Αγίων Τριακοσίων δέκα οκτώ (318) Πατέρων της Α’ Οικουμενικής Συνόδου
Η ΑΓΙΑ ΑΚΥΛΙΝΑ
Η ΟΣΙΑ ΑΝΝΑ και ΙΩΑΝΝΗΣ ο γιος της
Ο ΟΣΙΟΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ο εξ απάτης τον διάβολον προσκυνήσας
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΙΠΑΤΡΟΣ επίσκοπος Βόστρων
Ο ΑΓΙΟΣ ΕΥΛΟΓΙΟΣ Πατριάρχης Αντιόχειας
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΜΥΡΙΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΔΩΡΟΣ ο εξ Έμέσης
Εύρεσης ιερών λειψάνων ιερομάρτυρας ΝΙΚΟΛΑΟΥ του εν Καρυαίς Λέσβου (1960)
Ο ΑΓΙΟΣ Τριφύλλιος
Αναλυτικά:
Αγίων Τριακοσίων δέκα οκτώ (318) Πατέρων της Α’ Οικουμενικής Συνόδου
Εορτάζει 42 ημέρες μετά το Άγιο Πάσχα.
Πόλου νοητοῦ ἀστέρες σελασφόροι,
ἀκτῖσιν ὑμῶν φωτίσαιτέ μοι φρένας.
Ξένον τὸν Υἰὸν Πατρὸς οὐσίας λέγων,
Ἄρειος, ἤτω τῆς Θεοῦ δόξης ξένος.
Η έκτη κατά σειρά Κυριακή μετά το Άγιο Πάσχα είναι αφιερωμένη από την Εκκλησία μας στην μνήμη των 318 Αγίων Πατέρων, οι οποίοι έλαβαν μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο που συνήλθε στην Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ. Η σύνοδος συνήλθε κατά πρόσκληση του Μέγα Κωνσταντίνου κατά το εικοστό έτος της βασιλείας του και είχε διάρκεια 3,5 χρόνια. Διακριθείσες μορφές της συνόδου ήταν ο Αλέξανδρος ο Κωνσταντινουπόλεως, ο Αλέξανδρος ο Αλεξανδρείας, ο Μέγας Αθανάσιος, ο Ευστάθιος ο Αντιοχείας, ο Μακάριος ο Ιεροσολύμων, ο Παφνούτιος, ο Σπυρίδων, ο Νικόλαος, κ.α.
Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τον Άρειο και τον Αρειανισμό. Διατύπωσε τους πρώτους όρους ορθού Χριστιανικού δόγματος και ιδιαίτερα τα περί του δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος, τον Ιησού Χριστό, ως ομοούσιον τω Θεώ Πατρί. Συνέταξε τα πρώτα επτά άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως.
Συνοπτική παράθεση των ιερών Κανόνων
Κανών Α’: Καταδικάζει τη συνήθεια του οικοιοθελούς ευνουχισμού και απαγορεύει τη χειροτονία ευνουχισμένων, πλην όσων για ιατρικούς λόγους ή λόγω βασανιστηρίων εξετμήθησαν.
Κανών Β’: Απαγορεύει τη χειροτονία ως κληρικών στα νέα μέλη (νεόφυτοι) της εκκλησίας.
Κανών Γ’: Καταδικάζει την συνήθεια των κληρικών όλων των βαθμών να συζούν με νεαρές γυναίκες τις οποίες δεν είχαν παντρευτεί (συνείσακτοι).
Κανών Δ’ – Ε’: Εισάγεται το «μητροπολιτικό σύστημα», το οποίο ίσχυε στην οργάνωση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, και καθορίζουν την αρμοδιότητα της επαρχιακής συνόδου στη χειροτονία των επισκόπων.
Κανών ΣΤ’: Αναγνωρίζει κατ’ εξαίρεση το αρχαίο έθος της συγκεντρωτικής δικαιοδοσίας του επισκόπου της Αλεξάνδρειας στις εκκλησίες της Αιγύπτου, Λιβύης και Πεντάπολης —όπως συνέβαινε και με την εκκλησία της Ρώμης—, ενώ εξαιρεί τη Ρώμη και την Αντιόχεια από το γενικό μέτρο του μητροπολιτικού συστήματος.
Κανών Ζ’: Ορίζεται ότι ο επίσκοπος Αιλίας (δηλ. Ιερουσαλήμ) να είναι ο επόμενος στη σειρά απόδοση τιμών.
Κανών Η’: Ορίζει τον τρόπο επιστροφής στην εκκλησία της Αιγύπτου των λεγόμενων «Καθαρών» (Μελιτιανό σχίσμα).
Κανών Θ’: Αναφέρεται στην συνήθη περίπτωση χειροτονίας πρεσβυτέρων των οποίων δεν εξετάστηκαν τα προσόντα ή οι οποίοι δεν παραμένουν άμεμπτοι.
Κανών Ι’: Καταδικάζει τη χειροτονία πεπτωκότων.
Κανών ΙΑ’ – ΙΒ’: Καθορίζεται η μετάνοια των πεπτωκότων, με αυστηρότερα κριτήρια.
Κανών ΙΓ’: Δέχεται ότι είναι δυνατόν να παρασχεθεί Θεία Ευχαριστία επί της επιθανατίου κλίνης.
Κανών ΙΔ’: Ορίζεται η μετάνοια των πεπτωκότων κατηχουμένων.
Κανών ΙΕ’ – ΙΣΤ’: Καταδικάζεται η επιδίωξη κληρικών για μετάθεση σε άλλες εκκλησίες.
Κανών ΙΖ’: Καταδικάζει την πλεονεξία και αισχροκέρδεια των κληρικών που προέρχεται από τον έντοκο δανεισμό.
Κανών ΙΗ’: Απαγορεύει στους διακόνους να μεταδίδουν και να αγγίζουν τη Θεία Ευχαριστία πριν από τους πρεσβυτέρους, και δεν επιτρέπεται το να κάθονται μεταξύ των πρεσβυτέρων.
Κανών Κ’: Απαγορεύει τη γονυκλισία στη Θεία Λειτουργία της Κυριακής και την ημέρα της Πεντηκοστής.
Επισπρόσθετα καθορίστηκε η κοινή ημέρα εορτασμού του Πάσχα.
Τα συμπεράσματα τις συνόδου υπογράφηκαν από περισσότερους από 318 και ο αριθμός αυτός επικράτησε για συμβολικούς λόγους. Οι επίσκοποι που ήταν παρόντες στη σύνοδο συνοδεύονταν από κατώτερους κληρικούς των οποίων ο συνολικός αριθμός ανερχόταν στο τριπλάσιο ή τετραπλάσιο των επισκόπων.
Η ΑΓΙΑ ΑΚΥΛΙΝΑ
Έζησε τον 3ο αιώνα μ. Χ. στα χρόνια του Διοκλητιανού. Παλαιστίνια στην καταγωγή, βαπτίσθηκε σε ηλικία πέντε ετών από τον επίσκοπο Ευθάλιο. Ο πατέρας της, Ευτόλμιος, δημιούργησε τις καταλληλότερες συνθήκες για την κόρη του, έτσι ώστε αυτή να κατηχηθεί στη χριστιανική πίστη κατά τον καλύτερο τρόπο. Πράγματι, η Ακυλίνη δεν άργησε να φέρει πνευματικούς καρπούς. Νεαρό κορίτσι ακόμα, είχε την αγία κλίση να κάνει ελεημοσύνες και να διδάσκει τον λόγο του Θεού, συναναστρεφόταν με κορίτσια ειδωλολατρών και πολλά από αυτά είλκυσε στη χριστιανική πίστη. Αυτό αναφέρθηκε στον ανθύπατο Ουλοσιανό ο οποίος, αφού τη συνέλαβε, με κάθε τρόπο προσπάθησε να την αναγκάσει να αλλαξοπιστήσει. Η Ακυλίνη, αν και ανήκε στο ασθενές φύλο και ήταν νεαρό κορίτσι, περιφρόνησε τις προσπάθειες του ανθυπάτου. Τότε αυτός με πολύ θυμό την χτύπησε με τον πιο ωμό τρόπο στο πρόσωπο, που πλημμύρισε από αίματα. Αλλά η Ακυλίνη με περισσότερη θέρμη ομολογεί πως είναι χριστιανή. Ο Ουλοσιανός, καταντροπιασμένος που δεν μπόρεσε να κάμψει ένα αδύνατο κορίτσι, την αποκεφάλισε, αποδεικνύοντας ότι “τα ασθενή του κόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα καταισχύνη τα ισχυρά”1. Δηλαδή, τους κατά κόσμον αδυνάτους εξέλεξε ο Θεός, για να καταντροπιάσει εκείνους που έχουν ισχυρή κοσμική επιρροή.
1. Α’ προς Κορινθίους, α’ 27.
Απολυτίκιο. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Παρθένος ακήρατος, και Αθληφόρος σεμνή, εδείχθης τοις πέρασι, τη αγαπήσει Χριστού, Ακυλίνα θεόνυμφε· συ γαρ καθάπερ ρόδον, νοητόν τεθηλυία, έπνευσας εν αθλήσει, της αγνείας την χάριν, πρεσβεύουσα τω Κυρίω, υπέρ των τιμώντων σε.
Η ΟΣΙΑ ΑΝΝΑ και ΙΩΑΝΝΗΣ ο γιος της
Ο ΟΣΙΟΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ο εξ απάτης τον διάβολον προσκυνήσας
Ο όσιος αυτός απαρνήθηκε τον κόσμο, αφού είχε διαμοιράσει όλα του τα υπάρχοντα στους φτωχούς και επιδόθηκε στο κήρυγμα του θείου λόγου, στις αυστηρές νηστείες και αγρυπνίες. Ο κόσμος που τον έβλεπε να κατορθώνει τόσες αρετές, τον επαινούσε πολύ. Αυτός όμως, αντί να κλείσει τ’ αυτιά του στα επικίνδυνα αυτά εγκώμια, λησμόνησε τα λόγια της Γραφής που λένε ότι ο Θεός αντιτάσσεται στους υπερήφανους και ότι όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί και έτσι, έπεσε στο άκρως επικίνδυνο πάθος της υπερηφάνειας. Ο διάβολος δεν έχασε την ευκαιρία και κάποια νύκτα, παρουσιάστηκε σαν άγγελος στον Ιάκωβο και του είπε ότι σε τίποτα δεν υστερεί από τον απόστολο Παύλο και ότι για τη μεγάλη του αγιότητα, την επομένη νύκτα θα του έκανε επίσκεψη ο ίδιος ο Θεός. Ο Ιάκωβος, τυφλωμένος από την υπερηφάνεια, το πίστεψε και με θυμιάματα και κεριά, ετοιμάσθηκε και περίμενε το Θεό. Πράγματι, μέσα στη σιγή της νύκτας, ακούστηκε κρότος και ο Ιάκωβος άνοιξε την πόρτα του και προσκύνησε. Όταν όμως σήκωσε το κεφάλι του, είδε το φρικιαστικό πρόσωπο του σατανά να τον κοροϊδεύει. Τότε, αμέσως, έκανε το σταυρό του και ο δαίμονας εξαφανίστηκε. Το πρωί, με δάκρυα εξομολογήθηκε το πάθημά του σε κάποιο γέροντα, μετάνιωσε ειλικρινά και στην πράξη και από τότε έγινε υπόδειγμα ταπεινοφροσύνης σ’ όλη την περιοχή.
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΙΠΑΤΡΟΣ επίσκοπος Βόστρων
Στους Συναξαριστές δεν υπάρχουν βιογραφικά του στοιχεία. Απ’ αλλού, όμως, γνωρίζουμε ότι έζησε το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα, έγραψε σύγγραμμα κατά των δογμάτων του Ωριγένη, το οποίο χάθηκε και διασώθηκαν λίγα μόνο τεμάχιά του. Επίσης, έχουμε και δύο λόγους του, στον Ευαγγελισμό και στον Βαπτιστή Ιωάννη. Ο Αντίπατρος απεβίωσε ειρηνικά.
Ο ΑΓΙΟΣ ΕΥΛΟΓΙΟΣ Πατριάρχης Αντιόχειας
Απεβίωσε ειρηνικά.
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΜΥΡΙΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ
Μαρτύρησαν δια ξίφους.
Ο ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΔΩΡΟΣ ο εξ Εμέσης
Μαρτύρησε δια σταυρικού θανάτου.
Εύρεσης ιερών λειψάνων ιερομάρτυρας ΝΙΚΟΛΑΟΥ του εν Καρυαίς Λέσβου (1960)
Ο άγιος Τριφύλλιος