Βασίλης Δημ. Χασιώτης
Το «Ουκρανικό Ζήτημα», βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Το πού θα καταλήξει εξαρτάται αποκλειστικά από τη Ρωσία, η οποία φαίνεται να επιδίδεται σε ένα ψυχολογικό, επί του παρόντος, πόλεμο, θέλοντας να «μετρήσει» αντοχές και αντιδράσεις στο κάθε πιθανό «σενάριο» που η ίδια εξυφαίνει, και το αν θα εξελιχθεί αυτή η αναμέτρηση και σε ένοπλη σύγκρουση, αυτό μένει να το δούμε, και μόνο εικασίες μπορεί κάποιος να κάνει πάνω σ’ αυτό το θέμα, με ισομερείς πιθανότητες «να πέσει μέσα», ο,τιδήποτε και αν εκτιμήσει.
Όμως, υπάρχει μια εμφανής πραγματικότητα την οποία δεν μπορεί κανείς να μην επισημάνει, παρότι δεν είναι πρωτόγνωρη.
Ότι δηλαδή, στο παγκόσμιο γεωπολιτικό παιχνίδι, ανεξάρτητα από το πού εκδηλώνεται τη κάθε φορά υπό μορφή κάποιας λιγότερο ή περισσότερο σοβαρής κρίσης, και για ποιους λόγους εκδηλώνεται, η Ευρωπαϊκή Ένωση, σχεδόν σύρεται άλλοτε εκούσα ακούσα, άλλοτε διότι πολύ απλά, δεν είναι σε θέση να έχει μια παγκόσμια ή ακόμα και περιφερειακή εντός της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ηπείρου ανάλογη συνεκτική πολιτική και στρατηγική και κυρίως επιρροή.
Το είδαμε στον Πόλεμο του Κόλπου, το είδαμε στον Πόλεμο του Αφγανιστάν, το είδαμε στον Πόλεμο εναντίον της Γιουγκοσλαβίας, το είδαμε κατά την διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, το βλέπουμε και τώρα στην Ουκρανία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Παγκόσμια Γεωπολιτική Σκακιέρα, σύρεται ως μια Δύναμη – Ουραγός, στα πλαίσια αποφάσεων που λαμβάνοντα αλλού, και πίσω από ένα ΝΑΤΟ που πολύ απλά, χωρίς τις ΗΠΑ θα ήταν ένα μεγάλο μηδενικό, και η Ευρωπαϊκή Ένωση ως τέτοια, δηλαδή ως μια συλλογικότητα, θα κατέρρεε (χωρίς τις ΗΠΑ) μπροστά στην πρώτη σοβαρή πολεμική αναμέτρηση με την Ρωσία, την αναγεννηθείσα κυριολεκτικώς εκ της τέφρας της ως μια εκ νέου Μεγάλη Δύναμη και για τα δεδομένα της Ευρώπης (χωρίς την προστασία των ΗΠΑ) ως Υπερδύναμη.
Άλλωστε δεν είναι τυχαίο, καθόλου μάλιστα, το γεγονός πως η Ουκρανική Κρίση, μια «ευρωπαϊκή υπόθεση», εν τούτοις, αποτελεί ένα καθαρά ρωσο-αμερικανικό ζήτημα. Η Ρωσία στρατιωτικά, αν υπολογίζει μια Δύναμη, αυτή είναι οι ΗΠΑ και οι τελευταίες, αν γνωρίζουν κάτι πολύ καλά, είναι πως αν συμβεί το απευκταίο, δηλαδή ένας πόλεμος στην Ουκρανία, με κίνδυνο να διαχυθεί σε όλη την Ανατολική Ευρώπη, τότε, θα είναι το ΝΑΤΟ (δηλαδή οι ΗΠΑ) που θα σηκώσουν το βάρος της σύγκρουσης, και ασφαλώς, όσες χώρες βρεθούν στην ανάγκη να υπερασπιστούν τα ΕΘΝΙΚΑ τους σύνορα εφόσον ο πόλεμος «χτυπήσει» την πόρτα τους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως συλλογικότητα, ΔΕΝ διαθέτει κανένα αποτρεπτικό αλλά και επιθετικό αν χρειαστεί μηχανισμό, διότι όταν φτάνει η ώρα που σιωπούν πλέον οι διπλωμάτες και ομιλούν τα όπλα, εκεί, δεν μπορείς να είσαι μονίμως αμυνόμενος, χωρίς να επιχειρείς και προς τα πρόσω για λόγους έστω στρατηγικής.
Άλλωστε, το ΝΑΤΟ, μετά την διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, ουσιαστικά είχε πάψει και να έχει λόγο ύπαρξης.
Το ότι συνέχισε να υπάρχει, οφείλεται στο γεγονός ότι ο «επαναπροσανατολισμός» των στόχων του, εκτός άλλων σκοπιμοτήτων, που τον καθιστούν ένα είδος «παγκόσμιου χωροφύλακα» στη παγκόσμια γεωστρατηγική σκακιέρα των ΗΠΑ (η ΜΟΝΗ Δυτική Δύναμη της οποίας τα γεωστρατηγικά της συμφέροντα εκτείνονται παγκοσμίως), έπρεπε ταυτόχρονα να αποτελεί και ένα είδος υποκατάστατου της άμυνας της Ευρώπης στο σύνολό της, η οποία δεν διαθέτει μια (Κοινή) Ευρωπαϊκή Στρατιωτική Δύναμη για την δική της Ασφάλεια. Και δεν διαθέτει, πολύ απλά, διότι ΔΕΝ υπάρχει ενιαία Πολιτική και Κρατική Ευρωπαϊκή Οντότητα.
Ένοπλες Δυνάμεις υπάρχουν ΜΟΝΟ εντός των πλαισίων κρατικών οντοτήτων, δηλαδή, Εθνικοί Στρατοί.
Στρατούς ΔΕΝ διαθέτουν, και ορθώς δεν διαθέτουν και ούτε θα πρέπει να διαθέτουν οι Αγοραίες / Οικονομικές / Νομισματικές Ενώσεις.
Ακόμα και οι Στρατιωτικές Συμμαχίες, δεν αναιρούν την φύση των Εθνικών Ενόπλων Δυνάμεων, απλώς, εκεί, οι Ένοπλες αυτές Δυνάμεις συμμετέχουν και συνεργάζονται μεταξύ τους, ακριβώς διότι μέσω αυτών των συνεργασιών ενδυναμώνουν την ΕΘΝΙΚΗ τους άμυνα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα αποκτήσει τον δικό της ΕΘΝΙΚΟ στρατό, όταν και μόνο όταν, μεταβληθεί σε μια ενιαία Κρατική Οντότητα, με μια Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, με ένα Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, μια Εθνική Οικονομία, έναν Ομοσπονδιακό Κρατικό προϋπολογισμό, με έναν Ομοσπονδιακό Στρατό, κ.λπ. Μια ενιαία Ευρωπαϊκή Κρατική Οντότητα, όπως είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, αλλά και η Γερμανία, η Γαλλία, κ.λπ. Εξ ου και οι παραδοξότητες εντός της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Χώρες – Μέλη της, να συνάπτουν ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ αμυντικές συμφωνίες (π.χ., Γαλλία και Ελλάδα)! Για τόσο «Ενιαία» (Πολιτικά) Ευρώπη ομιλούμε! Φαντασθείτε, π.χ., η Πολιτεία της Καλιφόρνια και η Πολιτεία της Αριζόνα, να συνήπταν (υποτεθείσθω ότι θα ήταν αυτό συνταγματικά εφικτό) ξεχωριστές αμυντικές συμφωνίες, ή το κρατίδιο του Βρενδεβούργου και το κρατίδιο του Μεκλεμβούργου – Δυτικής Πομερανίας, να συνάπτουν ξεχωριστές αμυντικές συμφωνίες, αν υποθέσουμε ότι δεν αισθάνονται αρκετά ασφαλείς για τους δικούς τους λόγους!
Μέχρι τότε, δεν θα είναι παρά ένας αγοραίος χώρος «οικονομικών δοσοληψιών», («δούναι και λαβείν» όπως είχε πει κάποτε και η Άνγκελα Μέρκελ) και τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Μια Αγοραία / Οικονομική / Νομισματική Ένωση Ευρωπαϊκών Χωρών, με λίγες εξ αυτών να ανήκουν στη χορεία των πλούσιων ως πολύ πλούσιων Κρατών παγκοσμίως, όμως, «πλούσιο» Κράτος, όσο «πλούσιο» κι αν είναι, δεν σημαίνει και «ισχυρό» κράτος στις Διεθνείς Σχέσεις, πολύ δε περισσότερο στις Παγκόσμιες Σχέσεις.
Όμως, Παγκόσμιος Παίκτης, δεν σημαίνει μονάχα «πλούσιος» παίκτης, σημαίνει και στρατιωτικά «ισχυρός» παίκτης. Άλλωστε κι αυτό το «πλούσιος», είναι ένας όρος που εδώ χρησιμοποιείται για να υπάρχει μια στοιχειώδης κοινή γλώσσα επικοινωνίας με τον κόσμο που τυχαίνει να διαβάζει το κείμενο αυτό. Διότι «πλούτος» μιας Χώρας, δεν είναι μονάχα οι καλές της οικονομικές επιδόσεις που μπορεί να είναι και συγκυριακές, αλλά και το να κατέχει κρίσιμους στρατηγικούς πόρους για την οικονομία της, όπως π.χ., ενεργειακούς πόρους. Και όλοι μας γνωρίζουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, σ’ αυτό κάθε άλλο παρά «πλούσια» είναι, είναι μάλλον «πτωχή». Κι εδώ, στον «πόλεμο της ενέργειας», τα πράγματα δεν είναι και τόσο «αθώα» διεθνώς, σε ό,τι αφορά στην προσβασιμότητα σ’ αυτούς εκ μέρους εκείνων των Μεγάλων Δυνάμεων που «διψούν» για ενεργειακούς πόρους, και που χρησιμοποιούν κάθε θεμιτό και δυστυχώς και κάθε αθέμιτο μέσο για να τους ελέγξουν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως Συλλογικότητα, από τους παράγοντες «Παγκόσμιας Ισχύος», διαθέτει βεβαίως αρκετούς, όπως το πληθυσμιακό μέγεθος, η οικονομία και η τεχνολογία / επιστήμη, όμως, της λείπει ένας που «κάνει» και την διαφορά : δεν είναι η απουσία ενός «Κοινού» Ευρωπαϊκού Στρατού, που προφανώς, θα ήταν το πρώτο που θα σκεφτόμασταν, διότι ακόμα και αν υπήρχε ένας τέτοιος στρατός, το αξιόμαχό του θα ήταν εξαιρετικά συζητήσιμο σε περίπτωση στρατιωτικής εμπλοκής, αφού ουδείς στρατιώτης θα ήταν διατεθειμένος να θυσιαστεί για το «Κοινό» Συμφέρον ή για τις «Κοινές» αξίες της «Ευρωπαϊκής Ένωσης», πράγματα που γι’ αυτόν/ή, αποτελούν απλά «ωραία» λόγια με μια άλλη όμως όλως διόλου διαφορετική βιωμένη πραγματικότητα, που ακόμα και σ’ αυτό το αγοραίο επίπεδο, μάλλον θα σκέφτεται πως θα κληθεί να πολεμήσει και θυσιαστεί για τα συμφέροντα μιας Γερμανικής Ευρώπης, ουδέ καν «Ευρωπαϊκής» Ένωσης έστω και με εαυτό το αγοραίο περιεχόμενο. Ο παράγοντας ισχύος που λείπει, και που κάνει τη «διαφορά», είναι πως δεν είναι πολιτικά Ενωμένη, δεν αποτελεί Ενιαία Κρατική Οντότητα. Τότε και μόνον τότε, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορέσει να μεταβληθεί σε Παγκόσμια Εξισορροπητική Δύναμη, σε παράγοντα Παγκόσμιας Ισχύος, όταν θα αποκτήσει αυτό το περιεχόμενο της Ενιαίας Κρατικής Οντότητας, κάτι βεβαίως, που η Γερμανία (αλλά θεωρώ και η Γαλλία αλλά και άλλες εκ των «πλουσίων» μελών της Ένωσης), δεν επιθυμούν διόλου, διότι το «κόστος» θα είναι οι Εθνικές τους Κυριαρχίες και Κρατικές τους Οντότητες να υποκατασταθούν από τις αντίστοιχες των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης (ή όπως αλλιώς μπορεί να τις ονομάσει κάποιος).
Ένα (Ευρωπαϊκό) Κράτος, ένας (Ευρωπαϊκός) Λαός, μια (Ευρωπαϊκή) Κυβέρνηση.
Ως έχουν τα πράγματα, αυτό για την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν αντιμετωπίζεται ως «Στόχος», αλλά ως κάτι που ΔΕΝ πρέπει να συμβεί.
Το έχουμε ξαναπεί.
Η Γερμανική Ευρώπη, έχει εντελώς άλλες αντιλήψεις για το τι είναι και πού πρέπει να πάει αυτή η Ένωση. Οπουδήποτε αλλού, εκτός από την Πολιτική Ένωση. Εξ άλλου, η Γερμανία φαίνεται να βολεύεται μια χαρά εντός της Αγοραίας Ευρώπης, μάλλον έχει επιλέξει να είναι το «μεγάλο ψάρι» μέσα στην «Ευρωπαϊκή Λίμνη», παρά ο τρίτος ή τέταρτος «εταίρος» στον «Παγκόσμιο Ωκεανό», όπου εκεί κυριαρχούν άλλες Δυνάμεις και στον οποίο «Ωκεανό» γνωρίζει πως μόνη της, χωρίς τις «πλάτες» των άλλων Ευρωπαίων «εταίρων» της, ίσως να υποβιβαστεί ακόμα περισσότερο η ισχύς της έναντι των άλλων Παγκόσμιων Παικτών. Γερμανία, και για να είμαστε δίκαιοι, όχι μόνο αυτή μα και άλλες Ευρωπαϊκές Δυνάμεις, όπως π.χ. η Γαλλία, ΔΕΝ επιθυμούν μια Ευρώπη Γεωπολιτικά Ισχυρή, επιθυμούν μια Γερμανία οικονομικά ισχυρή, μια Γαλλία οικονομικά ισχυρή, αφήνοντας την ασφάλεια και άμυνα της Ευρώπης στο σύνολό της, στο ΝΑΤΟ δηλαδή στις ΗΠΑ.
Δεν είναι επομένως καθόλου παράξενο που στην Ουκρανική Κρίση, οι ΑΜΕΣΟΙ εμπλεκόμενοι είναι οι ΗΠΑ και η Ρωσία με την «Ευρώπη» να παρακολουθεί αμήχανα τα τεκταινόμενα εντός της «αυλής» της και την οποία Ευρώπη, την οποία ουσιαστικά αγνοούν και οι δύο αυτές Δυνάμεις, γνωρίζοντας πως οι «παίκτες» εν τούτοις δεν είναι παρά οι δυο τους.