Ο Τζέιμς Βατ (Αγγλικά: James Watt, 30 Ιανουαρίου 1736 – 25 Αυγούστου 1819) ήταν Σκωτσέζος μηχανουργός, μηχανικός και εφευρέτης.
Γεννήθηκε στο Γκρήνοκ της Σκωτίας στις 19 Ιανουαρίου το 1736 και πέθανε στο Χάντσουορθ του Μπέρμινγκχαμ στις 19 Αυγούστου το 1819. Από νεαρή ηλικία έδειξε μεγάλη κλίση στα μαθηματικά και στη μηχανική. Το 1755 πήγε στο Λονδίνο και εργάσθηκε κοντά σε ένα διαπρεπή κατασκευαστή μαθηματικών οργάνων και ένα χρόνο αργότερα εγκαταστάθηκε για λογαριασμό του στη Γλασκώβη, όπου και προσλήφθηκε ως μηχανικός στο εκεί Πανεπιστήμιο.
Μια μηχανή του Νιούκομεν που του έφεραν για επισκευή, του κίνησε τόσο το ενδιαφέρον ώστε συνέβαλε κατά πολύ στην τελειοποίησή της. Συγκεκριμένα πέτυχε τον αποχωρισμό του συμπυκνωτή από τον κύλινδρο τον οποίο περιέβαλε με ατμό προς αποφυγή ψύξης.
Στη συνέχεια ίδρυσε στο Σόχο μηχανουργείο όπου και κατασκεύασε ατμομηχανή διπλής ενέργειας δίνοντας περιστροφική κίνηση με αρθρωτό παραλληλόγραμμο, διάταξη που φέρει το όνομά του, προσθέτοντας και σπόνδυλο για κανονική ρύθμιση. Η ατμομηχανή εκτίθεται σήμερα στο Γερμανικό Μουσείο του Μονάχου, του μεγαλύτερου τεχνολογικού μουσείου στον κόσμο.
Ο Τζέιμς Βατ ονομάσθηκε «πατέρας της ατμομηχανής» ιδιαίτερα για τη χρήση του ατμού για τη θέρμανση του κυλίνδρου, και κυρίως για την κατασκευή μιας ατμομηχανής που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε ευρεία κλίμακα σε πολλές εφαρμογές, οδηγώντας έτσι στην έλευση της Βιομηχανικής Επανάστασης.
Επίσης, για την εφεύρεση του πιεστικού κοχλία καθώς και για τα υδραργυρικά μανόμετρα. Το 1775 έγινε μέλος της Βασιλικής Εταιρίας του Λονδίνου και το 1808 μέλος του Ινστιτούτου της Γαλλίας.
Προς τιμή του ονομάστηκε ειδική μονάδα μέτρησης ισχύος λεγόμενη Βατ.