Τι είχες, Γιάννη, τι είχα πάντα! Τη στιγμή που το «Oruc Reis» αλωνίζει εδώ και έξι ημέρες κοντά στο Καστελόριζο -σε ευρωπαϊκό θαλάσσιο χώρο, δηλαδή-, άλλη μία Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. πέρασε στην Ιστορία με τις γνωστές εκκλήσεις προς την Αγκυρα να συνετιστεί!
Του Μιχάλη Ψύλου
«δημοκρατία»
Οπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της χθεσινής συνόδου, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να αντιστρέψει αυτές τις ενέργειες και να εργαστεί για τη μείωση των εντάσεων κατά τρόπο συνεπή και συστηματικό»!
Και, φυσικά, ο Ερντογάν… φοβήθηκε! Και για αυτό μετέβη σήμερα στο σεισμογραφικό σκάφος «Fatih», στη Μαύρη Θάλασσα. Οχι για να κρυφτεί, φυσικά, από την «οργή» των Ευρωπαίων εταίρων, αλλά για να ανακοινώσει θριαμβευτικά ότι τα αποθέματα φυσικού αερίου στο κοίτασμα που ανακαλύφθηκε τον περασμένο Αύγουστο δεν είναι 320 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, αλλά 400 δισεκατομμύρια. Και να απειλήσει εκ νέου ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να επεμβαίνει όπου κρίνει ότι «υπάρχει βία»! Γιατί «υπάρχει μια ιστορική ευθύνη, που μας έχουν φορτώσει οι πρόγονοί μας»!
Οπως αναμενόταν, στο κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής δεν υπάρχει η λέξη «κυρώσεις» απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις. Ούτε καν η απειλή για κυρώσεις! Απλά, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «επαναβεβαιώνει τα συμπεράσματα της 2ας Οκτωβρίου 2020 και εκφράζει έντονη αποδοκιμασία για τις νέες μονομερείς και προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων ερευνητικών δραστηριοτήτων». Οι 27 καλούν την Τουρκία «να σεβαστεί τα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το καθεστώς των Βαρωσίων και επαναλαμβάνουν την πλήρη αλληλεγγύη τους προς την Ελλάδα και την Κύπρο».
Οι τουρκικές εφημερίδες, πάντως, πανηγυρίζουν μετά τη Σύνοδο της Ε.Ε. «Αντί για σκληρή ρητορική κατά της Τουρκίας, το κείμενο συμπερασμάτων έχει μια πιο… απαλή γλώσσα» γράφει η «Yeni Safak». Η τουρκική εφημερίδα ισχυρίζεται μάλιστα ότι, ενώ υπήρχαν νύξεις για απειλή επιβολής εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, τελικά η διατύπωση αφαιρέθηκε από το τελικό κείμενο! Αν ισχύει κάτι τέτοιο, αυτό λέγεται «εμπαιγμός»!
Και όλα μεταφέρονται για τον Δεκέμβριο. Από Μάρτη καλοκαίρι και από Αύγουστο χειμώνα! Ή, όπως λέει ο λαός μας, «αν δεν θέλεις να ζυμώσεις, δέκα μέρες κοσκινίζεις»! Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να αναβληθεί ή να πραγματοποιηθεί με τηλεδιάσκεψη -άρα, καμία συζήτηση για Τουρκία- η σύνοδος του Δεκεμβρίου, λόγω της δραματικής επιδείνωσης της πανδημίας. Για τον ίδιο λόγο, άλλωστε, ανακοινώθηκε ότι ματαιώνεται η Σύνοδος Κορυφής στις 16 Νοεμβρίου, στο Βερολίνο, για την πολιτική έναντι της Κίνας, λόγω της δραματικής αύξησης του αριθμού των μολύνσεων από τον κορονοϊό σε όλη την Ευρώπη. Η «Tagesschau», αν και γερμανική, δεν διστάζει να «καρφώσει» την κυβέρνηση Μέρκελ: «Αν και η Τουρκία προκαλεί τώρα ξανά, η γερμανική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. θέλει να αποφύγει τις κυρώσεις αυτή τη στιγμή». «Διακυβεύονται πολλά, εάν η Ε.Ε. προχωρήσει σε μια πορεία αντιπαράθεσης με την Τουρκία, καθώς οι κυρώσεις θα πλήξουν επίσης τις χώρες της Ε.Ε. – ειδικά τη Γερμανία» ομολογεί η «Tagesschau». Τα γερμανικά συμφέροντα uber alles…
Αλλωστε, τα χαρτιά για την Τουρκία ήταν «σημαδεμένα» πριν από τη χθεσινή Σύνοδο Κορυφής, αφού ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας είχε δώσει στην Τουρκία, για να ξεκαθαρίσει τις θέσεις της, προθεσμία αρκετών εβδομάδων – και όχι μίας εβδομάδας, όπως έλεγαν κάποιοι, μεταφράζοντας λάθος τις δηλώσεις του. Αφήστε, βέβαια, τις γελοιότητες περί δήθεν «τελεσιγράφων» και απειλών κατά του Ερντογάν… Μύτη δεν άνοιξη, καθώς η προκλητική δραστηριότητα της Αγκυρας στριμώχτηκε ως το τελευταίο θέμα στην ατζέντα και η σχετική συζήτηση δεν κράτησε πολύ, όπως λένε Ευρωπαίοι δημοσιογράφοι στις Βρυξέλλες.
Το βασικό θέμα ήταν, άλλωστε, η κόντρα με τη Βρετανία για την εμπορική συμφωνία με την Ε.Ε., καθώς ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον απειλεί ότι, αν δεν υπάρξει «θεμελιώδης αλλαγή προσέγγισης για μια συμφωνία τύπου Καναδά» εκ μέρους της Ε.Ε., τότε το Λονδίνο θα τερματίσει τη μεταβατική περίοδο την 1η Ιανουαρίου, χωρίς εμπορική συμφωνία.
Αλλά, για να μην είμαστε υπερβολικοί, οι 27 ηγέτες είχαν τον χρόνο να συζητήσουν την ενίσχυση των κυρώσεων στη… Συρία, προσθέτοντας άλλους επτά νεοδιορισθέντες υπουργούς του καθεστώτος Ασαντ στον κατάλογο των 280 Σύρων αξιωματούχων στους οποίους επιβάλλονται απαγόρευση ταξιδιών στο εξωτερικό και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων.
Φυσικά, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε μετά τη λήξη της συνόδου ότι υπάρχει εξέλιξη, γιατί πολλές χώρες δυσαρεστήθηκαν με την απόφαση της Τουρκίας να στείλει ξανά στη Μεσόγειο το «Oruc Reis», αλλά η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν παίρνει γρήγορα αποφάσεις. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι όσο η Τουρκία επιμένει να κλιμακώνει τόσο ακόμη και οι πιο σκεπτικιστικές χώρες θα πείθονται ότι η ευρωπαϊκή αξιοπιστία δεν μπορεί να αμφισβητηθεί…
Κι όμως! Μια ματιά στον ευρωπαϊκό Τύπο αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής -στις ελάχιστες εφημερίδες που ασχολήθηκαν με το θέμα της Τουρκίας στη σύνοδο- δείχνει ότι Ελλάδα και Κύπρος συνάντησαν «αμπαρωμένες πόρτες» σε ό,τι αφορά τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για να πειστεί η Τουρκία να σταματήσει τις προκλήσεις. Μόνο φιλικά χτυπήματα στην πλάτη και δηλώσεις αλληλεγγύης από τους εταίρους, που βιάζονταν να φύγουν για να μην κολλήσουν και αυτοί τον κορονοϊό!
Δυστυχώς! Η αλήθεια είναι μία: Δεν υπάρχει περίπτωση το Βερολίνο να συναινέσει σε κυρώσεις κατά του Ερντογάν. Οχι μόνο λόγω των ιστορικών δεσμών Γερμανίας – Τουρκίας, ούτε λόγω των μεταναστών ούτε επειδή στη Γερμανία ζουν εκατομμύρια ψηφοφόροι τουρκικής καταγωγής. Η Γερμανία βλέπει την Τουρκία ως δυνάμει στρατηγικό σύμμαχο σε μια περιοχή από την οποία έχουν αποχωρήσει οι Αμερικανοί, οι Ρώσοι έχουν μειωμένη επιρροή και εμφανίζονται σιγά σιγά οι Κινέζοι με το δέλεαρ της οικονομικής συνεργασίας. Η Γερμανία φιλοδοξεί -με τον έλεγχο, φυσικά, των υπόλοιπων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης- να γίνει παγκόσμια δύναμη και η Τουρκία μπορεί να τη βοηθήσει στη Μέση Ανατολή. Κουβέντα, λοιπόν, για κυρώσεις, για να μη στενοχωρηθεί ο Ερντογάν! Που διαθέτει, άλλωστε, και χειροπιαστές αποδείξεις ότι έχει στην κατοχή του μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα, και οι Γερμανοί καλοβλέπουν το κοίτασμα αυτό για να ξεφύγουν από την ενεργειακή ομηρία από τη Ρωσία.
Ποιον νομίζουν ότι κοροϊδεύουν; Πριν από τη σύνοδο, ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος της Μέρκελ, Γιόχαν Γουάντεφουλ, έσπευσε μάλιστα να επικρίνει τον Σοσιαλδημοκράτη υπουργό Εξωτερικών, Χάικο Μάας, επειδή επισκέφτηκε την περασμένη Τρίτη μόνο την Αθήνα και τη Λευκωσία, και δεν πήγε στην Αγκυρα. «Το ταξίδι ήταν σωστό, αλλά η ακύρωση της επίσκεψης στην Αγκυρα ήταν λάθος» δήλωσε.
Ο Χριστιανοδημοκράτης βουλευτής δεν δίστασε, μάλιστα, να επικρίνει και την Ελλάδα, γιατί προχώρησε στη συμφωνία με την Αίγυπτο για τις ΑΟΖ. «Η Ελλάδα μπορεί να είναι εταίρος στην Ε.Ε., αλλά η πιο πρόσφατη διμερής συμφωνία με την Αίγυπτο ήταν εξίσου περιττή με τις τουρκικές αποστολές σεισμογραφικών σκαφών στην Ανατολική Μεσόγειο» είπε ο Γιόχαν Γουάντεφουλ.
O Ερντογάν έχει ενδυθεί τον μανδύα του «αυτόκλητου χωροφύλακα» στη Μέση Ανατολή, επιλέγοντας αμετάκλητα τη λογική της δύναμης έναντι του συμβιβασμού. Και γι’ αυτό καταφεύγει σε στρατιωτικές λύσεις. Από τον Καύκασο ως την Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη. Tα τουρκικά στρατεύματα είναι πλέον παρόντα σε τουλάχιστον εννέα χώρες, από το Ιράκ μέχρι τη Σομαλία και την κατεχόμενη Βόρεια Κύπρο, ενώ η Τουρκία λειτουργεί μια μεγάλη βάση στο Κατάρ.
«Το δόγμα της Τουρκίας στην εξωτερική της πολιτική, δηλαδή το ”μηδενικό πρόβλημα” με τους γείτονές της, είναι κενό γράμμα» γράφει η γαλλική «Le Monde» και προσθέτει: «Το άνοιγμα τόσων μετώπων από τον Ερντογάν εξηγείται από την ανάγκη του να φανεί ισχυρός στο εσωτερικό της Τουρκίας. Προβάλλει στους πολίτες το ψευτοδίλημμα ότι για τους Τούρκους είναι εθνική ασφάλεια η οικονομική ευμάρεια και ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί να εμφανιστεί ως ο σωτήρας του λαού, που θα τον οδηγήσει στην ανάκτηση της δόξας του παρελθόντος, εννοώντας την Οθωμανική Αυτοκρατορία».
Οσο λοιπόν ο Ερντογάν βλέπει την Ευρωπαϊκή Ενωση να περιορίζεται σε εκκλήσεις σύνεσης και συνεργασίας τόσο θα αποθρασύνεται. Και, όπως λέει ο Γερμανός ειδικός σε θέματα Τουρκίας, Γκίντερ Σούφερτ, «η πολιτική Ερντογάν με τα καραβάκια θα αποδίδει…».