Πότε θα «αναστηθεί» και η σκωληκόβρωτος Παιδεία;
«Ημείς νικώμεν, νικώντων των άλλων»
άγιος Νικόλαος Καβάσιλας
Γράφει ο Δημήτρης Νατσιός,
Δάσκαλος, Κιλκίς
Ο οσιακής μνήμης Γέροντας Παϊσιος ο Αγιορείτης, στύλος νεοφανής της Ορθόδοξης Εκκλησίας, συμβούλευε όσοι δάσκαλοι έχουν αναφορά στην πίστη και την πατρίδα και εργάζονται με φιλότιμο και αρχοντιά για το καλό των παιδιών, να παίρνουν την Πρώτη Δημοτικού. Είναι η κρισιμότερη τάξη. Εντυπώνονται ανεξίτηλα στην μνήμη του παιδιού, αυτής της ηλικίας, οι δεξιότητες (ή οι αδεξιότητες) παραμένουν δία βίου οι γνώσεις και τα πρώτα μαθήματα. Αν, για παράδειγμα, απουσιάζουν από την διδασκαλία τα υψηλά πρότυπα και οι αξίες, μικραίνει και στεγνώνει η ψυχή του παιδιού.
Ενδιαφέρον του προκαλεί (του μαθητή) ο εναρμόνιος κόσμος των πνευματικών αξιών, που ενσαρκώνει η θρησκευτική πίστη, η αγάπη της πατρίδας, η ζεστασιά της οικογένειας, κόσμος, εκτός του οποίου, το παιδί δεν μεγαλώνει ούτε στερεώνεται. Αυτές οι αξίες δεν είναι ιδεολογήματα, είναι το πνευματικό λίπασμα που χρειάζονται για να αναπτυχθούν ομαλά.
Πάσχα, την Λαμπρή θα εορτάσουμε σε λίγες μέρες.
«Χριστός Ανέστη αληθώς
και δίδαξε τσ’ ανθρώπους
πως ζουν εφήμερες χαρές
σε δανεισμένους τόπους», λέει μία θαυμάσια κρητική μαντινάδα, μοσχοβόλημα Ορθόδοξης Θεολογίας. Τι διαβάζουν όμως οι μαθητές για το πανηγύρι της Χριστιανοσύνης στα βιβλία τους, πώς αντιμετωπίζουν τα σχολικά βιβλία -«οι κουρελούδες του διαβόλου»- την Ανάσταση του Σωτήρος Χριστού; (Ίσως γίνομαι κουραστικός με την επιμονή μου στα βιβλία. Πρέπει όμως να πληροφορηθεί ο κόσμος το κακό που γίνεται στα σχολεία. Αυτοκτονούμε εν θριάμβω. Στο Ευαγγέλιο γράφει πώς είναι καλύτερα να κρεμάσουμε μυλόπετρα στο λαιμό μας -«μύλον ονικόν»- και να καταποντισθούμε στο πέλαγος, παρά να δηλητηριάζουμε «τα παιδία»).
Στην Πρώτη Δημοτικού, ο μαθητής γνωρίζει τι σημαίνει Πάσχα μέσω δύο ποιημάτων. («Γλώσσα, α’ τεύχος, σελ. 56). Το πρώτο με τίτλο «Πασχαλινό» το οποίο γράφει για φούρνους που μοσκοβολούν, για τραπέζια που κοκκινίζουν απ’ τα κόκκινα αυγά, της Έλλης Αλεξίου. Το δεύτερο με τίτλο «Πασχαλινά κουλούρια», δεν θέλει σχολιασμό. Πουθενά η φράση γιορτάζουμε την Ανάσταση του Κυρίου. Ένα «Χριστός Ανέστη» τέλος πάντων. Στο «Ανθολόγιο» της ίδιας τάξης στην σελ. 116. Ένα χαζοχαρούμενο ποιηματάκι με τίτλο «Ήρθε η Πασχαλιά», ένα δείγμα:
«Ήρθε η Πασχαλιά
και τσουγκρίζει αυγά
το μικρό παιδάκι»
και στην επόμενη σελίδα κείμενο με τίτλο «Το λαγουδάκι της Λαμπρής», στο οποίο περιγράφεται ο εορτασμός της Ανάστασης από την «χαρούμενη οικογένεια του κυρ-λαγού».
Είναι ή δεν είναι πνευματικό υποσιτισμός αυτό; Ποιος έδωσε το δικαίωμα σε κάποιους ανισόρροπους εκκλησιομάχους, εν ενόματι κάποιου νεφελώδους προοδευτισμού, να καταστρέφουν αδίστακτα τα Ελληνάκια και να κάνουν ό,τι τους κατέβει; «Γιατί να δίνωμε στα παιδιά μας πράγματα κακορίζικα, μικρά, στενά, ξέψυχα, μίζερα; Γιατί άψυχα, ανούσια, που προκαλούν ναυτία; Γιατί χωρισμένα, σχιζοφρενικά, αντιμαχόμενα, διαλυμένα σαν κομμένο γάλα; …Ποιος μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να μείνουν «αγράμματα», σαν τον Μακρυγιάννη, να μάθουν, να πάρουν την χάρι του λαού του Θεού. Και τότε να γίνουν, οι αγράμματοι, οι καλύτεροι πεζογράφοι μας; Ποιος μπορεί να μας κρατήσει στο ύψος, στο ήθος, στην ελευθερία της «αγραμματοσύνης» του «καθυστερημένου» λαού, που βλάστησε από το χώμα του τα δημοτικά τραγούδια, τις παροιμίες, τους σκοπούς, τα ήθη και τα έθιμα των κλεφτασματολών;», έγραφαν το 2003, οι Αγιορείτες πατέρες («Ελληνορθόδοξη Πορεία», ανθολόγιο κειμένων, επιμέλεια έκδοσης Κων. Χολέβας, σελ. 297).
Στην Δευτέρα Δημοτικού (γ’ τεύχος, «Γλώσσα») το Πάσχα, με εντελώς απαξιωτικό, περιφρονητικό τρόπο, είναι ενταγμένο σε μια άσχετη ενότητα με τίτλο «χρήσιμες οδηγίες». Στις τρεις σελίδες που αφιερώνονται στην γιορτή, οι δύο περιέχουν οδηγίες για κατασκευή χρωματιστών αυγών και πασχαλινών καρτών. Στην τρίτη καταγράφονται πασχαλινά έθιμα (σελ. 43, 44, 45).
Στην εξοπλιστική ηλικία, των δύο πρώτων τάξεων του δημοτικού οι μαθητές «βιάζονται» να υιοθετήσουν την φράγκικη αθεϊα του καταναλωτισμού και να λησμονήσουν ό,τι ορθόδοξο έμαθαν, αν έμαθαν, στο σπίτι τους. ( Νομίζω ο ποιητής Καρούζος έλεγε ότι όποιος δεν πέρασε την Μεγάλη Παρασκευή κάτω από το Επιτάφιο, δεν θέλω να με διαβάζει. Οι γονείς πολεμώντας τους πολέμιους του Γένους, ας φροντίσουν να παίρνουν τα παιδιά τους στην Εκκλησία την Μεγάλη Εβδομάδα. Αυτά είναι μαθήματα «δια βίου» και όχι οι τιποτολογίες του υπουργείου «δια βίου» ανοησίας).
«Το Πάσχα σημαίνει ψητό αρνί, κόκκινα αυγά, τσουρέκι, αλλά κυρίως το γεγονός της Αναστάσεως του Χριστού, την βεβαιότητα ότι ο άνθρωπος νικά με την αγάπη του τον θάνατο. Αυτό που μένει μέσα μας δεν είναι τόσο το τσούγκρισμα των αυγών, είναι το φιλί της Αναστάσεως, το πανηγύρι μιάς ανοίξεως εσωτερικής που αφανίζει τον Άδη. Όταν λοιπόν το πνευματικό περιεχόμενο των θρησκευτικών εορτών διατηρείται, τα ήθη και τα έθιμα έχουν νόημα, όταν παραγκωνίζεται, οι ευχετήριες κάρτες και τα χρωματιστά αυγά μεταβάλλονται σε εκδηλώσεις ρουτίνας χωρίς νόημα, ή καλύτερα με κοσμικό νόημα, το οποίο επιβάλλουν στην θρησκευτική εορτή και την εκφυλίζουν. Χρειάζονται, άρα, κείμενα βιωματικά, που αναδεικνύουν το πνευματικό περιεχόμενο της ημέρας και όχι κείμενα που το αφαιρούν, για να προβάλλουν -προτεσταντικώ τω τρόπω- ως εθνογραφικό υλικό κάποια έθιμα και να αποκόψουν εν τέλει την ζωή του παιδιού από την ζωντανή παράδοση της Εκκλησίας».(Στ. Ράμφου, «Κυριακοδρόμιο», σελ. 51, εκδ. «ΚΕΔΡΟΣ». Ο Ράμφος ο παλιός πριν μεταβληθεί σε υμνωδό του Σημίτη).
Θα σταματήσω , στις δύο κρίσιμες αυτές τάξεις του δημοτικού σχολείου. Μέρες που είναι να μην μαυρίζω την ψυχή των αναγνωστών. Υπάρχει και τίποτε της προκοπής σ’ αυτό το τρισάθλιο κράτος των πολιτικών της προδοσίας; Όπου και να στρέψεις το βλέμμα σου, πληγώνεσαι. Δεν έχω τις δυνατότητες να γράψω, επιλογικά, για την Ανάσταση του Κυρίου. Οι καλύτεροι θεολόγοι είναι τα βοτσαλάκια της ερήμου, λένε οι Πατέρες. Ας αφήσω τον λόγο στους έμπειρους, στους «λοκατζήδες της πίστης», στο περιβόλι της Θεομάνας μας.
«Το μέλλον ανήκει σ’ αυτό που ανίσταται εκ του τάφου. Σ’ αυτό που δεν φοβάται τον θάνατο, αλλά ο θάνατος γίνεται η μήτρα που το κυοφορεί. Αναδύεται εκ του τάφου, από την τελική δοκιμασία, νέο, άτρωτο, γεμάτο άδυτο φως. Η Ορθόδοξη Εκκλησία και αγωγή έδωσε τη δύναμι στον άγιο Κοσμά, και βλάστησε από τον τάφο του, το σκαμνί του, αυτό το πολύκλωνο δέντρο που τρέφει τον λαό. Η ίδια Ορθόδοξη Εκκλησία έμαθε στον Μακρυγιάννη να προσεύχεται όπως προσευχόταν, ν’ απαντά και ν’ αντιμετωπίζη τον Ντερνύ και τον Μπραϊμη όπως τους αντιμετώπισε με τον λόγο του, τη χάρι του και τη ζωή του.
Και όλες οι σημερινές δοκιμασίες και ανακατατάξεις ανοίγουν νέους δρόμους για το εκ νεκρών αναστάν. Και αυτό μόνο μπορεί να συντροφεύση τον άνθρωπο στις νέες περιπέτειες, αναζητήσεις και φόβους των επερχομένων.
Ας δώσωμε τη δυνατότητα στα παιδιά να γνωρίσουν τους Πατέρες της Εκκλησίας, τους μεγάλους Οικουμενικούς Διδασκάλους. Ας τους δώσουμε τη δυνατότητα να εγκεντρισθούν, σαν νέοι βλαστοί, στο δέντρο που ανήκουν, στην καλλιέλαιον της Παραδόσεώς μας.
Ας τα αφήσουμε ν’ ανάψουν τη λαμπάδα τού είναι τους προσωπικά από το φως της Αναστάσεως του Κυρίου. Αν αυτό συμβή, τότε καμμία απειλή δεν θα μπορή να σβήση το φως και τη φλόγα της ζωής αυτής. Κάθε θύελλα, δοκιμασία, θα κάνη το φως αυτό να λάμπη τηλαυγέστερα και να φωτίζη την υπ’ ουρανόν. Θα μπορούν, έτσι, όλα τα παιδιά να ζήσουν, να χαρούν τη ζωή τους εν Χριστώ Ιησού, εν παντί καιρώ και τόπω. Και ο δικός μας καιρός, ο δύσκολος και ζοφερός, και ο δικός μας τόπος, ο μικρός και καθαγιασμένος, θα αναδειχθή πάλι πηγή ζωής και φάους για τους πολλούς.
«Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός και δοξάσατε Χριστόν τον αναστάντα εκ νεκρών».
