Όλα καλά μέχρι εδώ, κύριε Κοττάκη, αλλά, από τη στιγμή που όλοι οι δρόμοι της ενέργειας περνούν πλέον από εδώ, από την πατρίδα μας, φοβάμαι. Ας μην αποκλείουμε στο μέλλον έναν πόλεμο. Είδατε τι έγινε με την Ουκρανία. Τη μετέτρεψαν στο Αφγανιστάν της Ευρώπης. Ελπίζω να μην πάθουμε κι εμείς τα ίδια!»
Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ηταν Παρασκευή πρωί. Είχα πάει ως καλός πολίτης στην τράπεζα για να πληρώσω τον μειωμένο ΕΝΦΙΑ που μου έστειλε ο κύριος Μητσοτάκης. Το ανώτερο στέλεχος της τράπεζας, με το οποίο ανταλλάξαμε προβληματισμούς επ’ ευκαιρία της επισκέψεώς μου στο υποκατάστημα, ήταν σκεπτικό γι’ αυτά που έρχονται αλλά και για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις.
«Αν παρατηρήσετε, όλα έχουν αναβληθεί για τον Σεπτέμβριο. Και οι αποφάσεις για τα επιτόκια δανεισμού από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και οι αποφάσεις για το πλαφόν στην τιμή φυσικού αερίου, και η συζήτηση για τις αλλαγές στις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ο υπόγειος διάλογος για την αμοιβαιοποίηση χρέους, όλα. Υπάρχει προετοιμασία γι’ αυτό που ονομάζεται πολιτική και τραπεζική ενοποίηση της Ευρώπης το 2024. Για να καταφέρει η Ευρώπη να αντέξει στην επανίδρυση του κόσμου, που γίνεται μία φορά κάθε 30 χρόνια, χρειάζεται αυτήν τη φορά θεμελιακές αποφάσεις.
Η μεταρρύθμιση των συνθηκών και οι συγχωνεύσεις τραπεζών, προκειμένου να προχωρήσει η τραπεζική ένωση, θα είναι το επόμενο στάδιο. Όπως είμαστε τώρα, το ευρώ θα συνθλιβεί μεταξύ του δολαρίου, του γουάν και του ανθεκτικού ρουβλίου. Κάτι πρέπει να γίνει».
Και συνέχισε: «Το πρόβλημα που έχει η χώρα μας είναι ότι, τη στιγμή που μας έχουν απόλυτη ανάγκη για να γίνει ο κύριος κόμβος της ενέργειας προς τον Βορρά, δεν πέτυχε μέχρι στιγμής τα ανταλλάγματα που χρειαζόταν. Καταρχάς, δεν πρέπει να υπογράφουμε συμφωνίες αορίστου χρόνου. Με κανέναν. Οι συμφωνίες σ’ αυτόν τον ρευστό κόσμο που ζούμε πρέπει να έχουν ημερομηνία λήξεως. Πρέπει, επίσης, να δοθεί ένα σήμα στις αγορές για να γίνει πράγματι η χώρα αξιόπιστος επενδυτικός προορισμός. Η επενδυτική βαθμίδα είναι το ελάχιστο. Ξέρουμε εμείς πώς λειτουργούν οι οίκοι αξιολόγησης και πώς γίνεται κάθε φορά η μόχλευση. Ούτε αυτό το αντάλλαγμα το βλέπουμε μέχρι αυτή τη στιγμή, ούτως ώστε να υπάρξει ασφαλής ανάπτυξη στη χώρα μας για τα επόμενα χρόνια».
Το ανώτερο στέλεχος ήταν χείμαρρος. Λίγο προτού φύγω μου έθεσε το κορυφαίο θέμα: Το θέμα της κυριαρχίας. Σε συνδυασμό με τους πιθανούς κινδύνους που θα διατρέξει η χώρα τα επόμενα χρόνια. Κινδύνους ασφαλείας. «Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί το παρακάνουμε. Τα προηγούμενα χρόνια παίζαμε πάρα πολύ με τους Γερμανούς. Τώρα παίζουμε υπέρ το δέον με τους Αμερικανούς. Χωρίς εξασφαλίσεις. Μέτρο δεν υπάρχει; Από τη στιγμή που υπάρχει ανάγκη να περνούν όλοι οι δρόμοι της ενέργειας από τις θάλασσές μας, θα έπρεπε να λαμβάνουμε ανταλλάγματα και να έχουμε στα χέρια μας χειροπιαστές εγγυήσεις».
Επέστρεψα στην εφημερίδα σκεπτικός. Ετοιμάζαμε ένα μεγάλο θέμα για τους «πράσινους» δρόμους της ναυσιπλοΐας στο Αιγαίο, μέσω των οποίων θα διακινείται το αμερικανικό υγροποιημένο αέριο από τον μεσογειακό Νότο προς τον ευρωπαϊκό Βορρά. Αρκετές φορές χρειάστηκε να σκεφτώ πώς θα διασφαλιστούν αυτοί οι θαλάσσιοι δρόμοι της ενέργειας μέσα σε έναν κόσμο απρόβλεπτο, αβέβαιο, γεμάτο με κινδύνους και προκλήσεις. Οταν, αργά το απόγευμα, μεταδόθηκε η πληροφορία ότι οι ιρανικές ένοπλες δυνάμεις κατέλαβαν στον Περσικό Κόλπο δύο τάνκερ Ελλήνων εφοπλιστών, ως αντίποινα για την κατάσχεση ιρανικού πετρελαίου από ελληνικές Αρχές στην Κάρυστο στα τέλη Απριλίου από πλοίο ρωσικών συμφερόντων, η φωνή του ανώτερου τραπεζικού στελέχους άρχισε να ηχεί ξανά στα αυτιά μου: «Από τη στιγμή που όλα περνούν από εδώ, φοβάμαι».
Το ερώτημα που προκύπτει, λοιπόν, και δεν το έχουμε ακόμα σκεφτεί σοβαρά είναι το εξής: Ωραίοι οι «πράσινοι» δρόμοι της διεθνούς ναυσιπλοΐας. Ποιος θα αναλάβει, όμως, στο μέλλον την εγγύηση ασφαλείας αυτών των «πράσινων» δρόμων; Διότι αυτό που συνέβη την Παρασκευή στον Περσικό Κόλπο -και είναι προφανώς αφορμή να σκεφτούμε μέχρι ποιου σημείου θα φτάνει η προθυμία μας να εφαρμόσουμε κυρώσεις για τα συμφέροντα τρίτων χωρών- ανοίγει ένα νέο, τεράστιο κεφάλαιο προβληματισμού. Ποιος θα προστατεύει από δολιοφθορές, καταδρομές, καταλήψεις εν πλω τα ελληνικά τάνκερ που θα διατρέχουν το Αιγαίο μεταφέροντας το αμερικανικό φυσικό αέριο; Το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό; Ή μήπως και το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό;
Ανοίγει, επίσης, ακόμη ένα κεφάλαιο: Αυτοί οι «πράσινοι» δρόμοι της ναυσιπλοΐας τι έκτασης εθνικών χωρικών υδάτων θα είναι; Εξι μιλίων, 10 μιλίων ή και 12; Πρέπει κάποια στιγμή οι φίλοι μας οι Αμερικανοί να εγκαταλείψουν την παραδοσιακή ουδετερότητά τους και αφού θέλουν τόσο πολύ να καταστεί το αρχιπέλαγος ο βασικός διάδρομος για τη μεταφορά ενέργειας από τον Νότο προς τον Βορρά, να αναγνωρίσουν το status που επικρατεί σε αυτό από αιώνες, και να αναγνωρίσουν στην Ελλάδα εμπράκτως τα χωρικά ύδατα και τον εναέριο χώρο που δικαιούται με βάση το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Βεβαίως, πριν και πάνω απ’ όλα να αναγνωρίσουν τις συνθήκες και να επαναβεβαιώσουν τα σύνορα.
Στα δικά μου τα μάτια, υποθέτω και εκατομμυρίων Ελλήνων, αφού φτάσαμε ως εδώ, η Ελλάδα και οι θάλασσές της ως κόμβος διεθνούς ναυσιπλοΐας, που ενώνει το Γιβραλτάρ, το Σουέζ και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, αποτελεί γεωπολιτικά σημαντικότερο εταίρο από την κακότροπη Τουρκία του κυρίου Ερντογάν. Η Ελλάδα επίσης, αν κρίνω από τα σούρτα φέρτα του Μπιλ Γκέιτς στην πατρίδα μας, από τις επαφές του πρωθυπουργού με την ηγεσία της Google, από τις αποφάσεις που πήραμε για το κινεζικό 5G και από το κέντρο που δημιουργήθηκε στο Λαύριο, φαίνεται ότι έχει καταστεί διεθνής κόμβος επικοινωνιών για τα Βαλκάνια, την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή. Από εδώ παρακολουθούνται όλα!
Για να φέρει σε πέρας, λοιπόν, τον νέο σημαντικό ρόλο και την αποστολή της, η οποία υπερβαίνει κατά πολύ αυτό που έκανε για τη συμμαχία με τη Σούδα τις προηγούμενες δεκαετίες (διότι με την αμυντική συμφωνία αποτελεί τα αντιρωσικά μετόπισθεν του ΝΑΤΟ, μαζί με τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία), χρειάζεται καθολική αναγνώριση των δικαίων της. Το να κάνει χάρες η Ελλάς, να ικανοποιεί δικαστικές συνδρομές των ΗΠΑ για κυρώσεις που ενδεχομένως δεν αποτελούν εσωτερικό μας Δίκαιο και ως… επιβράβευση να λαμβάνει καταδρομικές επιχειρήσεις των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων στα καράβια της ναυτιλίας της και να τίθεται σε διακινδύνευση η ζωή των ναυτικών της, αυτό δεν συνιστά αντάλλαγμα. Η ζωή των Ελλήνων ναυτικών αξίζει χρυσάφι πολύ περισσότερο από τα δύο φορτία πετρέλαιο.
Τέλος, με αφορμή αυτήν την περιπέτεια, οφείλουμε να επισημάνουμε και το εξής: Οι κυρώσεις που ανακοινώθηκαν από τον πρόεδρο Μπάιντεν κατά του προέδρου Πούτιν και της χώρας του σταδιακά στρέφονται κατά της Δύσεως.
Το καταλάβαμε όταν υποχρεωθήκαμε να πληρώσουμε σε ρούβλια την Gazprom για να αγοράσουμε αέριο. Το καταλαβαίνουμε και τώρα, με την περιπέτεια των πλοίων μας, που συνιστά ένα πολύ συγκεκριμένο μήνυμα της Μόσχας και της Τεχεράνης, με την οποία είχαμε μια ζωή άριστες σχέσεις: Η εφαρμογή των κυρώσεων έχει ανυπολόγιστο εθνικό κόστος. Την επόμενη φορά που θα εφαρμόσετε ξανά τέτοιες κυρώσεις, θα τιναχτεί στον αέρα η ελληνική εμπορική ναυτιλία σας, καθώς ο Περσικός Κόλπος και η Διώρυγα του Σουέζ θα είναι απαγορευτικά σημεία για τη διέλευση των πλοίων σας. Το θέλουμε; Ο κύριος πρωθυπουργός, που φέρεται ότι χρησιμοποίησε το ρήμα «μπλέξαμε» μόλις έμαθε την είδηση κατάληψης των ελληνικών πλοίων, την Παρασκευή, ας το αναλογιστεί.