Αντιπτέραρχος Αναγνωστόπουλος: Ο πατριώτης που σταματούσε τις τουρκικές παραβιάσεις

Στις 8 Νοεμβρίου 1967, εορτή των Αρχαγγέλων, πρώτη φορά από την Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, πολυάριθμα τουρκικά αεροπλάνα παραβίασαν με τον πιο θρασύ τρόπο τον ελληνικό εναέριο χώρο.

Ο τότε αρχηγός του 28ου ΑΤΑ, αντιπτέραρχος Ιωάννης Αναγνωστόπουλος διέταξε άμεση απογείωση των αεροσκαφών μας προς αναχαίτηση των τουρκικών, που με την εμφάνιση των δικών μας απομακρύνονταν πάραυτα προς τις τουρκικές ακτές. Το ίδιο έπραξαν και την επομένη 9/11/1967.
Από την πρώτη ημέρα ο αρχηγός του 28ου ΑΤΑ αναζήτησε τηλεφωνικώς τον αρχηγό του ΓΕΑ, αντιπτέραρχον Αντωνάκον, για να τον ρωτήσει εάν θα εφαρμόζοντο οι διεθνείς κανόνες αναχαιτίσεως και θα κατερρίπτοντο τα τουρκικά αεροσκάφη που παραβίαζαν τον ελληνικό εναέριο χώρο. Ο Αρχηγός ΓΕΑ απέφυγε να παρουσιασθεί, φοβούμενος προφανώς τις ευθύνες. Στη συνέχεια απευθύνθηκε στο τότε υπουργό Εθνικής Αμύνης, στρατηγό Σπαντιδάκη, που ούτε αυτός εμφανίσθηκε. Ακολούθως έστειλε σήματα ιεραρχικά, στα προϊστάμενα κλιμάκια της συμμαχίας SIXATAF (Σμύρνης), AIRSOYTH (Νεαπόλεως) και SΗΑRΕ (Βρυξελλών), και την επομένη απευθύνθηκε προς το αρχηγείο του ΝΑΤΟ, το SIXATAF (Σμύρνης), του οποίου αρχηγός ήταν ο Αμερικανός αντιπτέραρχος Τίπτον. Ούτε αυτός εμφανίσθηκε.
Τότε απευθύνθηκε στον προϊστάμενό του, τον αρχηγό του AIRSOYTH (Νεαπόλεως). Εκείνος βγήκε στο τηλέφωνο, ήταν πλήρως ενημερωμένος από τα σήματα και ήταν πολύ ανήσυχος. Αφού του είπε ότι ο SIXATAF δεν παρουσιάζεται στο τηλέφωνο, του εξέθεσε τα γεγονότα και απαίτησε τελεσιγραφικώς δίνοντας σε αυτόν προθεσμία δώδεκα ωρών, έως την 8η πρωινή της 10/11/1967, όπως διατάξει την τουρκική αεροπορία να σταματήσει οποιεσδήποτε διεισδύσεις στο Αιγαίο, αλλιώς θα κατερρίπτοντο τα τουρκικά αεροπλάνα. Αυτός αμέσως αποδέχθηκε το αίτημα και υποσχέθηκε ότι θα διέταζε τον αρχηγό του SIXATAF να μεταβεί στη Λάρισα.
Πράγματι, την επομένη ο Τίπτον έφθασε στη Λάρισα, ενημερώθηκε παρουσία και του τότε υπαρχηγού ΓΕΕΘΑ, και ως διά μαγείας οι τουρκικές παραβιάσεις σταμάτησαν έως τον Ιούλιο του 1974, εξαιτίας της σθεναρής στάσεως του Αναγνωστοπούλου. Η Πολεμική Αεροπορία ήταν έτοιμη να παρέμβει στην τότε (12/11 έως 4/12/1967) κρίση του Κυπριακού. Ατυχώς η τότε δικτατορική κυβέρνηση υπέκυψε στο ιταμό τελεσίγραφο της Τουρκίας και απέσυρε την Ελληνική Μεραρχία από την Κύπρο, που υπήρξε το προοίμιο της εισβολής της καραδοκούσης Τουρκίας στην Κύπρο.
Ο Αναγνωστόπουλος, αυτός ο θρύλος για τους πιλότους της Πολεμικής Αεροπορίας, απετάχθη από την Αεροπορία στις 13/12/1967. Προφανώς τον θεώρησαν βασιλικό! Στις αρχές του Ιανουαρίου του 1968 τον επισκέφθηκε κρυφά και απροειδοποίητα ο γνωστός του Αμερικανός βοηθός αεροπορικός ακόλουθος στην πρεσβεία των ΗΠΑ, επισμηναγός Majors, με σκοπό, όπως του είπε, να εξακριβώσει εκ των υστέρων το ορθόν ή όχι της εκτίμησής του. Του είπε ότι κατά την κρισιμότερη φάση της κρίσης του Κυπριακού (τέλη Νοεμβρίου 1967) ο Αμερικανός πρεσβευτής Talbot περί την 1η πρωινή ώρα κάλεσε επειγόντως στο γραφείο του τον Αμερικανό αεροπορικό ακόλουθο, σμήναρχο Rosenthal και αυτόν, και εζήτησε να τον πληροφορήσουν (προκειμένου να διαβιβάσει την πληροφορία στον τότε μεσολαβητή για την επίλυση της κρίσεως Σάιρους Βανς) για το πρόσωπο του Αναγνωστόπουλου, εάν και κατά πόσον ως αρχηγός του 28ου ΑΤΑ θα αντιδρούσε σε περίπτωση εισβολής των Τούρκων στην Κύπρο. Αυτοί έδωσαν καταφατική απάντηση.
Ο επισμηναγός Majors αλλά και ο Rosenthal, όπως του είπε, είχαν επηρεασθεί από τον σάλο και την ανησυχία που προκάλεσε στα Στρατηγεία του ΝΑΤΟ η αποφασιστική στάση του ως αρχηγού του 28ου ΑΤΑ, με την αποστολή του παραπάνω τελεσιγράφου. (Ανέφερε δε ο Αναγνωστόπουλος: «Από αυτά, που είναι αναμφισβήτητα γεγονότα, φαίνεται ότι εάν ο δικτάτωρ δεν ενέδιδε στις πιέσεις και δεν απέσυρε τις εις την Κύπρο ευρισκόμενες ελληνικές δυνάμεις, οι Τούρκοι δεν θα τολμούσαν τότε εισβολήν στην Κύπρο, και, εάν όμως παρά ταύτα επιχειρούσαν, η συντριβή τους θα ήταν βεβαιοτάτη».
Ολα αυτά περιγράφονται στο βιβλίο του αειμνήστου υποπτεράρχου, ιπταμένου ε.α. Γεωργίου Μήτσαινα «Ελληνικά φτερά στην Κύπρο», ο οποίος ήταν ένας από τους ηρωικούς πιλότους, τα παλικάρια, οι οποίοι κατά τη νύκτα 21ης προς 22η Ιουλίου 1974 μετέφεραν με τα πολεμικά αεροσκάφη NORATLAS ένα τάγμα καταδρομών στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, περνώντας μέσα από φωτιά και σίδερο.
Ο Ιωάννης Αναγνωστόπουλος απήλθε εκ του κόσμου τούτου σε ηλικία 99 ετών στις 7 Ιουλίου 2016. Το παρόν σημείωμα γράφεται στη μνήμη του και των όσων συμβαίνουν σήμερα με τις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναερίου χώρου από τα τουρκικά αεροσκάφη. Ας αναπαύει ο Θεός την ψυχή του εκεί όπου ευρίσκεται η «κατοικία των ευφραινομένων». Σήμερα έχουν εκλείψει αυτοί οι άνδρες. Ο Ιωάννης Αναγνωστόπουλος, ο οποίος είχε την ευθύνη για το Αιγαίο, τότε ενήργησε μόνος του και δεν ανέμενε καμία οδηγία ούτε από τον τότε υπουργό Εθνικής Αμύνης (στρατηγός Σπαντιδάκης) ούτε από τον τότε ισχυρό άνδρα του καθεστώτος (Γ. Παπαδόπουλος), και ουδέναν υπελόγιζε.
Σήμερα ούτε καν μία έστω και τυπική διαμαρτυρία δεν αποτολμάται για τις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τα τουρκικά αεροσκάφη. Οι Τούρκοι βρίσκουν και αλωνίζουν στο Αιγαίο. Αποτολμούν οι Τούρκοι να παραβιάσουν τον εναέριο χώρο του Ισραήλ; Ούτε κατά διάνοια σκέπτονται κάτι τέτοιο. Γνωρίζουν τι τους περιμένει. Το Ισραήλ είναι κράτος, δεν είναι μπάχαλο. Στο Ισραήλ ο πρωθυπουργός, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλούνται και ανακρίνονται από την Αστυνομία για ζητήματα για τα οποία πρέπει να ανακριθούν, στην Ελλάδα κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο!
Βασίλης Θεοτοκάτος
επίτιμος δικηγόρος,
πρόεδρος της Ανωτάτης Συνομοσπονδίας Πολυτέκνων Ελλάδος
από την εφημερίδα «δημοκρατία»