Ο Νικηφόρος Χούμνος (1250 – 16 Ιανουαρίου 1327) ήταν Βυζαντινός λόγιος και αξιωματούχος της πρώιμης Παλαιολόγειας περιόδου και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που συνέβαλαν στην άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών κατά τη λεγόμενη Παλαιολόγεια Αναγέννηση.
Γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη γύρω στα 1250. Καταγόταν από επιφανή οικογένεια και έλαβε επιμελημένη μόρφωση. Υπήρξε μάλιστα μαθητής του Γεωργίου του Κύπριου. Κατέλαβε σημαντικά αξιώματα επί Μιχαήλ Η’ και Ανδρονίκου Β’, φτάνοντας μέχρι το αξίωμα του μεγάλου λογοθέτη (πρωθυπουργού).
Το 1315 αντικαταστάθηκε στο αξίωμα του μεγάλου λογοθέτη από τον Θεόδωρο Μετοχίτη και αργότερα εκάρη μοναχός με το όνομα Ναθαναήλ. Πέθανε το 1327.
Συνέγραψε πλήθος έργων με αντιλατινικό και αντιπλατωνικό περιεχόμενο, καθώς και ρητορικού χαρακτήρα, τα οποία παραμένουν αδημοσίευτα.