Γραφείο ερευνητικής δημοσιογραφίας TBIJ: Η ΕΕ τα έκανε θάλασσα στη διαχείριση της πανδημίας

Η πανδημία του κορωνοϊού ανέδειξε αδυναμίες της ΕΕ. Δεν μοιράστηκαν προστατευτικές στολές, μάσκες και τα σύνορα έκλειναν χωρίς να συνεννοηθούν μεταξύ τους τα κράτη-μέλη, σύμφωνα με έρευνα ομάδας δημοσιογράφων.

Στις 23 Φεβρουαρίου ξεκίνησε ένα αεροπλάνο από τη Βιέννη με 25 τόνους μάσκες και προστατευτικές στολές για την Κίνα. Συνολικά τον Φεβρουάριο εστάλησαν 56 τόνοι μάσκες, γάντια, αντισηπτικά και προστατευτικές στολές στην Κίνα.
Την εποχή εκείνη όμως παράλληλα ο ιός μεταδιδόταν πολύ γρήγορα στην Ευρώπη. Η Ιταλία ζητούσε μάσκες από την ΕΕ. Η κατάσταση στη Λομβαρδία γινόταν όλο και πιο δραματική και η ΕΕ δεν είχε πια προστατευτικές στολές για να μοιράσει.
Το γραφείο ερευνητικής δημοσιογραφίας TBIJ με έδρα στο Λονδίνο μελέτησε την πρώτη φάση του ξεσπάσματος της πανδημίας στην Ευρώπη και είχε εμπιστευτικές συνομιλίες με υψηλόβαθμα στελέχη της ΕΕ. Από γερμανικής πλευράς συμμετείχε η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung και τα δημόσια περιφερειακά κανάλια NDR και WDR.
H Κομισιόν από την πλευρά της δεν αποδέχεται πάντως τις κατηγορίες και μετά από σχετική ερώτηση τονίζει ότι «πολύ νωρίς προειδοποίησε για την επικινδυνότητα του κορωνοϊού και μάλιστα πριν από τον ΠΟΥ».
Ανεπαρκής συντονισμός
Όταν στις 17 Ιανουαρίου συνεδρίασε για πρώτη φορά μέσω τηλεδιάσκεψης η Επιτροπή Ασφαλείας για θέματα Υγείας της ΕΕ έλειπε ο εκπρόσωπος της Ιταλίας. Από το γραφείο του έγινε γνωστό ότι δεν πήρε μέσω email την πρόσκληση. Δεν ήταν όμως ο μόνος που έλειπε. Μόνο οι εκπρόσωποι 12 κρατών – μελών της ΕΕ συμμετείχαν στην τηλεδιάσκεψη, διότι ήταν οι μόνοι που θεώρησαν σημαντική τη συνάντηση.
Τις επόμενες εβδομάδες τα σύνορα έκλειναν χωρίς να συνεννοηθούν και να ενημερώνονται μεταξύ τους τα κράτη-μέλη. Στις 14 Φεβρουαρίου το Κέντρο για την Πρόληψη και τον Έλεγχο Νοσημάτων διαπίστωνε ότι δεν ήταν σαφές πόσο καλά προετοιμασμένα ήταν τα κράτη-μέλη. Η Γαλλία για παράδειγμα το 2011 είχε 1,7 δισεκατομμύρια μάσκες ενώ το 2020 μόλις 117 εκατομμύρια.
Στη Γερμανία εκπρόσωπος του Επιδημιολογικού Ινστιτούτου Ρόμπερτ Κοχ δήλωνε πως στις 18 Φεβρουαρίου είχαν τελειώσει οι προμήθειες σε μάσκες και ήταν πολύ δύσκολη η παραγωγή στη χώρα.
Όταν η Ευρώπη έγινε κέντρο της πανδημίας
Στις 28 Φεβρουαρίου συνεδρίασε για πρώτη φορά στη Γερμανία μια κοινή επιτροπή του υπουργείου Εσωτερικών και Υγείας και διαπίστωσαν πως έλειπαν ήδη βασικά είδη προστασίας. Ειδικές υπηρεσίες του γερμανικού στρατού και του υπουργείου Εσωτερικών είχαν επιφορτιστεί με την αγορά προστατευτικών στολών. Λίγες εβδομάδες αργότερα η γερμανική κυβέρνηση παραδέχθηκε ότι δεν πέτυχε το σχέδιο. Η καγκελάριος Μέρκελ αναγκάστηκε να διαπραγματευθεί προσωπικά με τον Κινέζο ηγέτη Ζι για σχετικές προμήθειες.
Στις 2 Μαρτίου η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναμείχθηκε προσωπικά στην υπόθεση της καταπολέμησης της πανδημίας και συνέστησε μια ειδική επιτροπή διαχείρισης της κρίσης. Τα κράτη-μέλη χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με τις Βρυξέλλες επέβαλαν περιορισμούς στις εξαγωγές προστατευτικών ειδών. Συνολικά 15 κράτη-μέλη επέβαλαν περιορισμούς στις εξαγωγές.
Όταν στις 6 Μαρτίου οι υπουργοί Υγείας της ΕΕ συνεδρίασαν για δεύτερη φορά, η κατάσταση «είχε αλλάξει δραματικά» όπως τόνισε ο Κροάτης υπουργός. Ήταν ήδη αργά. Στις 12 Μαρτίου οι σύμβουλοι της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν την διαβεβαίωναν πως δεν ήταν πλέον δυνατόν να σταματήσει η πανδημία στην Ευρώπη.
Μια μέρα αργότερα ο ΠΟΥ δήλωνε πως το κέντρο της πανδημίας του κορωνοϊού ήταν πλέον η Ευρώπη.
Tagesschau.de
Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου
DW