Τους τελευταίους μήνες οι τραγωδίες με νέους ανθρώπους που χάνουν την ζωή τους διαδέχονται η μία την άλλη. Μετά τον αιφνίδιο θάνατο του 6χρονου στα Γρεβενά και του 16χρονου στην Ηλεία, ένας 22χρονος ερασιτέχνης ποδοσφαιριστής από την Πάτρα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με εγκεφαλική αιμορραγία και τελικά χθες ανακοινώθηκε πως είναι κλινικά νεκρός.
Τραγικές φιγούρες οι γονείς των αδικοχαμένων παιδιών, που έκαναν τον πόνο δύναμη και έδωσαν ζωή μέσα από τον θάνατο, δωρίζοντας τα όργανα σε ανθρώπους που περιμένουν σε ατέρμονες λίστες.
Στον απόηχο των τραγικών εξελίξεων που καταγράφηκαν τις τελευταίες ημέρες, οι δωρεές οργάνων από τις οικογένειες και οι σωτήριες μεταμοσχεύσεις στις οποίες οδήγησαν, αποτελούν φωτεινές, γενναίες, μεγαλειώδεις πράξεις, που αλλάζουν τη δυναμική σε ένα πολύπαθο κι ευάλωτο πεδίο της ανθρώπινης ζωής και της ιατρικής επιστήμης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), το 2022 ολοκληρώθηκε με ρεκόρ 5ετίας σε ό,τι αφορά τον αριθμό δοτών οργάνων, καθώς καταγράφηκαν 70 δότες. Μάλιστα, τα νοσοκομεία «Αττικόν» στην Αττική και «Παπανικολάου» στη Θεσσαλονίκη αναδεικνύονται τα πρωτοπόρα νοσηλευτικά ιδρύματα σε ό,τι αφορά την στήριξη της δωρεάς οργάνων και την ανεύρεση κατάλληλων δοτών.
Το 2021 οι δότες οργάνων ήταν 52 και το 2020, έτος που μας έβαλε στην τροχιά της πανδημίας ακόμη λιγότεροι, 48. Το 2019 είχαν καταγραφεί 61 δότες οργάνων και το 2018 ο αριθμός τους δεν ξεπέρασε τους 45. Ο απολογισμός του περσινού έτους ήταν 70 δότες οργάνων, ωστόσο οι 10 (ποσοστό 14,3% του συνόλου) καταγράφηκαν μέσα στον τελευταίο μήνα του έτους.
Ανάγκη τοποθέτησης στις μονάδες υγείας καθ’ύλην αρμόδιου γιατρού η νοσηλευτή του ΕΟΜ
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πέντε νοσοκομεία του ΕΣΥ που τοποθετήθηκαν το 2022 Τοπικοί Συντονιστές Μεταμοσχεύσεων διπλασιάστηκαν οι δωρεές οργάνων, γεγονός που δείχνει πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει στις μονάδες υγείας ο καθ’ύλην αρμόδιος ιατρός ή νοσηλευτής του ΕΟΜ. Πλέον, οι Τοπικοί Συντονιστές Μεταμοσχεύσεων έχουν γίνει επτά, κάτι που αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τη διαδικασία ανεύρεσης δοτών.
Ορόσημο στη δυναμική που αναπτύχθηκε στις δωρεές οργάνων φαίνεται να είναι ο θάνατος της φοιτήτριας Έμμας Καρυωτάκη στο τέλος του περασμένου Νοεμβρίου στη Θεσσαλονίκη εξαιτίας τροχαίου από ασυνείδητο οδηγό και στη συνέχεια η απόφαση των γονιών της να δωρίσουν τα όργανά της.
Κατά το ίδιο διάστημα αύξηση πολύ σημαντική αποτυπώνεται και στην εγγραφή νέων δωρητών στο σχετικό Μητρώο Δωρεάς Οργάνων και Ιστών του Οργανισμού. Περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι έγιναν δωρητές τον περασμένο Δεκέμβριο, σε μια διαδικασία σιωπηρή και ουσιαστική, που σηματοδότησε ο θάνατος της 21χρονης Έμμας. Από 16.000 οι εγγεγραμμένοι του Μητρώου ανήλθαν σε 19.000 μέσα σε λίγες εβδομάδες.
Μάλιστα, ο αυξητικός ρυθμός συνεχίζεται μετά τη δωρεά οργάνων του 6χρονου Θωμά από τα Γρεβενά, του 19χρονου Γρηγόρη από το Αγρίνιο και του 22χρονου Δημήτρη από την Πάτρα. Η απόφαση των οικογενειών να δωρίσουν τα όργανα των παιδιών τους έχει ευαισθητοποιήσει τους πολίτες, κάτι που αποτυπώνεται στις αιτήσεις εγγραφής δωρητών: γίνονται έως και 150 δηλώσεις καθημερινά στο Μητρώο του ΕΟΜ.
«Είναι σημαντικότατη η δημοσιοποίηση και η ανάδειξη των περιστατικών δωρεάς οργάνων, καθώς μεταξύ άλλων, λειτουργεί και ως παράδειγμα. Στη δύσκολη απόφαση μιας οικογένειας πάντα βοηθάει να γνωρίζει ότι και άλλες οικογένειες έχουν βρεθεί στην ίδια δύσκολη θέση και έχουν καταφέρει να υπερβούν τον πόνο τους και να προσφέρουν ζωή» επεσήμανε η προϊσταμένη Τμήματος Συντονισμού Μεταμοσχεύσεων του ΕΟΜ, κυρία Γιούλη Μενουδάκου.
Στην τελευταία θέση η Ελλάδα
Ωστόσο, η Ελλάδα παραμένει σταθερά στην τελευταία θέση της Ευρώπης σχετικά με τις μεταμοσχεύσεις και ανάμεσα στις τελευταίες δέκα χώρες παγκοσμίως.
Στη χώρα μας περίπου 1.350 ασθενείς αναμένουν για συμβατό μόσχευμα, ελπίζοντας ότι θα λάβουν το δικό τους «δώρο ζωής». Από αυτούς οι 1.200 περιμένουν για μόσχευμα νεφρού – συνολικά 11.500 νεφροπαθείς υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση. Ο χρόνος αναμονής στην Ελλάδα για μεταμόσχευση νεφρού είναι 8,8 χρόνια, ενώ στην Ισπανία δεν ξεπερνά τους 12 μήνες.
Ετησίως στην Ελλάδα καταγράφονται 4-5 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, δηλαδή περίπου 50 δότες και γίνονται κατά μέσο όρο 120 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων. Η Πορτογαλία, ο πληθυσμός της οποίας είναι συγκρίσιμος με αυτόν της Ελλάδας, έχει κάθε χρόνο 200 δότες και γίνονται 700 μεταμοσχεύσεις οργάνων.