Γιώργος Βενετσανος
Κάθε περιοχή της πατρίδας μας έχει και ορισμέναιδιαίτερα έθιμα, έτσι και η Σαντορίνη Εκτός από δημοφιλής τουριστικός προορισμός, παραμένει ένα γνήσιο Κυκλαδίτικο νησί, με πολύ ενδιαφέροντα έθιμα τις άγιες μέρες της Μεγάλης Εβδομάδος.
Ας ξεκινήσουμε να τα δούμε ένα προς ένα, ξεκινώνταςαπό το Σάββατο του Λαζάρου. Ο Σταυρός του Λαζάρου γίνεται κυρίως στο Μεγαλοχώρι, οι μεγαλοχωριανοί στήνουν το «Λάζαρο» στην πλατεία του χωριού. Πρόκειται για έναν τεράστιο σταυρό με ύψος περίπου 15μέτρων, τον οποίο τα κορίτσια του χωριού στολίζουν με δενδρολίβανο και λουλούδια. Ο συμβολισμός του αφοράτην ανάσταση του Λαζάρου και τον αφήνουν στολισμένο στην πλατεία μέχρι το Μεγάλο Σάββατο, οπότε ναι μεν ξεστολίζεται, αλλά παραμένει στην πλατεία του χωριού μέχρι την Ανάληψη.
Την Μεγάλη Παρασκευή την παράσταση κλέβει η περιφορά του επιταφίου στον Πύργο, όπου το χωριό στολίζεται με μικρά λυχναράκια, δημιουργώντας μία κατανυκτική ατμόσφαιρα. Αφού έχει προηγηθεί η αποκαθήλωση βγαίνει το «Τάνταλο» στους δρόμους του χωριού για να αναγγείλει το γεγονός, παράλληλα οι καμπάνες ηχούν πένθιμα. Το βράδυ ακολουθεί η περιφορά του Επιταφίου από την εκκλησία της Παναγίας στο κάστρο, και οι γυναίκες από τις αυλές των σπιτιών ραίνουν την πομπή του Επιταφίου με ροδόνερο. Από το πρωί ακόμα μικροί και μεγάλοι πλημμυρίζουν τους δρόμους και τις αυλές των σπιτιών με τενεκεδένια λυχναράκια. Μόλις πέσει ο ήλιος τα ανάβουν και όλο το χωριό μοιάζει γίνεται ένα φλεγόμενο ποτάμι. Μέσα σε αυτή την κατανυκτική ατμόσφαιρα γίνεται η περιφορά του Επιταφίου με τη συνοδεία των μυροφόρων που ψάλλουν. Μιλάμε για ένα άκρος εντυπωσιακό θέαμα, σκέτη μαγεία, ενώ το χωριό του Πύργου που βρίσκεταισε ύψωμα λάμπει ολόκληρο, προαναγγέλλοντας τον ερχομό της Ανάστασης. Την δε βραδιά της Ανάστασης,τα βεγγαλικά από όλες τις ενορίες του νησιού δημιουργούν ένα μοναδικό υπερθέαμα.
Ακολουθεί η Κυριακή του Πάσχα όπου μετά τον εσπερινό της Αγάπης, πραγματοποιείται στα περισσότερα χωριά το έθιμο με το «Κάψιμο του Ιούδα», πρόκειται για ένα ομοίωμα που μοιάζει με μεγάλο σκιάχτρο και το έχουν παραγεμίσει με κροτίδες. Στην πλατεία του χωριού οργανώνουν το λεγόμενο λαϊκό δικαστήριο του Οβριού, του οποίου φυσικά η ετυμηγορία είναι μια και μοναδική, να «καεί ο Ιούδας». Στη συνέχεια, το πάνινο ομοίωμα κρεμιέται και καίγεται, ενώ τα πυροτεχνήματα, οι κροτίδες και οι πυροβολισμοί στον αέρα συμπληρώνουν το πανηγυρικό σκηνικό της ημέρας.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω τα μελετίνια της Ανάστασης, τα οποία οι Σαντορινιές νοικοκυρές τα ετοιμάζουν για την Κυριακή του Πάσχα. Πρόκειται γιαμικρά πιτάκια με μυζήθρα, ζάχαρη και μαστίχα και έχουν ένα ιδιαίτερο τρόπο στο «κέντημα» τους. Για αυτόν το λόγο οι Σαντορινιές νοικοκυρές μαζεύονται σε ένα σπίτι πολλές μαζί και τα φτιάχνουν, ενώ οι παλιές νοικοκυρές συναγωνίζονται μεταξύ τους για το ποια θα κάνει τα πιο πολλά «τσιμπήματα» στη ζύμη, προκειμένου να μοιάζει με δαντέλα. Ξεχωριστή θέση στο πασχαλινό μενού έχουν τα παραδοσιακά σγαρδούμια, με τα οποία φτιάχνεται η σούπα που συνοδεύει τους εορτασμούς για το βράδυ της Ανάστασης.
Με αυτά και με αρκετά αλλά, που θα τα ζήσουν όσοιέχουν την τύχη να επισκεφθούν το νησί αυτές τις ημέρες,να σας ευχηθώ καλή Ανάσταση και καλό Πάσχα με υγείαγια όλους μας και με την ευχή και την ελπίδα να πρυτανεύσει η λογική και να σταματήσει ο αλληλοσκοτωμός μεταξύ των ορθοδόξων εθνών της Ουκρανίας και της Ρωσίας.