Ο Πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν ουσιαστικά διέκοψε τη χθεσινή σύνοδο κορυφής του CSTO στο Ερεβάν, της οποίας πρόεδρος ήταν ο ίδιος.
Αρνήθηκε να υπογράψει την τελική δήλωση της συνόδου κορυφής, καθώς και τη δήλωση του οργανισμού για την παροχή συλλογικής βοήθειας στην Αρμενία.
Ο Πασινιάν δικαιολόγησε την απόφασή του, λέγοντας ότι το έγγραφο δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες του Ερεβάν.
Εξάλλου, τόσο στην έναρξη όσο και κατά τη διάρκεια της συνόδου, ο Αρμένιος πρωθυπουργός άσκησε δριμεία κριτική τόσο στον CSTO όσο και, έμμεσα, στη Ρωσία. Το γενικό νόημα της κριτικής του ήταν ότι ο CSTO είχε χάσει τη λειτουργικότητά του.
Ρήξη Αρμενίας με τον CSTO
Κατά την έναρξη της συνόδου, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ζήτησε να μιλήσουν για προβλήματα εντός του CSTO «χωρίς κάμερες». Ωστόσο, ο Πασινιάν αγνόησε αυτό το κάλεσμα.
Οι εντάσεις μεταξύ της Αρμενίας και του CSTO, ξεκίνησαν πολύ πριν από τη σύνοδο κορυφής – θα έλεγε κανείς, αμέσως μετά την άνοδο του Πασινιάν στην εξουσία.
Μετά από δύο ημέρες συγκρούσεων στα σύνορα Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, τα συμφέροντα της Αρμενίας και του CSTO τελικά διέφεραν.
Το Ερεβάν κατανοούσε ξεκάθαρα ότι ήταν άσκοπο να παραμείνει σε αυτόν τον οργανισμό και τώρα οι αρμενικές αρχές δεν διστάζουν να αποκαλούν όχι μόνο τον CSTO, αλλά συγκεκριμένα τη Ρωσία, αναξιόπιστο σύμμαχο.
Όμως η Ρωσία δεν θέλει να χάσει την Αρμενία και δεν θα την αφήσει να βγει από τη στρατιωτικοπολιτική της τροχιά.
Φαίνεται ότι αυτός είναι ο λόγος που τα μέλη του CSTO προσήλθαν στη σύνοδο κορυφής πλήρως προετοιμασμένα.
Υπέβαλαν σχέδιο κοινής δήλωσης για την παροχή συλλογικής βοήθειας στην Αρμενία.
Την παραμονή της συνόδου κορυφής, ο γενικός γραμματέας του CSTO Στανισλάβ Ζας είπε ότι το έγγραφο πέρασε τη διαδικασία έγκρισης. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για το τι ακριβώς γράφεται στο έργο -δεν ανακοινώθηκε. Όμως, προφανώς, τα μέλη της οργάνωσης σχεδίαζαν κάποια επίσημα μέτρα στήριξης προκειμένου, αφενός, να αποδείξουν ότι ο CSTO δεν έχει χάσει τη λειτουργικότητά του και, αφετέρου, να μειώσουν το αυξανόμενο αντιρωσικό αίσθημα στην Αρμενία.
Είναι πιθανό να παρασχέθηκε κάποια βοήθεια στον αρμενικό στρατό όσον αφορά την προμήθεια όπλων. Όμως ο Πασινιάν αρνήθηκε προκλητικά να υπογράψει το έγγραφο και τελικά δεν το έκανε πίσω.
Κατά την έναρξη της συνόδου, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας εξέφρασε την απογοήτευσή του για τον CSTO, ο οποίος δεν προστάτευσε την Αρμενία από τη «στρατιωτική επίθεση» του Αζερμπαϊτζάν.
Επιπλέον, ο CSTO δεν έχει δώσει ακόμη πολιτική εκτίμηση για το τι συνέβη στα σύνορα. Όλα αυτά έδωσαν μεγάλο πλήγμα στην εικόνα της οργάνωσης τόσο εντός όσο και εκτός της Αρμενίας.
Σύμφωνα την Armenian News, o πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν είπε σε μια αποστροφή του λόγου του:
«Σε αντίθεση με τις επετείους, η διάθεσή μας, δυστυχώς, δεν είναι επετειακή. Τα τελευταία δύο χρόνια, η Αρμενία, χώρα μέλος του CSTO, έχει δεχθεί επίθεση από το Αζερμπαϊτζάν τουλάχιστον τρεις φορές.
Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι η ένταξη της Αρμενίας στον CSTO δεν απέτρεψε το Αζερμπαϊτζάν από επιθετικές ενέργειες, και ακόμη περισσότερο αφού, στην πραγματικότητα, μέχρι σήμερα δεν καταφέραμε να καταλήξουμε σε απόφαση σχετικά με την αντίδραση του CSTO στην επιθετικότητα του Αζερμπαϊτζάν κατά της Αρμενίας. Αυτά τα γεγονότα προκαλούν μεγάλη ζημιά στην εικόνα του CSTO τόσο εντός της χώρας μας όσο και στο εξωτερικό, και αυτό το θεωρώ ως την κύρια αποτυχία της προεδρίας της Αρμενίας στο CSTO. Μπορώ να πω το ίδιο για τα γεγονότα της κλιμάκωσης στα σύνορα μεταξύ των συμμάχων μας – Κιργιζιστάν και Τατζικιστάν».
Πασινιάν: Γιατί δεν υπάρχει ο Οργανισμός συλλογικής Ασφάλειας
Τόνισε στην διάρκεια της ομιλίας του ο πρωθυπουργός της Αρμενίας:
Η θέση μας είναι η εξής: σύμφωνα με τη Διακήρυξη της Άλμα-Άτα της 21ης Δεκεμβρίου 1991, οι ιδρυτικές χώρες της ΚΑΚ, ως ανεξάρτητα κράτη, αναγνώρισαν η μία την εδαφική ακεραιότητα της άλλης και το απαραβίαστο των υφιστάμενων συνόρων. Αυτό σημαίνει ότι οι προαναφερθείσες χώρες ανεξαρτητοποιήθηκαν με τα διοικητικά σύνορα που υπήρχαν μεταξύ των δημοκρατιών επί Σοβιετικής Ένωσης. Δηλαδή τα πρώην διοικητικά σύνορα έγιναν κρατικά σύνορα και τα εδάφη των προαναφερθέντων χωρών προσδιορίζονταν από αυτά τα σύνορα. Μέσα σε αυτά τα σύνορα η Δημοκρατία της Αρμενίας έγινε μέλος του ΟΗΕ και του CSTO.
Από τις 11 Μαΐου 2021, το Αζερμπαϊτζάν έχει χρησιμοποιήσει ένοπλες δυνάμεις τρεις φορές και κατέλαβε περίπου 140 τετραγωνικά χιλιόμετρα του κυρίαρχου εδάφους της Δημοκρατίας της Αρμενίας. Αυτό συνέβη στις 11 Μαΐου και στις 14 Νοεμβρίου 2021 και στις 13 Σεπτεμβρίου 2022.
Έτσι, σύμφωνα με το ψήφισμα του ΟΗΕ της 14ης Δεκεμβρίου 1974, με αριθμό 3314, οι παραπάνω ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν θεωρούνται επιθετικές.
Τι περιμένουμε από τον CSTO από αυτή την άποψη; Δηλώσεις αυτού του γεγονότος, με τη μορφή μιας σαφώς διατυπωμένης πολιτικής εκτίμησης. Το να απέχεις από μια τέτοια αξιολόγηση, λέγοντας ότι δεν υπάρχουν σύνορα μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, σημαίνει ότι δεν υπάρχει ζώνη ευθύνης του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας και εάν δεν υπάρχει ζώνη ευθύνης, τότε δεν υπάρχει ο ίδιος οργανισμός. Μπορεί τουλάχιστον να ερμηνευτεί έτσι.
© Βαλκανικό Περισκόπιο –Γιῶργος Ἐχέδωρος