Απολύσετε τον γαμπρό σας αν εξακολουθείτε να αγαπάτε αυτό το έθνος και δεν θέλετε να εξαθλιωθεί».
Με αυτά τα λόγια ο ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Τουρκία Κεμάλ Κιλιτστντάρογλου κάλεσε τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να απολύσει τον υπουργό Οικονομικών και γαμπρό του Μπεράτ Αλμπαϊράκ, καθώς η τουρκική λίρα εξακολουθεί να καταποντίζεται, συμπαρασύροντας την οικονομία της γείτονος.
Από τον Μιχάλη Ψύλο
«δημοκρατία»
«Δεν υπήρξε ποτέ πιο ανίκανη διοίκηση στην ιστορία της τουρκικής δημοκρατίας»δήλωσε ο Κιλιτσντάρογλου, προσθέτοντας ότι ο Ερντογάν δεν απολύει τον γαμπρό του επειδή απλά δεν υπάρχουν άλλοι αξιωματούχοι που ο Ερντογάν θα μπορούσε να εμπιστευτεί το… ταμείο της χώρας.
Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Κιλιτσντάρογλου ένωσε στο ζήτημα αυτό τη φωνή του με το φιλοκουρδικό HDP, που επίσης αξιώνει την απομάκρυνση του υπουργού Οικονομικών, κατηγορώντας τον ότι κατέστρεψε την οικονομία της χώρας τα τελευταία δύο χρόνια. «Η τουρκική λίρα ήταν 4,54 ανά δολάριο και 5,34 ανά ευρώ τη στιγμή που ανέλαβε ο Αλμπαϊράκ το υπουργείο Οικονομικών και σήμερα το δολάριο έχει ξεπεράσει τις 7,30 λίρες και το ευρώ τις 8,70 λίρες» δήλωσε εκπρόσωπος του HDP.
Ο γαμπρός του Ερντογάν και υπουργός Οικονομικών μπορεί να εμφανίζεται συνεχώς μπροστά στις κάμερες και να υπόσχεται θετική οικονομική ανάπτυξη, αλλά τα γεγονότα αποδεικνύουν το ακριβώς αντίθετο: Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 31%, η ανεργία ήταν 12,8% τον Απρίλιο και σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία οι άνεργοι ξεπερνούν τα 3,8 εκατομμύρια. Η συνδικαλιστική ομοσπονδία Disk υπολογίζει τον πραγματικό αριθμό των ανέργων στα 17,7 εκατομμύρια. Ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν, μάλιστα, ότι η Τουρκία βρίσκεται στα πρόθυρα εθνικής χρεοκοπίας. Πώς απάντησε ο Ερντογάν; Παρέθεσε συγκριτικά οικονομικά νούμερα από το 2002 που ανέλαβε την εξουσία, αποφεύγοντας βέβαια να αποκαλύψει τα τελευταία στοιχεία που «έχουν οδηγήσει την Τουρκία σε οικονομική άβυσσο», όπως γράφει το γερμανικό περιοδικό «Focus».
Για όλα βρίσκει «λύσεις» ο «σουλτάνος» για να αποκρούσει τις πιθανές απειλές. Πριν από τρία χρόνια εισήγαγε το προεδρικό σύστημα με δημοψήφισμα για να εξασφαλίσει υπερεξουσίες, επειδή δεν ήταν πλέον σίγουρος ότι θα διατηρούσε τη μοναρχία του σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία. Τώρα προέκυψε όμως ένας αντίπαλος που δεν μπορούσε να είχε προβλέψει: ο κορωνοϊός, που έπληξε σκληρά την Τουρκία, καθώς ο Ερντογάν δίστασε για μεγάλο χρονικό διάστημα προτού επιβάλει απαγορευτικά μέτρα.
Η πανδημία και η κρίση που προκάλεσε είχαν ως αποτέλεσμα μια άνευ προηγουμένου απώλεια της υποστήριξης των ψηφοφόρων προς τον «σουλτάνο» και το κόμμα του, το οποίο κυβερνά εδώ και 18 χρόνια και τελευταία χάρη στη στήριξη του ακροδεξιού εταίρου του Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Σύμφωνα με αξιόπιστες δημοσκοπήσεις, το κυβερνών κόμμα AKP διατηρεί μόλις το 30% των ψήφων αυτήν τη στιγμή, έχοντας υποχωρήσει πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τις κοινοβουλευτικές εκλογές πριν από δύο χρόνια. Ήδη οι σοσιαλδημοκράτες δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου και της Αγκυρας Μανσούρ Γιαβάς προηγούνται σε δημοφιλία του Ερντογάν.
Για να αντισταθμίσει τις απώλειες, ο Ερντογάν προσπαθεί μάλιστα να πείσει, μέσω του Μπαχτσελί, και την επίσης ακροδεξιά εθνικίστρια Μεράλ Ακσενέρ να συνταχθεί μαζί τους. Το πρόβλημα είναι, πάντως, ότι στην απειλή πολιτικής επιβίωσης ο Ερντογάν «καταφεύγει σε όλο και πιο ριψοκίνδυνα μέσα για να κρατήσει τους συμπατριώτες ευτυχισμένους, αλλά οι μέθοδοί του θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην πλήρη κατάργηση της σύγχρονης Τουρκίας» σημειώνει το «Focus», επικρίνοντας την προκλητική μετατροπή της Αγια-Σοφιάς σε τζαμί, αλλά και την επιθετική πολιτική του «σουλτάνου» στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο.
Το «Focus» σημειώνει πάντως -και σωστά- ότι και τα δύο αυτά γεγονότα έχουν στρέψει την προσοχή του κόσμου στην Τουρκία, αυξάνοντας τις επικρίσεις κατά του Ερντογάν, αλλά η πρόκληση μιας τέτοιας αναταραχής στο εξωτερικό είναι πολύ ευπρόσδεκτη για τον «σουλτάνο». «Ο Ερντογάν μεταφράζει τις διεθνείς επικρίσεις δήθεν ως “εχθρότητα προς τον τουρκικό λαό” και προσπαθεί να στοιχίσει πίσω του την τουρκική κοινή γνώμη» λέει ο αρχισυντάκτης της τουρκικής εξόριστης ιστοσελίδας Ahvalnews Γιαβούζ Μπαϊντάρ. «Ο Ερντογάν είναι σαφώς σε άμυνα αυτή τη στιγμή, αλλά με εξαιρετικά επιθετικό τρόπο. Προσπαθεί να σταθεροποιήσει τη θρυμματισμένη δύναμή του» λέει ο Μπαϊντάρ.
Η τουρκική εφημερίδα «Yeni afak» προβλέπει ότι σύντομα πλέον θα δούμε το σεισμογραφικό σκάφος «Oruc Reis» στη γραμμή Καστελόριζου – Κρήτης μετά την υπογραφή της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας. «Δεν θα προκαλέσει έκπληξη αν το “Oruc Reis” επαναλάβει τις ερευνητικές του δραστηριότητες τις επόμενες ημέρες» γράφει χαρακτηριστικά. Η εφημερίδα σημειώνει πως η Αγκυρα κινείται ήδη για να υπογράψει συμφωνίες για τις ΑΟΖ με Λίβανο, Παλαιστίνη, αλλά και Ισραήλ.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Ερντογάν έστειλε στη ματωμένη Βηρυτό τον αντιπρόεδρό του Φουάτ Οκτάι και τον υπουργό Εξωτερικών Ντεβλέτ Τσαβούσογλου για να ενισχύσουν την επιρροή της Τουρκίας στη χώρα. Πώς αλλιώς εξηγείται το γεγονός ότι ο Τσαβούσογλου δήλωσε πως «με εντολή Ερντογάν η Αγκυρα είναι έτοιμη να δώσει την τουρκική υπηκοότητα στους Λιβανέζους που… αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι ή Τουρκμένοι»!
Παράλληλα, ο Ερντογάν βλέπει την απώλεια της υποστήριξης των ψηφοφόρων για τον «αυτοκράτορα», το AKP του, το οποίο κυβερνά εδώ και 18 χρόνια, και τον ακροδεξιό συνεργάτη του της συμμαχίας MHP. Σύμφωνα με αξιόπιστες δημοσκοπήσεις, το AKP μόλις έλαβε το 30% των ψήφων αυτή τη στιγμή, πτώση πάνω από δέκα ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τις κοινοβουλευτικές εκλογές πριν από δύο χρόνια. Ο Ερντογάν το κατάλαβε πολύ καλά αυτό στα τέλη Ιουνίου, όταν οι άνθρωποί του στα ΜΜΕ αναγκάστηκαν να διακόψουν απότομα μια ζωντανή συζήτηση με «προσεκτικά επιλεγμένους νέους» στο YouTube, καθώς οι θεατές έκαναν κλικ στο κουμπί «Δεν μου αρέσει» εκατοντάδες χιλιάδες φορές. Δεν είναι τυχαίο που έναν μήνα μετά ο Ερντογάν πέρασε νόμο με τον οποίο επιβάλλεται λογοκρισία στο facebook, στο twitter και στα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η μηχανή προπαγάνδας του Ερντογάν βλέπει ως απάντηση τον άκρατο εθνικισμό και τον εξισλαμισμό. Προβάλλει ως «λύση» την επανεισαγωγή του ισλαμικού ημερολογίου και της σαρία και τη μετεγκατάσταση της πρωτεύουσας στην Κωνσταντινούπολη. Εκπρόσωποι εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, όπως οι Κούρδοι, οι Αρμένιοι και οι Αλεβίτες, φοβούνται ήδη ένα κύμα βίας. Ήδη, η κυβερνητική πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο αποφάσισε στα μέσα Ιουνίου να εξοπλίσει έως και 30.000 βοηθητικούς αστυνομικούς με πυροβόλα όπλα, με την αντιπολίτευση να μιλά για ίδρυση «παραστρατιωτικής ιδιωτικής πολιτοφυλακής».
Ο ειδικός σε θέματα Τουρκίας στο πανεπιστήμιο του Εσεν Μπουράκ Κοπούρ λέει ότι «εάν ο Ερντογάν δει πως τα ηνία της εξουσίας αρχίζουν να γλιστρούν από τα χέρια του, θα πολώσει και θα αποσταθεροποιήσει τη χώρα περαιτέρω, ώστε ο λαός να τον επανεκλέξει». Παράλληλα, ο Μπαϊντάρ προβλέπει ότι ο Ερντογάν θα ξεκινήσει μια συζήτηση τους επόμενους μήνες σχετικά με την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης για να «τονώσει τον εθνικισμό και να εντείνει την κοινωνική πόλωση». Όπως λέει ο εξόριστος Τούρκος δημοσιογράφος, «η αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης και η αντιδυτική πολεμική ρητορική θα πρέπει να ανησυχούν τον κόσμο. Πρόκειται για μια ριζική αλλαγή στο σύστημα πολιτικών συντεταγμένων της Τουρκίας».
Και αν αυτό δεν λειτουργήσει, υπάρχει και το Σχέδιο B: Ο Κιλιτσντάρογλου αποκάλυψε πρόσφατα ότι ο Ερντογάν φέρεται ότι μεταφέρει δημόσια περιουσιακά στοιχεία στο δικό του τουρκικό ίδρυμα στις ΗΠΑ. Πάνω από 90.000.000 δολάρια λέγεται ότι πρόκειται να δοθούν για την αγορά ενός ουρανοξύστη στη Νέα Υόρκη και ενός αγροκτήματος στο Μίσιγκαν που ανήκε στον «θρύλο» του μποξ Μοχάμεντ Αλι. «Η οικογένεια Ερντογάν αγόρασε το αγρόκτημα του Αλι στο Μίσιγκαν, επειδή γνωρίζουν ότι θα πάνε στις ΗΠΑ εάν αλλάξουν οι καιροί. Εκεί συγκεντρώνουν τα περιουσιακά τους στοιχεία» δήλωσε ο αρχηγός της τουρκικής αντιπολίτευσης.