Βασίλης Δημ. Χασιώτης
Δεν γνωρίζω στο τέλος της Ουκρανικής Κρίσης ποιος θα βρεθεί απ’ την πλευρά του «αδιαμφισβήτητα ηττημένου» και ποιος από την πλευρά του «αδιαμφισβήτητα νικητή». Οι ΗΠΑ ή η Ρωσία; (Η ΕΕ, ως γεωπολιτικό και αμυντικό προσάρτημα της ισχύος των ΗΠΑ, θα βρεθεί εξ ορισμού στην πλευρά του αδιαμφισβήτητα ηττημένου, τόσο οικονομικά όσο και στο ζήτημα του Κύρους, που εδώ, στα Διεθνή και Παγκόσμια γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά τεκταινόμενα, δεν αποτελεί απλά μια παράμετρο, αποτελεί ΤΗΝ παράμετρο).
Δεν γνωρίζω στο τέλος της Ουκρανικής Κρίσης ποιος θα βρεθεί απ’ την πλευρά του «ηττημένου στα σημεία » και ποιος από την πλευρά του «νικητή στα σημεία». Οι ΗΠΑ ή η Ρωσία;
Δεν γνωρίζω αν το τέλος της Ουκρανικής Κρίσης δεν βρει παρά «ισόπαλους» τους παραπάνω αντιπάλους.
Εκείνο που γνωρίζω είναι πως το τέλος της Ουκρανικής Κρίσης, ακόμα και αν «μεταλλαχθεί» σε μια από εκείνες τις «εκκρεμότητες» που «διαιωνίζονται» περιμένοντας μια «ευτυχή συγκυρία» στο μέλλον, προκειμένου να μπει η «οριστική τελεία», (όπως το Κυπριακό π.χ.) θα βρει ΕΝΑΝ αδιαμφισβήτητο νικητή : την Επιστροφή στον Ψυχρό Πόλεμο, βεβαίως, με χαρακτηριστικά «προσαρμοσμένα» στις νέες Διεθνείς πραγματικότητες.
Ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος, που από μόνος του, ως γεγονός, θα σημάνει και μια αναδιάταξη των πεσσών πάνω στη παγκόσμια γεωστρατηγική και γεωπολιτική σκακιέρα και κυρίως των Ισχυρών Πεσσών (ιδίως της «Βασίλισσας» και το «Βασιλιά». Και επί πλέον, μια τέτοια εξέλιξη σημαίνει «συσπείρωση» γύρω από έναν Παγκόσμιο Πόλο που εκπροσωπείται από μια Παγκόσμια Δύναμη, όχι μόνο άλλων Κρατών μα και άλλων Μεγάλων Δυνάμεων.
Ήδη από την εποχή της κατάρρευσης του Υπαρκτού Σοσιαλισμού στο τέλος της δεκαετίας του 1980 / αρχές της δεκαετίας του 1990, η εναπομείνασα τότε μοναδική Υπερδύναμη των ΗΠΑ, σύντομα φάνηκε πως το Κύρος της Ισχύος της άρχισε να κλυδωνίζεται σε βαθμό ώστε κάποιοι, κάποια στιγμή, να αναρωτιούνταν ακόμη και για το αν είχε αναβιώσει ένα είδος «νοσταλγίας» της εποχής του παλαιού «ενδόξου απομονωτισμού» της, ότι ίσως, είχε ήδη ξεπληρώσει και με το παραπάνω την «παγκόσμια αποστολή» της στην υπόθεση της επικράτησης της «Παγκόσμιας Ειρήνης» και του «Διεθνούς Δικαίου», σύμφωνα με όσα ο Παγκόσμιος Συνασπισμός που εκπροσωπεί (ό,τι αποκαλούμε «Δυτικός Κόσμος», ΝΑΤΟ και άλλοι ελεγχόμενοι απ’ αυτόν Διεθνείς (μη στρατιωτικοί) Οργανισμοί), και ότι ήδη, το οικονομικό κόστος αυτής της «αποστολής» και επομένως του ρόλου της ως της «αδιαμφισβήτητης» Υπερδύναμης, άρχισε , ιδίως μετά την τελευταία μεγάλη οικονομική κρίση του 2008, να γίνεται δυσβάστακτο για την ίδια.
Όμως, ιδίως στην μετά την Ντόναλντ Τραμπ εποχή, οι ΗΠΑ, αλλά και μετά την σχετικά πρόσφατη ταπεινωτική αποχώρησή της από το Αφγανιστάν ηττημένοι από τους Ταλιμπάν, είναι φανερή η προσπάθεια να «επιστρέψουν» και να επαναβεβαιώσουν την βούλησή τους να συνεχίσουν την «Παγκόσμια Αποστολή» τους ως οι «εγγυητές» της Παγκόσμιας Ειρήνης και Νομιμότητας. Ασφαλώς σε όσους έχουν κάποια ηλικία και διαθέτουν μια στοιχειωδώς ικανοποιητική μνήμη, αυτές οι διατυπώσεις ίσως να φαίνονται «παλιομοδίτικες», όμως, ουσιαστικά, η «μόδα» στο Παγκόσμιο Παιχνίδι δεν αλλάζει περά ελάχιστα στο χρόνο στο επίπεδο της γλώσσας της διπλωματίας και της πολιτικής ρητορικής.
Άλλωστε, η Παγκόσμια Νεοφιλελεύθερη Τάξη Πραγμάτων, της οποίας ιδρυτής και αναμφισβήτητος Παγκόσμιος Ηγέτης της είναι οι ΗΠΑ, καθιστούν την παγκόσμια ηγεσία της όχι επιβεβλημένη μα ως απολύτως αναγκαία, χωρίς την οποία αυτή η Τάξη Πραγμάτων θα κατέρρεε και μια άλλη θα έπρεπε να πάρει τη θέση της.
Δεν είναι το Ουκρανικό Ζήτημα μονάχα, μα μια σειρά διεθνών επεμβάσεων της Συμμαχίας αυτής ανά τον κόσμο, από την δεκαετία του 1970 μέχρι και σήμερα, σε Χώρες εκτός της Ζώνης Παγκόσμιας Επιρροής της, οι οποίες πραγματικά ή δυνητικά θεωρούνταν ως απειλές της Παγκόσμιας Κυριαρχίας της. Οι επεμβάσεις αυτές, ενίοτε, δεν άντεχαν σε κανενός είδος ρητορική περί «επιβολής» του «Διεθνούς Δικαίου», ενίοτε δηλαδή, ήσαν εξόφθαλμα κυνικές παραβιάσεις ή/και καταργήσεις εθνικών κυριαρχιών και του Διεθνούς Δικαίου, επεμβάσεις που όχι σπάνια, κυρίως σε περιπτώσεις ενόπλων παρεμβάσεων ή υπόθαλψης ενόπλων εμφυλίων πολέμων σε Χώρες εκτός της Συμμαχίας φυσικά, συνοδεύονταν και από μια έντονη μεσσιανική ρητορεία που έδινε στο Χέρι της Συμμαχίας την Ρομφαία της Κάθαρσης του «Κακού» που κατηγορούνταν και για «εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας».
Και βεβαίως, ΑΚΡΙΒΩΣ τα ίδια, αλλά τούτη τη φορά εκπορευόμενα από τον άλλο Παγκόσμιο Πόλο κατά την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, που είχε ως Ηγέτιδα Δύναμη την πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ, λάμβαναν χώρα εντός της δικής της Ζώνης Επιρροής, εντός του δικού της Ζωτικού Χώρου με την ίδια ρητορική.
Ουσιαστικά, ΟΛΕΣ οι Χώρες του κόσμου, ακόμα και οι πρώην Αυτοκρατορικές Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης και νυν πιστές θεραπαινίδες των ΗΠΑ, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, βίωσαν σε διάφορους κατά περίπτωση βαθμούς τις συνέπειες της παρουσίας ή και απλώς των παγκόσμιων πολιτικών των άνω δύο Υπερδυνάμεων στην εποχή της παντοκρατορίας τους. Σε ό,τι αφορά τα Εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας, αυτά, δεν τελέστηκαν μονάχα από «μικρές Χώρες» («μικρές» από άποψη ισχύος εννοώ), μα και οι ίδιες οι τότε Υπερδυνάμεις ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, ακόμα όμως και μετά την κατάρρευση αυτού του παγκόσμιου δίπολου και την για κάποια περίοδο παντοκρατορία των ΗΠΑ, αυτού του είδους τα εγκλήματα δεν τα απέφυγαν, και το χειρότερο, όλων; ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΣΥΝΕΠΕΙΑ!
Κατά την χθεσινή πρώτη ημέρα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, όντως, περίσσεψε η υποκρισία όταν άκουγα να μέμφονται οι Μεγάλες Δυνάμεις της Δύσης και οι ΗΠΑ την Ρωσία για την διάπραξη «εγκλημάτων πολέμου» σε ό,τι αφορά τον πόλεμό της εναντίον της Ουκρανίας και την εισβολή σ’ αυτή. Τώρα, αν κανείς έχει λόγους να λησμονεί τα δικά του εγκλήματα ή από την άλλη πλευρά έχει λόγους να «συμψηφίζει» τα δικά του με τα εγκλήματα των άλλων, αυτό βεβαίως είναι απολύτως κατανοητό όταν αντικρούονται επιχειρήματα από «Πόλους» που κανενός τους τα «χέρια» δεν είναι αθώα του αίματος αθώων θυμάτων τους κατά το παρελθόν. Όμως, ας αφήσουν τουλάχιστον να μιλάνε για «εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας», άλλοι, που τουλάχιστον έχουν πιο «καθαρά χέρια» στο ζήτημα αυτό.
Αν κανείς θέλει να διαπιστώσει το «ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΓΙΑΤΙ» δημιουργήθηκε η Ουκρανική Κρίση, δεν έχει παρά να προσπαθήσει να διαγνώσει ποιος ή ποιοι ωφελούνται από αυτή.
Το «ΤΥΠΙΚΟ ΓΙΑΤΙ», είναι μάλλον φανερό.
Μια θνησιγενής και με μεγάλες ασάφειες και κενά στις (δύο) Συμφωνίες του Μινσκ μεταξύ Γαλλίας-Γερμανίας-Ουκρανίας-Ρωσίας (2015), όπου καθορίζονταν μεταξύ άλλων και το ζήτημα της αυτονομίας στη περιοχή Ντομπάς της Ανατολικής Ουκρανίας, και κυρίως η αδυναμία επιβολής ακόμα κι αυτών που είχαν συμφωνηθεί, σε συνδυασμό με μια κλιμακούμενη ορατή και μη αποκρυπτόμενη διολίσθηση της Ουκρανίας προς την «αγκαλιά» του ΝΑΤΟ, που υποθάλπονταν από το τελευταίο, με δηλώσεις του Προέδρου της Ουκρανίας για την δυνατότητα να γίνει η Ουκρανία πυρηνική Δύναμη, με τις διαρκείς ένοπλες επιθέσεις παρακρατικών ομάδων αλλά και του ουκρανικού στρατού εναντίον περιοχών του Ντομπάς, τις καταγγελίες για μη σεβασμό των μειονοτήτων, κ.λπ., όλα αυτά, εξελίσσονταν κάτω από το αδιάφορο βλέμμα της Δύσης και του ΝΑΤΟ, όσο και αν γνώριζαν ότι όχι απλά αποτελούσαν αυτές οι εξελίξεις ένα πρώτης τάξεως επιχείρημα για τη Ρωσία για να επέμβει, αλλά, θα έλεγε κανείς, πως το ΝΑΤΟ και η Δύση (δηλαδή οι ΗΠΑ), «αδιαφορούσαν» όχι πραγματικά αλλά ΑΚΡΙΒΩΣ για να προκαλέσουν την δυναμική αντίδραση της Μόσχας!
Και είναι «ΤΥΠΙΚΟ» το παραπάνω «ΓΙΑΤΙ», διότι είναι έξω κάθε λογικής το να πιστεύει κανείς, πως αν ΗΠΑ και ΡΩΣΙΑ ήθελαν όντως να λήξει ειρηνικά το ζήτημα και να υποχρεωθεί το Κίεβο να δράσει όπως οι Συμφωνίες του Μινσκ απαιτούσαν, αλλά και να απαλλαγεί η Ουκρανική Κυβέρνηση από τα ακραία εθνικιστικά και ναζιστικά στοιχεία της, θα ήταν σε θέση η ουκρανική Κυβέρνηση να παραβλέψει τις σχετικές «υποδείξεις» των δύο ανωτέρω Δυνάμεων. Αυτό θα μπορούσε να γίνει αποκλειστικά και μόνο, αν ίσχυε το Διεθνές Δίκαιο που θα έδινε στην ουκρανική Κυβέρνηση το δικαίωμα του να αποφασίζει «κυρίαρχα» επί των «εσωτερικών» της υποθέσεων! Όμως όχι μονάχα στην περίπτωση της Ουκρανίας, μα για δεκάδες δεκάδων Χωρών της Υφηλίου, αυτό αποτελεί ένα ανέκδοτο!
Το «ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΓΙΑΤΙ», είναι ότι δυστυχώς για την Ουκρανία και τον λαό της, βρέθηκε στη «λάθος ιστορική συγκυρία» στον «λάθος γεωστρατηγικό χώρο». Βεβαίως, θεωρώ ότι υπό μια άλλη πιο αποτελεσματική πολιτική ηγεσία, η Χώρα αυτή, θα είχε κατορθώσει να μην γίνει μέρος της διένεξης Δύσης – Ρωσίας, τηρώντας μια ουδετερότητα, για την οποία ουδείς θα μπορούσε να την μεμφθεί, τουλάχιστον, έως ότου οι συγκυρίες αλλά και η ίδια η Ουκρανία θα βρίσκονταν σε πιο ευνοϊκές συνθήκες ώστε να δρομολογήσει άλλες πιο εστιασμένους «διεθνείς προσανατολισμούς». Η διαφορά «μεγέθους» στις πολιτικές ηγεσίες της Ουκρανίας και της Ρωσίας δεν αντέχει σε κανενός είδους σύγκριση.
Το «ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΓΙΑΤΙ», είναι ότι ΗΠΑ και ΡΩΣΙΑ, η πρώτη υποθάλποντας εκτός τόπου και χρόνου φιλοδοξίες της Ουκρανίας, ακόμα και αυτή της ένταξής της στο ΝΑΤΟ , κάτι που το ίδιο το ΝΑΤΟ δεν ήταν ακόμα έτοιμο να την υλοποιήσει, για πολλούς λόγους, ένας των οποίων ήταν διότι ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ γνώριζε το πώς θα αντιδρούσε η Ρωσία, και η δεύτερη αξιοποιώντας τα ανωτέρω ώστε να ανακτήσει εδάφη που ΕΙΝΑΙ ρωσικά (εντός βεβαίως άλλης κρατικής επικράτειας), εδάφη με εξαιρετική στρατηγική σημασία για τη Ρωσία που επί πλέον ενοποιούν την Κριμαία με την υπόλοιπη Ρωσία, δεν έκανε τίποτα περισσότερο από ό,τι θα έκανε η οποιαδήποτε άλλη Μεγάλη Δύναμη που θα βρίσκονταν στη θέση της.
Και τι είναι αυτό που ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ «ΚΥΡΙΟΙ παίκτες» στο Ουρανικό Ζήτημα πέτυχαν;
Είναι ακριβώς ότι οι μεν ΗΠΑ ξαναδένουν στο άρμα της επιρροής τους ολόκληρο τον Δυτικό Κόσμο (με πρώτη και καλύτερη την ΕΕ), επαναβεβαιώνοντας την ηγεσία της σ’ αυτόν, αναδεικνύοντας όμως και την Ρωσία στον άλλο «Παγκόσμιο Πόλο», κάτι που δεν το κάνει με καθόλου βαριά καρδιά. Στο «παιχνίδι» της Παγκόσμιας Κυριαρχίας, μέχρις στιγμής τουλάχιστον, απαιτεί ΑΝΑΓΚΑΙΩΣ την ύπαρξη ενός σχετικά ΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ Αντιπάλου Δέους, και καμία άλλη Δύναμη δεν μπορεί να παίξει αυτόν τον ρόλο από την (ΠΥΡΗΝΙΚΗ / ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ) Υπερδύναμη που ακούει στο όνομα Ρωσία.
Επί πλέον, για τις ΗΠΑ, όλη αυτή η πόλωση, περισσότερο ίσως από την οποιαδήποτε άλλη Μεγάλη Δύναμη στην Υφήλιο, θα ενισχύσει και την παγκόσμια οικονομική της ισχύ, κάτι που μετά το 2008, κάπου άρχισε να χωλαίνει. Άλλωστε, δεν έχει κανείς παρά να ξαναδιαβάσει το χθεσινό μήνυμα του Προέδρου Τζο Μπάιντεν, για να διαπιστώσει πως οι κυρώσεις που επέβαλε στη Ρωσία, στο οικονομικό επίπεδο, θα πλήξουν ασύμμετρα και τους ίδιους του Συμμάχους, με την Ευρώπη να επωμίζεται το μεγαλύτερο βάρος των οικονομικών συνεπειών σε σχέση με τις ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, στο ίδιο αυτό επίπεδο των οικονομικών επιπτώσεων, με το να «αναστηθεί» στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης η Αυτοκρατορία «του Κακού», (βεβαίως, το αντίθετο ισχύει όταν την Ευρώπη την κοιτάζει κανείς από τη πλευρά της Ρωσίας), που θα αποτελεί ένα διαρκή κίνδυνο γι’ αυτή, αυτό από μόνο του ενισχύει ακόμα περισσότερο την εξάρτηση της ΕΕ από τις ΗΠΑ στο ζήτημα της άμυνάς της, και οι ΗΠΑ ασφαλώς δεν πρόκειται να υφίστανται το σχετικό «βάρος» χωρίς κανένα αντάλλαγμα, με περαιτέρω συνέπεια, οι τελευταίες να συνεχίσουν σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό να αποτελούν την μόνη παγκοσμίως ασφαλή περιοχή στην οποία οι διεθνείς οικονομικές και εμπορικές ροές να κατευθύνονται χωρίς τον παραμικρό κίνδυνο από έκτακτες διεθνείς παγκόσμιες αναταράξεις τουλάχιστον στο γεωστρατηγικό επίπεδο και με αυτόν τον τρόπο να συνεχίσει και πάλι η χρηματοδότηση του «κόστους» που συνεπάγεται η διατήρηση της «θέσης» της Υπερδύναμης.
Το ίδιο όμως ωφελημένη θα είναι και η Ρωσία. Ο «πανδαμάτωρ» χρόνος, θα επουλώσει τωρινές αντιπαλότητες, άλλες εξελίξεις μπορεί να υποβιβάσουν όχι μόνο τη σημασία μα και τις συνέπειες της σημερινής Ουκρανικής Κρίσης (κοιτάξτε π.χ., πώς για το Κυπριακό Ζήτημα δεν μιλάει σχεδόν κανείς, παρά μόνον όταν τυχαίνει να έρχεται στο «αφρό» και σχεδόν πάντα λόγω κάποιων προκλητικών δηλώσεων της Τουρκίας).
Από την άλλη, το ίδιο το γεγονός ότι μια Δύναμη που μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρούνταν «ξοφλημένη» μπορεί πλέον να «κοιτά στα μάτια και στα ίσα» την Υπερδύναμη που ακούει στο όνομα ΗΠΑ και ουσιαστικά στο τελικό ισοζύγιο κερδών και ζημιών από αυτή της την αντιπαράθεση ίσως να μην είναι και τόσο μεγάλη η ζημιά, αν δεν αφήσει και κέρδος, από μόνο του αυτό, την αναδεικνύει ή ενδέχεται να την αναδείξει σε «Πόλο Αντισυσπείρωσης» όλων εκείνων των Χωρών, οι οποίες αντιδρούν στην Νεοφιλελεύθερη Παγκοσμιοποίηση στην οποία ηγούνται οι ΗΠΑ ή που απλώς, είναι για άλλους λόγους «αντιαμερικανικές» ως Χώρες αλλά και οι λαοί που εκπροσωπούν.
Επομένως, πριν κανείς βάλει «τελεία» στα επιχειρήματά του, καλό είναι να περιμένει να δει πως θα εξελιχθούν τα πράγματα, όχι τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες αλλά ίσως τα επόμενα λίγα χρόνια. Επί του παρόντος, ό,τι μπορεί κάποιος να κάνει, και ιδίως από τη θέση του απλού πολίτη που παρακολουθεί τα τεκταινόμενα διεθνώς, είναι να προσπαθεί να κρίνει γεγονότα αλλά ενίοτε και «οιωνούς».