ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ…

Γράφει η Σοφία Τ.

Σα σήμερα(08/01/1828) εκδίδεται, με εντολή του Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια διάταγμα, με το οποίο καθορίζονται οι ισοτιμίες των ξένων νομισμάτων με το γρόσι, το οποίο αποτελεί ακόμη το κύριο νόμισμα συναλλαγών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με το διάταγμα, με το οποίο η κυβέρνηση προσπαθεί να πατάξει την αισχροκέρδεια, μία λίρα στερλίνα ισοδυναμεί με 73 γρόσια κι ένα γαλλικό πεντόφραγκο με 13,30 γρόσια. Η οικονομική του οργάνωση θα βοηθούσε τον τόπο να αναπτυχθεί σωστά και να σταθεί, με τα δικά του μέσα(πάρα πολλά) όρθιο και ισάξιο των «μεγάλων» αυτοκρατοριών και δυνάμεων της εποχής του. Εκτός από ικανότητες ο Κυβερνήτης, ήταν ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΟΛΑ ΕΛΛΗΝΑΣ και το είχε αποδείξει από την εποχή της θητείας του ως «Υπ. Εξωτερικών»(με την σημερινή ορολογία) του τσάρου. Ερχόμενος στην Ελλάδα, πρώτα στην Αίγινα και μετά στο Ναύπλιο(οι 2 πρώτες πρωτεύουσες της χώρας), βρήκε έναν τόπο ρημαγμένο και τους προύχοντες-πράκτορες των Μ. Δυνάμεων να δυναστεύουν τους ανθρώπους. Ίδρυσε Εθνικό Νομισματοκοπείο και καθιέρωσε ως νόμισμα του νέου κράτους τον φοίνικα, αντί του οθωμανικού γροσιού και των άλλων φραγκικών νομισμάτων που χρησιμοποιούνταν ως τότε(ήταν πιο αξιόπιστα από τα τουρκικά). Δυστυχώς δεν μπόρεσε να δώσει λύση, δεν πρόλαβε μάλλον, στο ζήτημα των εθνικών γαιών, που έμειναν για πολύ ακόμα στα χέρια των τσιφλικάδων και λοιπών προυχόντων. Βασικός πυλώνας οικονομικής ανάπτυξης για τον Καποδίστρια, και για πολλούς σήμερα(γι’ αυτό διέλυσαν και την γεωργία και εισάγουμε σχεδόν τα πάντα ενώ έχουμε εδάφη πλούσια που θα μπορούσαν να μας θρέψουν όλους ακόμα και σε περίπτωση χρεοκοπίας), ήταν η γεωργία. Στην ιδρυθείσα από αυτόν Γεωργική Σχολή της Τίρυνθας καλλιεργήθηκε 1^η φορά η πατάτα(γνωστός ο τρόπος διάδοσής της στους Έλληνες). Η Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα που ίδρυσε, δυστυχώς απέτυχε στο έργο της, γιατί οι πόροι της εκμεταλλεύονταν από το «αθάνατο» ελληνικό δημόσιο. Η κατάσταση που βρήκε ο Κυβερνήτης περιγράφεται συνοπτικά στην έκθεση του Π. Ν. Λοιδωρίκη(16-26/01/1828). Το κύριο πρόβλημα είναι ότι δεν υπήρχαν χρήματα(τα ληστρικά δάνεια χρεοκοπούσαν την πρόσφατα ανεξαρτητοποιημένη-σχετικό αυτό- Ελλάδα). Αν δεν έβρισκε πόρους για την μισθοδοσία(3μηνη) ο κρατικός μηχανισμός(;) θα κατέρρεε υπό το βάρος των κοινωνικών αντιδράσεων. Τις σοδειές τις άρπαζαν οι στρατιωτικοί, το εμπόριο ήταν αναιμικό, χωρίς δασμούς. Ο Καποδίστριας κατέφυγε στην λύση των δανείων, μέσω φίλων του στο εξωτερικό(για καλύτερους, όσο γίνεται, όρους). Ο Εϋνάρδος ήταν ο 1^ος φίλος που σκέφτηκε, καθότι εκτός από σοβαρός τραπεζίτης ήταν και ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ φιλέλληνας. Κάνει έκκληση(28/01/1828) στους ναυάρχους των 3 Δυνάμεων για παροχή δανείων, χωρίς ανταπόκριση. Κάποια δανεικά μετά από λίγο από Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία ανακούφισαν κάπως το κράτος, αλλά δεν ήταν τακτικά. Προσπάθησε να βρει χρήματα στο εξωτερικό και με άλλους τρόπους: δημοπρασία εσόδων Πελοποννήσου και νησιών Αιγαίου, ώστε τα χρήματα να πηγαίνουν στο δημόσιο ταμείο, μισθός ΜΟΝΟ στους στρατιωτικούς που πραγματικά τον έχουν ανάγκη(με επικύρωση από τους διοικητές τους και δική τους υπογραφή), αλλαγή συστήματος εξοπλισμού πλοίων(πιο οικονομικό), παροχή βοήθειας σε απόρους με αντάλλαγμα κάποιες δουλειές, χρήση πόρων από λείες και αξιοποίηση παλαιών άχρηστων αντικειμένων, παράκληση στους-λίγους- δημοσίους υπαλλήλους να αποποιηθούν για λίγο των μισθών τους(«όπως παραιτηθώσι προσωρινώς ή και οριστικώς του μισθού των, μερικώς ή και ολικώς και όπως επιδείξωσι εργατικότητα υπέρ το κανονικόν μέχρις ότου δυνηθεί η πατρίς να διέλθει τας δεινάς στιγμάς»), έκκληση για συνεισφορά στους πλούσιους Έλληνες της Διασποράς, με αποτέλεσμα να μαζευτούν 150 χιλιάδες φράγκα, το 1/3 εκ των οποίων προήλθαν από την, όχι πολύ μεγάλη, περιουσία του ίδιου του Καποδίστρια από τα αξιώματα που κατείχε πριν αναλάβει τις τύχες της ανεξάρτητης Ελλάδας μετά το Πρωτόκολλο του Λονδίνου(1828). Έφερε νέο ήθος στην ελληνική πολιτική σκηνή, ζώντας απλά και δίνοντας όλη του σχεδόν την περιουσία στην Ελλάδα. Τα λόγια του δεν ακολουθήθηκαν από κανέναν σχεδόν κατοπινό «ηγέτη», που πλούτιζε «τυχαία»(δεν νομίζω) μόλις αναλάμβανε κάποιο αξίωμα, χάρη και στην εύνοια κάποιου «μεγάλου» δυτικού κράτους. Αυτός ο πολιτισμός, ώθησε δάκτυλους ξένων δυνάμεων να τον δολοφονήσουν(ο Μαυρομιχάλης είχε πλάτες αγγλικές). Ας κρατήσουμε τα λόγια του και να μην τα ξεχάσ
ουμε όποτε γίνουν εκλογές… […] «…ελπίζω ότι όσοι εξυμών συμμετάσχουν εις την κυβέρνηση θέλουν γνωρίσει ότι δεν είναι δυνατόν να λαμβάνουν μισθούς αναλόγους με τον βαθμόν του υψηλού υπουργήματός των και με τας εκδουλεύσεις των αλλά ότι οι μισθοί ούτοι πρέπει να αναλογούν ακριβώς με τα χρηματικά μέσα, τα οποία έχει η κυβέρνηση εις την εξουσίαν τους.Τα αξιώματα είναι τιμητικά και ο αναμειγούμενος στην πολιτείαν δεν κάνει εμπορικήν επιχείρησιν» […] Όσες χώρες πέρασαν επιτυχώς μια κρίση, τα τελευταία χρόνια, το έκαναν όταν το πολιτικό προσωπικό μείωσε τις απαιτήσεις του και σκεφτόταν τον πολίτη και όχι την τσέπη του. Μάστιγα για την Ελλάδα είναι η ξενοκρατία, τα τζάκια, οι νεόπλουτοι «πολιτικοί», η εθελοδουλεία και οι πολίτες-πελάτες τους σε όλο τον κρατικό μηχανισμό. Είναι στο χέρι μας να ξεμπερδεύουμε από τους υπηρέτες ξένων-πολλών- αφεντάδων που σκέφτονται κάπως έτσι για την Ελλάδα(άλλο τι λένε για το παρελθόν ή μπροστά στα μικρόφωνα)… Από την ιστορία των Ελλήνων αποδεικνύεται ότι οι Έλληνες αν δεν αλληλοσπαράσσονταν θα κατακτούσαν την υφήλιο.(Bismarck) Αλίμονο μας αν οι Έλληνες αποκτήσουν ενότητα και μόρφωση. (Churchill) «Μια πραγματικά ανεξάρτητη Ελλάδα είναι παραλογισμός…» (Sir Edmund Lyons)