Οι δύο κορυφαίοι διπλωμάτες, αρχικά, προσπάθησαν να αποκλιμακωθούν. Όταν η ομοσπονδιακή υπουργός Εξωτερικών Ανναλένα Μπέρμποκ (Πράσινοι) είδε τη θέα του Βοσπόρου από την επίσημη κατοικία του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Κωνσταντινούπολη, παρατήρησε: «Πρέπει να συνεχίσουμε να πλέουμε μαζί, ακόμη και όταν υπάρχουν κύματα», γράφει η γερμανική Χάντελσμπλατ.
Όμως η αντιπαράθεση δεν άργησε να έρθει. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή στην Κωνσταντινούπολη, οι δυο τους έδωσαν λεκτικές μάχες για την αναμενόμενη τουρκική επίθεση στη βόρεια Συρία, τη φυλάκιση του αντιπολιτευόμενου Οσμάν Καβαλά στην Τουρκία και τη νησιωτική διαμάχη Ελλάδας -Τουρκίας.
Η Μπέρμποκ είχε επισκεφθεί την Αθήνα και ήταν ξεκάθαρα με το μέρος της Ελλάδας στη διαμάχη για ελληνικά νησιά όπως η Ρόδος, η Κως και η Λέσβος στην ανατολική Μεσόγειο.
Η τουρκική κυβέρνηση αμφισβητεί την κυριαρχία της Αθήνας σε αυτά τα νησιά και απαιτεί την αποχώρηση όλων των ελληνικών στρατευμάτων.
«Τα ελληνικά νησιά είναι ελληνικό έδαφος και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να το αμφισβητήσει», είπε η Μπέρμποκ στην Αθήνα μετά από συνομιλίες με τον Έλληνα ομόλογό της Νίκο Δένδια και επανέλαβε αυτή τη θέση στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ επέκρινε τη στάση της Γερμανίας για τα ελληνικά νησιά
Ο Τσαβούσογλου είπε ότι σε τέτοιες διαφορές, η Γερμανία πρέπει να είναι προσανατολισμένη στη λύση, όπως ήταν επί καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ (CDU). «Η κυρία Μέρκελ το έκανε αυτό. Για να πούμε την αλήθεια, η Γερμανία ήταν ένας έντιμος μεσολαβητής σε αυτό το διάστημα. Ήταν ισορροπημένη. Η πολιτική της Γερμανίας ήταν ισορροπημένη», είπε ο Τσαβούσογλου. «Λυπάμαι που το λέω, αλλά έτσι ήταν. Και αυτό το σεβαστήκαμε».
Η Μπέρμποκ προειδοποιεί την Τουρκία για εισβολή στη Συρία
Τον τελευταίο καιρό έχει δει «ότι αυτή η ισορροπία δυστυχώς χάνεται». Τρίτες χώρες όπως η Γερμανία «δεν πρέπει να εμπλακούν σε προκλήσεις και προπαγάνδα, ειδικά από την Ελλάδα και το ελληνικό τμήμα της Κύπρου».
Οι δυο τους συγκρούστηκαν και για το θέμα της Συρίας. Ο Μπέρμποκ προειδοποίησε τον Τσαβούσογλου για τη νέα επίθεση στη γειτονική χώρα. Η Άγκυρα θέλει να πολεμήσει εκεί την κουρδική πολιτοφυλακή YPG, την οποία η κυβέρνηση θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση. Είναι γνωστό ότι η Τουρκία απειλείται από την τρομοκρατία και φυσικά όλοι έχουν δικαίωμα στην αυτοάμυνα, είπε ο Μπέρμποκ.
Ωστόσο, αυτό το δικαίωμα δεν περιλαμβάνει «αντίποινα ούτε αφηρημένες προληπτικές επιθέσεις». Τα δεινά των Σύριων θα χειροτέρευαν ακόμη περισσότερο από μια ανανεωμένη στρατιωτική σύγκρουση και θα προέκυπτε μια νέα αστάθεια, την οποία μόνο τρομοκρατικές οργανώσεις όπως το Ισλαμικό Κράτος (IS) θα εκμεταλλευόταν.
Ο Τσαβούσογλου δεν αποδέχτηκε αυτό το επιχείρημα.
«Καταρχάς, δεν πρόκειται για στρατιωτική σύγκρουση, γιατί μια στρατιωτική σύγκρουση είναι μεταξύ χωρών και στρατών», είπε. Μάλλον, είναι μια επιχείρηση κατά των τρομοκρατών και καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
Η υπουργός Εξωτερικών επέμεινε στην ενότητα
Ο Τσαβούσογλου αντέδρασε με ιδιαίτερη οργή στην κριτική της Μπέρμποκ για τη φυλάκιση του Τούρκου πολιτιστικού υποστηρικτή Οσμάν Καβαλά. Η πολιτικός των Πρασίνων τόνισε ότι οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) πρέπει να γίνονται σεβαστές.
«Για μένα, αυτό περιλαμβάνει επίσης την απελευθέρωση του Οσμάν Καβαλά με εντολή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», είπε.
Ο Τσαβούσογλου αντέδρασε με οργή, κατηγορώντας την Μπέρμποκ ότι έβαλε τον Καβαλά στην ατζέντα αλλά την αγνόησε όταν άλλες χώρες δεν συμμορφώθηκαν με τις αποφάσεις του Δικαστηρίου.
Κατηγόρησε επίσης τη Γερμανία ότι χρησιμοποιεί και χρηματοδοτεί τον Καβαλά κατά της Τουρκίας.
Ο Καβαλά καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη τον Απρίλιο σε σχέση με τις διαδηλώσεις στο Γκεζί το 2013. Η απόφαση προκάλεσε έντονη διεθνή κριτική. Ο Καβαλά βρίσκεται στη φυλακή από το 2017.
Η Μπέρμποκ πήρε μια συνειδητή απόφαση να συνδυάσει τις εναρκτήριες επισκέψεις της στους δύο αμφισβητούμενους εταίρους του ΝΑΤΟ, Τουρκία και Ελλάδα.
«Χρειαζόμαστε ενότητα, χρειαζόμαστε διάλογο, χρειαζόμαστε συνετή δράση σε αυτές τις δύσκολες στιγμές», είπε στην Αθήνα, αναφερόμενη στον πόλεμο της Ουκρανίας και τις συνέπειές του. Οι διαφωνίες εντός των τάξεων της συμμαχίας είναι ακριβώς αυτό που θέλει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν.
«Συγκρούσεις» και στην Ελλάδα
Αλλά και στην Ελλάδα, η επίσκεψη δεν ήταν εντελώς χωρίς σύγκρουση. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Δένδιας άσκησε έντονη κριτική στις γερμανικές εξαγωγές όπλων και την πώληση υποβρυχίων στην Τουρκία.
«Με αυτά τα υποβρύχια υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η ισορροπία δυνάμεων στη Μεσόγειο να πεταχτεί εκτός άρθρωσης», είπε.
Ένα άλλο άλυτο ζήτημα μεταξύ των δύο χωρών στη συνάντηση ήταν για άλλη μια φορά οι απαιτήσεις της Ελλάδας για αποζημιώσεις για τις καταστροφές που προκάλεσαν οι Γερμανοί κατακτητές στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι το θέμα των αποζημιώσεων της Γερμανίας παραμένει ανοιχτό για την ελληνική κυβέρνηση, αλλά κυρίως για την ελληνική κοινωνία», είπε ο Δένδιας. Το θέμα πρέπει να λυθεί, είναι θέμα αρχής.
Η Μπέρμποκ, από την άλλη πλευρά, αναφέρθηκε στη θεμελιώδη γερμανική απόρριψη τέτοιων αιτημάτων. Το Βερολίνο θεωρεί το ζήτημα νομικά κλειστό και αναφέρεται στη συμφωνία δύο και τέσσερα για τις συνέπειες της εξωτερικής πολιτικής της επανένωσης της Γερμανίας από το 1990.
Ωστόσο, θα μπορούσε να υπάρξει πρόοδος στην προγραμματισμένη ανταλλαγή δακτυλίων με την Ελλάδα για τον εφοδιασμό της Ουκρανίας με τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού.
«Νομίζω ότι είμαστε στο σωστό δρόμο εδώ», είπε η Μπέρμποκ. Πρόκειται για την παράδοση περίπου 100 ελληνικών τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού σοβιετικής σχεδίασης τύπου BMP-1 στην Ουκρανία. Η Ελλάδα πρόκειται να παραλάβει τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού Marder από τη Γερμανία. Ωστόσο, η ελληνική πλευρά δεν θέλει να παραδώσει τα άρματα μάχης μέχρι να έρθει η αντικατάσταση από τη Γερμανία.
Συνάντηση με την τουρκική αντιπολίτευση
Το Σάββατο, η Μπέρμποκ ταξίδεψε για να συναντήσει εκπροσώπους της τουρκικής αντιπολίτευσης.
Στην Άγκυρα, η Μπέρμποκ επισκέφτηκε αρχικά το μαυσωλείο του ιδρυτή του κράτους, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, και κατέθεσε στεφάνι εκεί. Αυτό είναι υποχρεωτικό για μια εναρκτήρια επίσκεψη. Στη συνέχεια συνάντησε τους τρεις εκπροσώπους της αντιπολίτευσης.
Οι παρατηρητές υποθέτουν ότι έξι κόμματα της αντιπολίτευσης θα σχηματίσουν συμμαχία και θα προτείνουν έναν κοινό υποψήφιο για τις εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2023. Τότε εκλέγεται ταυτόχρονα Βουλή και Πρόεδρος.
Η αντιπολίτευση ελπίζει στη συνέχεια να αντικαταστήσει τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία για σχεδόν 20 χρόνια.
Οι δημοσκοπήσεις για τον Ερντογάν και το συντηρητικό ισλαμικό κυβερνών κόμμα του, το AKP, είχαν πρόσφατα πέσει.
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Metropoll, το AKP θα αποτύχει την απόλυτη πλειοψηφία στην τρέχουσα συμμαχία με το υπερεθνικιστικό κόμμα MHP στις εκλογές του Ιουνίου.
handelsblatt.com
—
© Βαλκανικό Περισκόπιο –Γιῶργος Ἐχέδωρος