Σε απόγνωση βρίσκονται χιλιάδες καταναλωτές οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με «φουσκωμένους» λογαριασμούς ρεύματος εδώ και μήνες λόγω της ρήτρας αναπροσαρμογής .
Ρεπορτάζ: Νίκος Νικολετάκης
Ο ΔΕΔΔΗΕ έκοψε το ρεύμα στο μικρό διαμέρισμα που μένει η 23χρονη Ελισάβετ Βακόλα, λόγω ανεξόφλητης οφειλής 502 ευρώ . Η ίδια είναι ΑΜΕΑ, με πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας. Όπως μας είπε δεν έχει τη δυνατότητα να το πληρώσει και για την ώρα μένει στο διαμέρισμα του φίλου της. Κι εκεί όμως έστειλαν εκκαθαριστικό λογαριασμό 1.458 ευρώ για σπίτι 48 τετραγωνικών. Από αυτά ,τα 1020 ευρώ είναι ρήτρα αναπροσαρμογής!
Κατακόρυφα αυξάνονται οι καταγγελίες για τη ρήτρα αναπροσαρμογής και για τις πρακτικές παρόχων προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας αλλά και ενώσεις καταναλωτών που κινούνται στην κατεύθυνση των συλλογικών αγωγών.
Ολοένα και περισσότεροι καταναλωτέ έρχονται σε απόγνωση λόγω της ρήτρας. Ακόμα όμως και όσοι έσπευσαν να κάνουν συμβόλαιο χωρίς ρήτρα αναπροσαρμογής διαπίστωσαν ότι κάποιες εταιρείες διέκοψαν σχεδόν σιωπηρά τα συμφωνηθέντα με μια απλή ειδοποίηση κάπου στα “ψιλά γράμματα” του λογαριασμού. Αυτό έκανε τη ΡΑΕ να εκδόσει με μεγάλη καθυστέρηση μία οδηγία
Η δικηγόρος Αριάδνη Νούκα χειρίζεται αρκετές υποθέσεις ανθρώπων που προσέφυγαν νομικά επειδή δεν έχουν να πληρώσουν τη ρήτρα, ή δεν επιθυμούν να την πληρώσουν και εκτός από τα ψυχολογικά «βασανιστήρια» υπόκεινται και σε… πρακτικά, καθώς οι πάροχοι προχωρούν σε διακοπές ρεύματος αν δεν πληρωθούν οι λογαριασμοί.
«Είναι εξοντωτικοί οι λογαριασμοί, δεν μπορούν να πληρωθούν. Έρχονται κάτι απίστευτα ποσά τόσο σε οικιακά, όσο και σε επαγγελματικά/επιχειρηματικά τιμολόγια και πολύς κόσμος ψάχνει πώς μπορεί να αντιδράσει και να προστατευθεί, γιατί υπάρχει και η διακοπή του ρεύματος σε αυτούς που δεν μπορούν να πληρώσουν, ή που αμφισβητούν τη νομιμότητα της ρήτρας και δεν θέλουν να πληρώσουν. Μόνο το κοινωνικό τιμολόγιο υπόκειται σε μία έξτρα ρύθμιση», είπε στο Mega η κ.Νούκα.
53.000 ρήτρα αναπροσαρμογής σε αγρότη!
Και περιέγραψε μια απίστευτη υπόθεση, την πλέον εξοντωτική, με βάση τα όσα έχει δει μέχρι σήμερα η έμπειρη δικηγόρος:
«Έχω δει λογαριασμό με 53.000 ευρώ ρήτρα αναπροσαρμογής σε έναν αγρότη που έχει ψυγεία. Ήταν 15.000 ευρώ η κατανάλωση και του ήρθε 53.000 ευρώ για ένα μήνα. Μέσα σε έξι μήνες ο συγκεκριμένος άνθρωπος χρεώθηκε 195.000 ευρώ μόνο από τη ρήτρα αναπροσαρμογής, όχι από τον λογαριασμό! Ο λογαριασμός ήταν μηνιαίως 15-16.000 ευρώ»!
Επίσης, όπως είπε η Αριάδνη Νούκα ακόμα και σε Οικιακό Τιμολόγιο η ρήτρα είναι υπέρογκη: «Οικιακό τιμολόγιο, ΚΟΤ, 1.400 ευρώ ρήτρα αναπροσαρμογής, 600 ευρώ ο λογαριασμός. Αυτός ο άνθρωπος είναι κοινωνικό τιμολόγιο, δεν έχει να πληρώσει, δεν πλήρωσε τη ρήτρα αναπροσαρμογής από αδυναμία».
Άλλες δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις που μίλησαν δημόσια, είναι αυτή του κ.Μιχάλη, ο οποίος μίλησε για τον λογαριασμό ρεύματος της κόρης του, που είναι φοιτήτρια:
«Ήρθε ο εκκαθαριστικός λογαριασμός της κόρης μου του τετραμήνου, 1.400 ευρώ μόνο η ρήτρα αναπροσαρμογής, ενώ συνολικά πλήρωνε παλαιότερα μέχρι 120 ευρώ».
Ενώ η κ. Πανωραία, τόνισε: «Μόνο εγκεφαλικό δεν έπαθα όταν τον λογαριασμό. Πλήρωνα μέχρι 120 ευρώ και τώρα ο λογαριασμός ήρθε 1.480 ευρώ. Η ρήτρα αναπροσαρμογής ήρθε 800 ευρώ!»
Πως μπορούν να αντιδράσουν οι καταναλωτές
Όπως είπε η Αριάδνη Νούκα, η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν όσοι καταναλωτές επιθυμούν να στραφούν κατά της ρήτρας αναπροσαρμογής, είναι η εξής:
«Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί, είναι καταρχήν να υποβληθούν αντιρρήσεις, στην πλατφόρμα του παρόχου μέσω email. Περιμένουν μετά 10 εργάσιμες ημέρες για να έρθει η απάντηση της εταιρείας. Αν είναι απορριπτική υπάρχουν κάποια άλλα νομικά όπλα όπως καταγγελία στον Συνήγορο του Καταναλωτή που έχει ασχοληθεί και έχει κάνει συστάσεις, όπως καταγγελία στη ΡΑΕ, ή η δικαστική οδός. Και σε αυτό το διάστημα το ρεύμα μπορεί να κοπεί. Από κει και πέρα είναι θέμα της Πολιτείας κατά πόσο θα δώσει μια εντολή, θα κάνει μια θεσμική παρέμβαση να μην κόβεται το ρεύμα, τουλάχιστον σε όσες περιπτώσεις υπάρχει αδυναμία πληρωμής. Αλλιώς υπάρχει μόνο η δικαστική οδός, αλλά αυτοί οι άνθρωποι, πως θα επωμιστούν και δικαστικά έξοδα;»
Ο… γρίφος της ρήτρας αναπροσαρμογής
Όση οικονομία κι αν κάνουν οι καταναλωτές στο ρεύμα, ακόμα και αν προσέχουν, λόγω της ρήτρας αναπροσαρμογής το τελικό ποσό στους λογαριασμούς είναι τρεις και τέσσερις φορές μεγαλύτερο, απ’ ότι συνήθως.
Μάλιστα, η εξήγηση που έχει δοθεί για το πώς αυξάνεται τόσο το ποσό στους λογαριασμούς, λόγω της ρήτρας αναπροσαρμογής είναι μάλλον… ανεξήγητη και μπερδεμένη.
Η εξίσωση για να υπολογιστεί η ρήτρα αναπροσαρμογής έχει δοθεί στην δημοσιότητα, αλλά μάλλον χρειάζεται το ανάλογο πτυχίο μαθηματικών για να μπορέσει ένας απλός πολίτης να την καταλάβει.
Διακοπές ρεύματος από την Τετάρτη (27/4)
Μάλιστα ο πρόεδρος των τεχνικών της ΔΕΗ, Κώστας Μανιάτης, μιλώντας στο Open αποκάλυψε ότι ξεκινούν διακοπές ρεύματος σε απλήρωτους λογαριασμούς από αύριο, Τετάρτη 27 Απριλίου.
Όπως εξήγησε για λογαριασμούς που δεν έχει πληρωθεί από ένα ποσό και πάνω, οι αρμόδιοι θα προχωρήσουν σε διακοπή ρεύματος.
ΡΑΕ: 277% πάνω τα παράπονα
Ήδη η αγορά βλέπει αύξηση των διακανονισμών από καταναλωτές που δεν μπορούν να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Με την τιμή χονδρικής του ρεύματος να παραμένει τον Απρίλιο κοντά στα 250 ευρώ ανά μεγαβατώρα, πηγή μη καθετοποιημένης εταιρείας τονίζει ότι οι διακανονισμοί έχουν ήδη τριπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες και, παρότι έως σήμερα εξυπηρετούνται, οι επόμενοι μήνες θα δείξουν αν θα υπάρξει ένα νέο κύμα απλήρωτων λογαριασμών.
Ενδεικτική του αναβρασμού στους καταναλωτές ήταν και η πρόσφατη αναφορά του προέδρου της ΡΑΕ, Αθανάσιου Δαγούμα για αύξηση 277% των παραπόνων καταναλωτών της λιανικής προς την Αρχή μέσα σε δύο μόλις μήνες, με τα περισσότερα να αφορούν στην αύξηση των τιμών και στα συμβόλαια προμήθειας. Ειδικότερα, από 847 παράπονα τον Ιανουάριο, τον Μάρτιο φτάσαμε σε 3194, ενώ παράλληλα υπάρχει αύξηση και σε παράπονα που αφορούν εκτός από τους προμηθευτές και τους διαχειριστές του δικτύου.
«Ο κόσμος είναι ενθουσιασμένος με την πρωτοβουλία, νιώθουν δικαιωμένοι ήδη που υπάρχει μία αντίδραση» σημειώνει μιλώντας στο Business Daily, o πρόεδρος του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ), Γιώργος Λεχουρίτης για το ανοιχτό κάλεσμα προς τους καταναλωτές να λάβουν μέρος σε συλλογική αγωγή προς 20 παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας αναφορικά με ζήτημα της ρήτρας αναπροσαρμογής.
«Είμαστε σίγουροι ότι θα δικαιωθούν οι πολίτες και θα αποτελέσει το πρώτο μήνυμα στην αγορά ότι οι εταιρείες δεν μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν», σημειώνει ο κ. Λεχουρίτης λέγοντας πως ήδη είναι έτοιμοι προς κατάθεση 420 φάκελοι καταναλωτών ενώ το Ινστιτούτο έχει να διαχειριστεί έναν μεγάλο όγκο email που ξεπερνούν τα 2.500 ώστε να διαπιστωθεί πόσοι ακόμα καταναλωτές διαθέτουν τα απαραίτητα αρχεία ώστε να ενταχθούν στην αγωγή που πρόκειται να κατατεθεί έως τα τέλη του επόμενου μήνα.
Σε ό,τι αφορά στη διαδικασία, η δικάσιμος ορίζεται εντός 2-4 μηνών από την κατάθεση της αγωγής και το δικαστήριο έχει περιθώριο 8 μηνών από τη λήξη της εκδίκασης της υπόθεσης για την έκδοση της απόφασης. Όπως σημειώνει το Ινστιτούτο, έχοντας επίγνωση της έντασης και της οξύτητας του προβλήματος είναι στις προθέσεις του να ασκήσει αιτήσεις λήψης ασφαλιστικών μέτρων, ζητώντας να ρυθμιστεί προσωρινά η κατάσταση, μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της Συλλογικής Αγωγής.
Ο χρόνος που χρειάζεται για να εκδοθεί μια απόφαση ασφαλιστικών μέτρων είναι συνήθως 1-2 μήνες, από την ημέρα που γίνεται το δικαστήριο. Αίτημα είναι να μην διακόπτεται η ηλεκτροδότηση, εάν εξοφλούνται όλες οι λοιπές χρεώσεις του λογαριασμού, πλην της χρέωσης που προκύπτει από τη ρήτρα αναπροσαρμογής, μέχρις εκδόσεως οριστικής απόφασης επί της Αγωγής. Εάν το δικαστήριο δεχτεί το αίτημα, τότε ο καταναλωτής θα μπορεί να πληρώνει τις λοιπές χρεώσεις του λογαριασμού, πλην της ρήτρας αναπροσαρμογής, δίχως να κινδυνεύει από διακοπή της ηλεκτροδότησης, μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της αγωγής.
Ο κ. Λεχουρίτης εμφανίζεται βέβαιος για τη δικαίωση των πολιτών από την διαδικασία αυτή κατά της επιβολής ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια ρεύματος που ισχυρίζεται ότι είναι παράνομη και σημειώνει ότι αυτή η εκτίμηση επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι «οι εταιρείες διαφημίζουν πακέτα χωρίς ρήτρα αναπροσαρμογής».
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι, παρότι δεν υπάρχει κάποια σχετική απόφαση από τη ΡΑΕ αναφορικά με τη χρήση της ρήτρας αναπροσαρμογής από τους παρόχους ρεύματος στις προτάσεις της που είχαν τεθεί προς διαβούλευση πριν από κάποιους μήνες, αναγνώριζε εμμέσως ως προβληματική τη ρήτρα αναπροσαρμογής προτείνοντας ανώτατο όριο μεταβολής στις χρεώσεις των κυμαινόμενων τιμολογίων ρεύματος.
Ειδικότερα η ΡΑΕ είχε προτείνει μια ρύθμιση για τα προϊόντα κυμαινόμενου τιμολογίου, που θα προστάτευε τους καταναλωτές από υπερβολικές ανατιμήσεις. Στα προϊόντα κυμαινόμενου τιμολογίου οι πάροχοι θα ήταν υποχρεωμένοι να προσδιορίζουν εκ των προτέρων ένα ανώτατο όριο μεταβολής, για παράδειγμα +-30%, ώστε όταν υπάρχουν μεγάλες αναπροσαρμογές της τιμής χονδρικής να μην περνά ολόκληρη η επιβάρυνση στον καταναλωτή.
Από την πλευρά τους, οι εταιρείες είχαν απαντήσει ότι οι ρήτρες αναπροσαρμογής δεν είναι ένας μηχανισμός κερδοσκοπίας εις βάρος των καταναλωτών, κάτι που φαίνεται και από τα χαμηλά περιθώρια κέρδους των εταιρειών του κλάδου, αλλά ένας μηχανισμός αντιστάθμισης του κινδύνου που αντιμετωπίζουν από τις διακυμάνσεις των τιμών χονδρικής. Αν επιβληθούν όρια σε αυτή την αντιστάθμιση, οι εταιρείες λένε ότι θα βρεθούν εκτεθειμένες σε κινδύνους από τους οποίους δεν θα μπορούν να προστατευθούν αποτελεσματικά, δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει η δυνατότητα hedging μέσω προθεσμιακών συμβολαίων. Ουσιαστικά, οι εταιρείες είχαν απαντήσει ότι δεν μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε αλλαγή σχετικά με τις ρήτρες, μέχρι να λειτουργήσουν πλήρως οι μηχανισμοί της αγοράς που θα επιτρέπουν στους παρόχους να προστατεύονται από τις διακυμάνσεις της τιμής χονδρικής.
Σε αντίστοιχη κατεύθυνση με εκείνη του ΙΝΚΑ έχει κινηθεί και η ΕΚΠΟΙΖΩ που έχει καταθέσει ήδη συλλογική αγωγή προκειμένου να κριθεί η καταχρηστικότητα της ρήτρας αναπροσαρμογής σε συμβόλαιο κυμαινόμενου τιμολογίου με την αγωγή να συζητείται στις 18 Μαΐου. Όπως σημείωσε η πρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ Παναγιώτα Καλαποθαράκου σε διαδικτυακή εκδήλωση της Ένωσης για την προστασία των καταναλωτών ενέργειας, η τεράστια στρέβλωση σε όλα τα επίπεδα της αγοράς ενέργειας οδηγεί σε νέα γενιά χρεών και αναγκάζει τους καταναλωτές στην επιλογή των λύσεων συλλογικών αγωγών και ασφαλιστικών μέτρων. Ανάμεσα στις καταγγελίες που φθάνουν από τους καταναλωτές είναι οι αδιαφανείς χρεώσεις ως αποτέλεσμα της χρήσης της ρήτρας αναπροσαρμογής, η μη τήρηση της νομοθεσίας, οι –παράνομες– μονομερείς αλλαγές συμβάσεων και οι παραπλανητικές και αθέμιτες πρακτικές από τους παρόχους.
Σχετικά με τις μονομερείς αλλαγές συμβάσεων είχε τοποθετηθεί και η ΡΑΕ, που σημείωνε ότι υπάρχουν αυξανόμενα παράπονα καταναλωτών για αλλαγές στις συμβάσεις σταθερών τιμολογίων από την πλευρά των παρόχων, αξιοποιώντας ένα «παράθυρο» στον κώδικα προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με το οποίο «ο προμηθευτής διατηρεί το δικαίωμα να προβεί σε τροποποίηση των όρων της παρούσης για σπουδαίο λόγο, όπως ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, μεταβολή της κείμενης νομοθεσίας και αλλαγή των όρων λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού». Ως λόγος για αυτή την κίνηση χρησιμοποιείται η αύξηση του κόστους ενέργειας στη χονδρική. Η ΡΑΕ είχε στη συνέχεια τοποθετηθεί «αφήνοντας ανοιχτό» στην ουσία το παράθυρο για συνέχιση ανάλογων πρακτικών. Όπως σημείωνε η Αρχή, «στην παρούσα συγκυρία, η αύξηση του κόστους της χονδρεμπορικής αγοράς εύλογα -ως έναν βαθμό- συντείνει στην τροποποίηση των συμβάσεων προμήθειας της Χαμηλής Τάσης».
Επιδιώκοντας να θέσει την αγορά σε έλεγχο, ωστόσο, ο πρόεδρος της ΡΑΕ ανέφερε πρόσφατα πως η ΡΑΕ προωθεί την ανάπτυξη ενός εργαλείου για την παρακολούθηση της λειτουργίας της λιανικής αγοράς ώστε να υπάρχει μία διαρκής εικόνα της σωστής λειτουργίας της αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό θα δίνονται στοιχεία με τα οικονομικά αποτελέσματα, την τιμολόγηση και τις χρεώσεις που θα συγκεντρώνονται σε μία βάση δεδομένων που θα παρακολουθεί η Ρυθμιστική Αρχή.
Με πληροφορίες από megatv.com/newsbreak.gr