοτε οργανωτή τους».
Η «International Herald Tribune» με τίτλο «Ελληνικό σχέδιο για μόνιμο χώρο τελέσεως των Αγώνων στη ΔΟΕ» απέδιδε ιδιαίτερη σημασία στον επικεφαλής της επιτροπής Γκιραντού, τον οποίο είχε ορίσει η ΔΟΕ υπεύθυνο για τη μελέτη της ελληνικής προτάσεως, την οποία ο ίδιος, σημειωτέον, χαρακτήριζε ως «απόλυτα πραγματοποιήσιμη» και «φανταστική».
Η «Baltimore Sun» αναφερόμενη στην εκεχειρία που οι Ελληνες επινόησαν το 776 π.Χ. έκανε έκκληση στους Ευρωπαίους να δουν με διαφορετικό μάτι τον τρόπο που οι Αγώνες στο μέλλον θα παρέμεναν «πολιτικά ουδέτεροι» (politically neutral) και πως αν αυτό το είχαν κάνει τέσσερα χρόνια νωρίτερα δεν θα αντιμετώπιζαν το δίλημμα των Ολυμπιακών της Μόσχας.
Λιγότερο αισιόδοξη η δυτικογερμανική «Süddeutsche Zeitung» με τίτλο «Η Ελλάς προσφέρει Ολυμπιακό Κράτος» έγραφε ότι «ναι μεν με την επιστροφή των Αγώνων στην γενέτειρά τους οι Ολυμπιάδες θα μείνουν μακριά από τις πολιτικές μηχανορραφίες και δυσφημήσεις, αλλά είναι αδύνατο να γίνουν πριν από το 1992» (!).
Το ίδιο και η γερμανόφωνη «Letzeburger Journal» του Λουξεμβούργου που με τίτλο «Γοητευτική αλλά γεμάτη προβλήματα» αναφερόταν στην ελληνική πρόταση απαριθμώντας σειρά από τεράστια τεχνικά, νομικά και άλλα προβλήματα.
Είναι λυπηρό να διαπιστώνει κανείς ακόμα μία φορά ότι λαμπρές προτάσεις ή και ευκαιρίες σαφώς δεν έλειψαν για το μέλλον της χώρας μας. Ακόμα πιο λυπηρό, ότι δεν έφταιγαν πάντοτε μόνο οι ξένοι για την αδυναμία υλοποίησής τους. Αρκεί απλώς να αναλογισθεί κάποιος, και ας μην είναι οικονομικός αναλυτής, τι θα σήμαινε για τη χώρα μας και την οικονομία της μια προοπτική όπως αυτή που οραματίσθηκε τρεις δεκαετίες πριν «ο γηραιός Καραμανλής», όπως τον χαρακτήριζε σε δισέλιδο διήγημα φαντασίας ο γερμανός δημοσιογράφος Wolfgang Josing στο κυριακάτικο ένθετο περιοδικό της εφημερίδας «Die Welt» (φύλλο 16 Μαΐου 1980). Μετά βεβαιότητος εικάζεται πως και τα νεοκλασικά της Αθήνας θα γλίτωναν και η Ακρόπολη από την ασχήμια των πάνινων συνθημάτων, αλλά και τα υπαίθρια συσσίτια, όπως και οι ουρές των ανέργων, θα φάνταζαν μακρινός εφιάλτης. Οσο για τους τελευταίους βέβηλους του Μουσείου της Ολυμπίας, που βρήκαν παιχνιδάκι την παραβίαση του χώρου, ούτε λόγος…
Επαναφορά στην κοιτίδα
Οι υπέρμαχοι της πρότασης
Εκπληξη επεφύλασσε η στάση της Νεολαίας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (Junge Union) του οποίου ηγείται σήμερα η κυρία Μέρκελ και που αναφανδόν τασσόταν υπέρ της προτάσεως Καραμανλή, όπως και η απόφαση τριών κατοίκων της πόλεως Landshut κοντά στο Μόναχο που δήλωσαν έτοιμοι να πεζοπορήσουν μέχρι την Ολυμπία διασχίζοντας 2.200 χλμ. προκειμένου να φτάσουν στην Ολυμπία στις 19 Ιουλίου 1980, ημέρα έναρξης των Ολυμπιακών της Μόσχας, υπογραμμίζοντας την προσήλωσή τους στο Ολυμπιακό Ιδεώδες και την ανάγκη επιστροφής των Αγώνων στη γενέθλια γη τους.
Οι εφημερίδες «Le Figaro» και «L’Aurore» (φύλλα 14 Μαΐου) αφιέρωναν εκτεταμένα σχόλια σε έκθεση του γάλλου ακαδημαϊκού και βουλευτή Ντριόν προς το Συμβούλιο της Ευρώπης για επαναφορά των Αγώνων στην κοιτίδα τους μαζί με συνημμένη πρόβλεψη χρηματοδοτήσεως των εγκαταστάσεων στην Ολυμπία.
Το γαλλόφωνο μηνιαίο περιοδικό «Trente Jours d’Europe» έκανε λόγο για χρηματοδότηση των έργων από την τότε ΕΟΚ.
Η ιταλική «Il Giornale» σημείωνε πως η ιδέα να ορισθεί η Ολυμπία ως μόνιμη έδρα των Αγώνων κέρδιζε συνεχώς έδαφος, το ίδιο και το δυτικογερμανικό εβδομαδιαίο περιοδικό «Bunte» σε αφιέρωμά του για την Ολυμπία.
Οι πληροφορίες από το εκπληκτικό αφιέρωμα της Φωτεινής Τομαή στο Βήμα