Δραματικούς μήνες αναμένεται να ζήσουν από το ερχόμενο φθινόπωρο εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις και στη χώρα μας, με φόντο τη συνεχώς εντεινόμενη ενεργειακή κρίση και, κατ’επέκταση, τον τεράστιο πληθωρισμό που θα τη συνοδεύει.
Μπορεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να διαμηνύει πως τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει η χώρα μας θα είναι χαμηλότερης ισχύος σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, λόγω της ηπιότερης εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο, ωστόσο κάνεις δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να υιοθετηθεί και στη χώρα μας η πρακτική του δελτίου σε προϊόντα και υπηρεσίες.
Πρόκειται για το πλέον εφιαλτικό σενάριο, το οποίο θα κληθεί να αντιμετωπίσει η χώρα εν μέσω ενός πρωτοφανούς κύματος ακριβείας, που εξαφανίζει μισθούς και συντάξεις.
Τα δύσκολα αναμένεται να κάνουν την εμφάνισή τους από το φθινόπωρο, όταν παραδοσιακά απαιτείται μεγαλύτερη κατανάλωση σε ηλεκτρική ενέργεια, ενώ την ίδια ώρα θα πρέπει να αρχίσει και η διανομή του πετρελαίου θέρμανσης, με τους αναλυτές της αγοράς να προβλέπουν ότι τιμή φέτος θα ξεκινά πάνω από το 1,5 ευρώ το λίτρο.
Βαθιά κρίση
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του διευθυντή της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (IEA), Φατίχ Μπιρόλ, ο οποίος τόνισε προ ημερών ότι είναι πιθανό ο κόσμος να μην έχει ζήσει μέχρι σήμερα μια τόσο βαθιά και περίπλοκη ενεργειακή κρίση. Στην πράξη, άφησε να εννοηθεί ότι όσα συμβαίνουν σήμερα είναι χειρότερα από εκείνα που έζησε η ανθρωπότητα και κυρίως η Δύση πριν από 50 χρόνια, με το αραβικό εμπάργκο του 1973.
Η Ευρώπη καταρτίζει έκτακτο σχέδιο για τον χειμώνα, το οποίο προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στα κράτη-μέλη κατά 15% έως την επόμενη
άνοιξη. Στις «φωνές» που προειδοποιούν για μια εκτεταμένη ενεργειακή κρίση στην Ε.Ε. ήρθε να προστεθεί και ο επικεφαλής του ενεργειακού κολοσσού Shell, ο οποίος τόνισε
ότι η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει έναν «πραγματικά σκληρό» ενεργειακό χειμώνα.
«Θα είναι ένας πραγματικά σκληρός χειμώνας στην Ευρώπη. Ολοι θα αντιμετωπίσουμε πολύ σημαντική κλιμάκωση των τιμών της ενέργειας» δήλωσε ο CEO της Shell, τονίζοντας ότι, στη χειρότερη περίπτωση, η Ευρώπη θα χρειαστεί να αναπροσαρμόσει την κατανάλωση ενέργειας, αφήνοντας ανοιχτό και το σενάριο της έκδοσης δελτίου για την κατανάλωση ενέργειας.
«Εκρηξη» τιμών
«Παγωμένος» αναμένεται να είναι ο χειμώνας για πολλά νοικοκυριά της Ελλάδας, καθώς ενδέχεται να μειωθεί σημαντικά η αγοραστική δύναμη. Την ίδια ώρα, τα σενάρια που εξετάζονται για τον επερχόμενο χειμώνα είναι μάλλον «πολεμικά», αφού περιλαμβάνουν παράταση και ένταση της ενεργειακής κρίσης, νέα έκρηξη τιμών, πτώση της παραγωγής, αύξηση της ανεργίας και -πρώτη φορά μεταπολεμικά στη δυτική Ευρώπη- ελλείψεις στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Ο φετινός χειμώνας θα χαρακτηριστεί από σημαντικές ελλείψεις σε αγαθά, όπως το κρέας, αλλά και στα σιτηρά. Οι κτηνοτρόφοι, εξαιτίας του υψηλού κόστους των ζωοτροφών,
έχουν περιορίσει το ζωικό τους κεφάλαιο, ενώ, όσο συνεχίζεται ο πόλεμος της Ουκρανίας με τη Ρωσία τόσο οι τιμές θα κινούνται προς τα πάνω σε βασικά αγαθά και πρώτες ύλες, όπως είναι τα σιτηρά.
Αρκετές κυβερνήσεις, άλλωστε, έχουν αρχίσει ήδη να παίρνουν μέτρα προκειμένου να προετοιμαστούν όσο το δυνατόν καλύτερα για τον χειμώνα. Η Γερμανία ζει ήδη τον τρόμο του περιορισμού ή της διακοπής της παροχής αερίου και ακόμη δεν έχει δει τους λογαριασμούς ρεύματος. Για πρώτη φορά αναμένονται ελλείψεις και στερήσεις σε θέρμανση, καύσιμα, μετακινήσεις και παραγωγή (εργοστάσια κ.λπ.).
Αυτό σημαίνει ότι θα μπορεί να επιβληθεί… ενεργειακό δελτίο αρχικά σε βιομηχανίες, ακόμα και εκ περιτροπής, ενώ, σε περίπτωση που επιβεβαιωθούν τα πλέον ακραία σενάρια, δεν
αποκλείεται να υιοθετηθεί αντίστοιχο μέτρο και για τα νοικοκυριά και, μάλιστα, ανά ολόκληρες περιοχές. Στα ακραία σενάρια των διακοπών ηλεκτροδότησης θα πρέπει
να προστεθούν τα δυσβάσταχτα βάρη από τις ανατιμήσεις των καυσίμων, που εκτροχιάζουν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, καθώς με τις σημερινές τιμές της αμόλυβδης ένας εργαζόμενος χάνει σχεδόν δύο μηνιαίους μισθούς μόνο για τις μετακινήσεις του.
Τιμάριθμος
Μέσα σε αυτό το κλίμα, όλες οι προβλέψεις για τον φετινό πληθωρισμό είναι εφιαλτικές. Για την Ελλάδα εκτιμάται ότι ο τιμάριθμος θα αγγίξει -στο σύνολο του έτους- το 8,9%, ωστόσο ουδείς γνωρίζει το τελικό ποσοστό των αυξήσεων. Υπενθυμίζεται ότι την άνοιξη το οικονομικό επιτελείο είχε αναθεωρήσει τις προβλέψεις του στο 5,5% και στη συνέχεια η ίδια η Κομισιόν τις αύξησε κοντά στην περιοχή του 9%.
Εφόσον επιβεβαιωθούν αυτές οι εκτιμήσεις, οι καταναλωτές θα έρθουν αντιμέτωποι με ένα τεράστιο κύμα ακρίβειας σε τρόφιμα, καύσιμα και ενέργεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά τον Ιούλιο οι όποιες συγκρίσεις της ΕΛ.ΣΤΑΤ. σε σχέση με το προηγούμενο έτος θα γίνονται πάνω στις ήδη αυξημένες τιμές.
Δηλαδή, σε περίπτωση που, π.χ., τον Σεπτέμβριο ο πληθωρισμός αγγίξει το 10%, θα σημαίνει πως οι τιμές των προϊόντων και της ενέργειας που θα κληθεί να καταβάλει ένα
νοικοκυριό θα έχουν κινηθεί ανοδικά διπλά και τριπλά, αφού και τον ίδιο μήνα του 2021 υπήρχε νέα αύξηση του πληθωρισμού.