Ο Φρόϋντ έγραφε κάποτε ότι «η αλήθεια είναι η τελευταία πλάνη μας». Το κριτήριο της αλήθειας κυρίως στην επιστήμη τίθεται εκ νέου στις μέρες μας. Και αυτό γιατί η επιστήμη λειτουργεί ως σύστημα επιβολής. Η εξίσωση του Γάλλου φιλοσόφους Ζαν-Φρανσουά Λυοτάρ επιβολή + απώθηση =ευνουχισμός είναι όσο ποτέ σύγχρονη. Η επιβολή της επιστημονικής άποψης γίνεται απώθηση και μετατρέπεται σε πλήρη ευνουχισμό.
Πουθενά στον επιστημονικό ορίζοντα δεν υπάρχει μια ισομοιρία επιχειρημάτων (όπως θα έλεγε και ο Θουκυδίδης), φτάνει να δει κανείς τις επιστημονικές κοινότητες πως διαχειρίζονται την υπόθεση της πανδημίας Κόβιντ – 19.
Υπάρχουν επιστημονικές ομάδες όχι μόνο επί του αντικειμένου δηλαδή ιατροί, αλλά και νέο-επιστήμονες της νεοπραγματιστικής μέτρησης, που μετρούν ακόμη τον κοπανιστό αέρα και οι οποίοι αναγορεύονται πλέον σε νέο Πάπες επικυρώνοντας τακτικές που δεσμεύουν την κοινωνία. Βλέπουμε για πρώτη φορά επιστήμες της προσωρινότητας (interimsethik), τόσο προσωρινές που ακυρώνουν από εβδομάδα σε εβδομάδα τις ανακοινώσεις τους.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα: Καθηγητής πανεπιστημίου ανακοινώνει. (Η πληροφορία αντλείται από το CNN Greece, 2 Ιανουαρίου) ότι θα υπάρξει τρίτο κύμα κόβιντ-19 στα τέλη Φεβρουαρίου. Ο ίδιος καθηγητής ανακοινώνει ότι τρίτο κύμα Κόβιντ-19 στην Αττική θα υπάρξει τον Απρίλιο (η πληροφορία προέρχεται από την Ναυτεμπορική στις 2 Ιανουαρίου). Αλλά ανακοινώνει μετά από ένα μήνα στον τηλεοπτικό σταθμό Σκάϊ (7 Φεβρουαρίου) ότι τρίτο κύμα κόβιντ-19 θα έχουμε τον Μάϊο.
Και αναρωτιέσαι η επιστήμη έχει γίνει θεραπαινίδα της πολιτικής; Η επιστήμη βουλιάζει στον υδράργυρο της αβελτηρίας; Ή η επιστήμη έχει γίνει μια συνθηκολογημένη μπίζνα από κέντρα παγκοσμιοποιημένου κέρδους;
Το ζήτημα βέβαια είναι πως λογχίζεις τα παραπετάσματα του φόβου και της φρίκης, πως στέλνεις όλες τις τρομοκαταιγίδες της ημιεπιστημονικής ακαταληψίας να τιμολογηθούν με πραγματικά επιστημονικά κριτήρια.
Γιατί μπορεί να έχουν την κρατική υποστήριξη και προστασία αυτές οι επιστημονικοφανείς απόψεις, αλλά είναι στείρες από επιστημονικά κριτήρια και επίσης διαβλητές ως προς τη δικαιολόγηση τους και ενέχουν ποινικές ευθύνες.
Και γιατί είναι διαβλητές και ενέχουν ποινικές ευθύνες; Μα γιατί μπορεί να θεωρηθούν ως ψευδείς, οι οποίες επιφέρουν κινδύνους για τη δημόσια τάξη. Αλήθεια πόσο κοντά είναι το λάθος από σκοπιμότητα ή μη σκοπιμότητα της επιστημονικής άποψης, από την διασπορά ψευδών ειδήσεων που τιμωρούνται από τον Ποινικό Κώδικα.
Μπορεί ένας σεισμολόγος να προσδιορίσει ένα σεισμό μετρώντας τα δεδομένα και να προαναγγείλει ημερομηνία του σεισμικού γεγονότος; Σαφώς και όχι. Πως μπορεί ένας άλλος επιστήμονας να προβλέψει το τρίτο, τέταρτο, κύμα Κόβιντ-19 και να ανακοινώνει αριθμό κρουσμάτων;
Επιφέρει ανησυχία φόβο στους πολίτες μια τέτοια πρόβλεψη και δημιουργεί κλίμα από το οποίο προκύπτει βλάβη του έννομου αγαθού; Αποτελεί ή δεν αποτελεί πράξη αξιόποινη όταν ανακοινώνεται δημόσια μια πρόβλεψη που αναφέρεται σε διευρυμένο κίνδυνο της δημόσιας υγείας;
Στα παραπάνω ερωτήματα καλούνται να απαντήσουν οι νομικοί, γιατί το βίωμα του μαρτυρίου από την πανδημία που εργαλειοποιείται δεόντως από επιστημονικοφανείς απόψεις δεν μπορεί να κρατάει άλλο τις κοινωνίες σε ημιανάπαυση (σχετικά χαλαρό λοκντάουν) και σε προσοχή (αυστηρό λοκντάουν).
Οι λαοί πια είναι υποψιασμένοι, ξέρουν ότι η αλήθεια κρύβει μια άλλη αλήθεια, το νόημα ένα άλλο νόημα και το συμφέρον ένα άλλο συμφέρον. Ξέρουν επίσης ότι ένα μέρος της επιστήμης έχει συναινέσει με τη βία, με τον έλεγχο με τη καταστολή και με μορφές κυριαρχίας. Και ξέρουν οι πολίτες του κόσμου ότι η πειθώ δεν αποτελεί μια συμφωνία ελευθερίας, αλλά μια εκβιαστική συμφωνία.
Ας καταλάβουν επιτέλους κυβερνώντες και επιστήμονες της μεταμεσονύχτιας έρευνας, ότι οι μορφές καταπίεσης είναι μη αποδοτικές και διαρκούν λίγο.
Απόστολος Αποστόλου. Δρ. Φιλοσοφίας.