Η πανδημία ευνοεί την Ακρα Δεξιά
Οι κυβερνήσεις καταφεύγουν σε αυταρχικά μέτρα για να κατευνάσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια
του Μιχάλη Ψύλου
H ευρωπαϊκή ιστοσελίδα Politico είναι σαφής: «Η Μαρίν Λεπέν δεν ήταν ποτέ πιο κοντά στο να κατακτήσει την εξουσία στη Γαλλία όσο σήμερα»! Ουδείς μπορεί φυσικά να χαρακτηρίσει τη σημαντικότερη ευρωπαϊκή ιστοσελίδα φίλα προσκείμενη στην ηγέτιδα της Ακροδεξιάς στη Γαλλία. Οι πρώτες δημοσκοπήσεις, άλλωστε, δείχνουν ότι η Μαρίν Λεπέν θα είναι σίγουρα πρώτη στον πρώτο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, την άνοιξη του 2022, αυξάνοντας μάλιστα κατά πολύ το ποσοστό που είχε λάβει στον πρώτο γύρο των προηγούμενων προεδρικών εκλογών, το 2017.
«Η πανδημία έχει αυξήσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια και οι ιδέες της Λεπέν γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς, γιατί οι περισσότεροι Γάλλοι είναι δυσαρεστημένοι με τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης» γράφει η γερμανική «Frankfurter Allgemeine Zeitung» («FAZ»), επιχειρώντας να εξηγήσει την άνοδο της Ακροδεξιάς στη Γαλλία. Οσο και αν ο εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης Γκαμπριέλ Ατάλ ονειρεύεται ότι οι προεδρικές εκλογές του χρόνου θα είναι χωρίς τη Μαρίν Λεπέν στον δεύτερο γύρο, «η πραγματικότητα είναι διαφορετική» γράφει η «FAZ»: «Η πανδημία έχει καταστρέψει τα τελευταία απομεινάρια της αισιόδοξης διάθεσης που υπήρξε όταν ο Εμανουέλ Μακρόν μετακόμισε στο Μέγαρο των Ηλυσίων το 2017».
«Η υγειονομική κρίση αποκαλύπτει ότι οι Γάλλοι συμμερίζονται τις ιδέες της Λεπέν για επιστροφή στο έθνος-κράτος» εκτιμά η γερμανική εφημερίδα. «Η κρίση στην υγεία έχει εντείνει τη διαρθρωτική πολιτική κρίση εμπιστοσύνης στη Γαλλία» εξηγεί ο πολιτικός επιστήμονας Μπρουνό Κοτρέ του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών (Cevipof).
Η γερμανική εφημερίδα δεν κάνει, βέβαια, τίποτα άλλο από το να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το πού μπορεί να οδηγήσουν οι αποτυχημένες κυβερνητικές πολιτικές – για την αντιμετώπιση της πανδημίας σήμερα και της χρηματοπιστωτικής κρίσης μία δεκαετία νωρίτερα. Οταν οι κυβερνήσεις καταφεύγουν όλο και περισσότερο σε αντιδημοκρατικά, αυταρχικά μέτρα για να κατευνάσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια για την εσφαλμένη και κακή διαχείριση της πανδημίας, η κοινωνική έκρηξη δεν θα αργήσει.
«Σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα ακροδεξιά κόμματα εξασφαλίζουν περισσότερες ψήφους αλλά και λαϊκή υποστήριξη λόγω της κρίσης της πανδημίας» εκτιμά ο Βρετανός δημοσιογράφος Αλασντάιρ Φόδεριγχαμ σε έρευνά του που δημοσιεύτηκε στην αγγλόφωνη ιστοσελίδα του Al Jazeera. Η έρευνα δείχνει, μάλιστα, ότι «αυτή η πολιτική αλλαγή θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο αισθητή τα επόμενα χρόνια» εκτιμά ο δημοσιογράφος.
Το ερώτημα είναι γιατί στο θέμα της πανδημίας οι Ευρωπαίοι πολίτες, που είναι δυσαρεστημένοι από τα αποτυχημένα κυβερνητικά μέτρα, φαίνεται ότι προσελκύονται αντιπολιτευτικά από την Ακρα Δεξιά, και όχι από τα λεγόμενα «συστημικά» κόμματα της Κεντροδεξιάς ή της Κεντροαριστεράς. Μήπως έχει χαθεί μεγάλο μέρος της εμπιστοσύνης σε κόμματα που διαχειρίστηκαν αυτή την κρίση, αλλά και την προηγούμενη, τη χρηματοπιστωτική;
«Αναμφίβολα, η αποτυχημένη διαχείριση, και πολλές φορές η παραπληροφόρηση για την πανδημία, έχει γίνει γόνιμο έδαφος για τοξικά μηνύματα. Και αυτό αποτελεί τροφή για την Ακρα Δεξιά» λέει η Τζουλιάνα Σάντος Γουλγκρέν, εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Ρατσισμού (ENAR). Οπως λέει ο Γάλλος κοινωνιολόγος Ζαν Ιβ Καμί, στέλεχος του Ινστιτούτου Διεθνών και Στρατηγικών Σχέσεων (IRES), θα ήταν «σοβαρή υπεραπλούστευση» να αποδοθούν τα κέρδη της Ακροδεξιάς μόνο στην πανδημία, καθώς υπάρχει ακόμα η συνεχιζόμενη επιδείνωση στο Μεταναστευτικό και στην εγκληματικότητα. Στους τομείς αυτούς, η Ακρα Δεξιά έχει αναγκάσει τα παραδοσιακά κεντροαριστερά και κεντροδεξιά κόμματα να υιοθετήσουν πιο σκληρή γραμμή, σε μια προσπάθεια να συγκρατήσουν τους ψηφοφόρους τους. Αυτή η συντηρητικοποίηση της κοινωνίας καθιστά πολλές φορές πιο εύκολη τη μεταπήδηση των ψηφοφόρων στην πέραν της Κεντροδεξιάς Δεξιά. Ιδιαίτερα, μάλιστα, όταν η Ακρα Δεξιά «ντύνεται» πλέον ολοένα περισσότερο τον συστημικό μανδύα.
«Τα πραγματικά προβλήματα βρίσκονται μπροστά» λέει ο Ζαν Ιβ Καμί. «Μέχρι τώρα δεν έχει μετρηθεί επακριβώς η έκταση της καταστροφής που θα επιφέρει η υγειονομική κρίση στον οικονομικό ιστό, στην αγορά εργασίας, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στους εμπόρους και τους τεχνίτες. Ισως, όταν ξυπνήσουμε μετά την υγειονομική κρίση, η ζημιά να είναι πιο σημαντική από το αναμενόμενο. Και τότε υπάρχει ένα δεδομένο που δεν πρέπει να απορριφθεί: Τα lockdowns, με τα οποία επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί η πανδημία, δεν θα μπορούν να εφαρμοστούν για την επίλυση της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης» λέει με μπόλικη δόση ειρωνείας ο Γάλλος κοινωνιολόγος, που είναι ειδικός σε θέματα της Ακρας Δεξιάς.
Ο Ζαν Ιβ Καμί σημειώνει, μάλιστα, ότι η Ακρα Δεξιά θα προσπαθεί στο εξής να αλλάξει πρόσωπο, να γίνει πιο συστημική, αποφεύγοντας να κάνει συστάσεις ανυπακοής. «Στη Γαλλία, για παράδειγμα, η Μαρίν Λεπέν κατήγγειλε την πολιτική της κυβέρνησης Μακρόν στην πανδημία, αλλά δεν έκανε ποτέ έκκληση για διαδηλώσεις. Η Λεπέν θα συνεχίσει σε αυτό το μονοπάτι για να αποτινάξει και τη δαιμονοποίηση εναντίον της».
Το γαλλικό περιοδικό «L`Opinion» σημειώνει χαρακτηριστικά ότι η Μαρίν Λεπέν «έχει αλλάξει πολύ… Υπερασπίζεται με κάθε κόστος τις δημόσιες ελευθερίες ή τις αξίες της δημοκρατίας». Και αυτή η αλλαγή στιλ δεν περνά απαρατήρητη, όσο και αν ανησυχεί…
(—ένθετο—)
Ανοδος σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες
Το θέμα της ανόδου της Ακρας Δεξιάς δεν αφορά μόνο τη Γαλλία και τη Μαρίν Λεπέν, αλλά πολλές ευρωπαϊκές χώρες:
– Στην Πορτογαλία, στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, ο Αντρέ Βεντούρα, ιδρυτής και υποψήφιος του πρώτου ουσιαστικά ακροδεξιού κόμματος εδώ και δεκαετίες στη χώρα, έλαβε ποσοστό 12% και ήρθε τρίτος. Το κόμμα Shenga (Αρκετά) του 38χρονου Βεντούρα είχε πάρει μόλις 1,3% στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές το 2019!
– Στην Καταλονία, στις εκλογές της 14ης Φεβρουαρίου, το ακροδεξιό VOX απέσπασε 11 έδρες και εκπροσωπείται πλέον για πρώτη φορά στο τοπικό Κοινοβούλιο.
– Στο Βέλγιο, το υπερεθνικιστικό Vlaams Belang είναι προς το παρόν στο 26,3%, δηλαδή έξι μονάδες μπροστά από τον πλησιέστερο αντίπαλό του.
– Αλλά και στη λεγόμενη «άλλη πλευρά» της Ευρώπης, στη Ρουμανία, στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου, η ακροδεξιά «Συμμαχία για την Ενότητα των Ρουμάνων» (AUR), από την πλήρη πολιτική αφάνεια, έφτασε στο σημείο να λάβει το 9% των ψήφων και να καταστεί το τέταρτο μεγαλύτερο κόμμα.