Από τον κορονοϊό στο ΔΝΤ για το τέλος του Ερντογάν;

Καθώς εξαντλούνται τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας και η οικονομία διολισθαίνει εκ νέου σε ύφεση, η κυβέρνηση Ερντογάν αρχίζει να εξετάζει λύσεις που απέκλειε έως τώρα.

Ανάμεσά τους η προσφυγή στο ΔΝΤ με τις πολιτικές που το συνοδεύουν. Αρκετοί Τούρκοι πολιτικοί θα ήθελαν να αποφύγουν μια νέα προσφυγή στο ΔΝΤ, αλλά θεωρούν ότι λόγω της πανδημίας είναι η κατάλληλη περίοδος να συνάψουν μια καλή συμφωνία με το Ταμείο.
Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 11 δισ. δολάρια από την αρχή του έτους και ανέρχονται σε μόλις 94,5 δισ. δολάρια.
Αν από αυτά αφαιρεθούν τα αποθεματικά των τουρκικών τραπεζών και ορισμένες υποχρεώσεις που εκκρεμούν, τα πραγματικά διαθέσιμα φαίνεται πως δεν υπερβαίνουν τα 26,3 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, από το σύνολο των διαθεσίμων τα 25,9 δισ. δολάρια ήταν προϊόν δανεισμού. Αν η χώρα δεν καταφύγει σε εξωτερική χρηματοδότηση, δεν θα έχει τη δυνατότητα να θωρακίσει την οικονομία της και να αντιμετωπίσει το δυσθεώρητο εξωτερικό χρέος της, από το οποίο λήγουν ομόλογα αξίας 170 δισ. δολαρίων μέσα στο επόμενο έτος.
Την τελευταία φορά, πάντως, που η Τουρκία προσέφυγε στο ΔΝΤ, το 2001, η χρηματοπιστωτική κρίση εκείνης της εποχής κυριολεκτικά διέγραψε από τον πολιτικό χάρτη μια γενιά Τούρκων πολιτικών και προλείανε το έδαφος για την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία.
Μια άλλη δυνατότητα που φαίνεται να εξετάζει η κεντρική τράπεζα είναι να τυπώσει χρήμα, μολονότι η γειτονική χώρα έχει ιστορικό με πολύ υψηλούς δείκτες πληθωρισμού. Η προοπτική αυτή φαίνεται ρεαλιστική, ειδικότερα όταν η κεντρική τράπεζα αγοράζει μαζικά κρατικά ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά και έχει εκφράσει την πρόθεση να αυξήσει περαιτέρω αυτές τις αγορές για όσο χρειαστεί.
Όπως τονίζει σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, έχει αρχίσει να ατονεί το στίγμα που φέρουν οι δύο αυτές επιλογές καθώς εξαντλείται το οπλοστάσιο τόσο της κυβέρνησης όσο και της κεντρικής τράπεζας. Η παγκόσμια οικονομία διολισθαίνει στη χειρότερη ύφεση που έχει γνωρίσει σε καιρό ειρήνης μετά το 1930. Και οι κυβερνήσεις αναγκάζονται να παραβιάσουν κανόνες και δόγματα σε βαθμό και τρόπο αδιανόητο.
«Η Αγκυρα πρέπει να βρει τρόπο να στηρίξει την οικονομία της χωρίς να προκαλέσει κρίση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών», σχολιάζει ο Μουράτ Ουσέρ, οικονομολόγος της Global Source Partners. Ο ίδιος επισημαίνει πως είναι πολύ δύσκολο να τα καταφέρει μόνη της και η πλέον πρακτική λύση είναι και πάλι ένα πρόγραμμα δανεισμού από το ΔΝΤ «παρά τις πολιτικές που αυτό επιβάλλει».
Μια άλλη δυνατότητα της Τουρκίας θα ήταν η επιβολή ελέγχων στις κινήσεις κεφαλαίου όπως εκτιμά ο Περ Χάμαρλουντ, αναλυτής αναδυόμενων αγορών στη SEB AB στη Στοκχόλμη. Ο ίδιος θεωρεί, πάντως, πιθανότερο να αναζητήσει η Άγκυρα διμερή στήριξη από τις ΗΠΑ και την Κίνα ή την Ε.Ε. προκειμένου να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στην οικονομία της.
Σύμφωνα με τον κ. Χάμαρλουντ, «οι έλεγχοι στις κινήσεις κεφαλαίου είναι δίκοπο μαχαίρι, γιατί κρατούν πολύτιμα κεφάλαια έξω από τη χώρα».
Και βέβαια ο Τούρκος πρόεδρος φέρει μεγάλη ευθύνη για το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η τουρκική οικονομία. Με την επιμονή του στον φθηνό δανεισμό, ο Ερντογάν διέβρωσε την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην τουρκική λίρα, εξωθώντας τον τουρκικό λαό στην αγορά δολαρίων και προκαλώντας, έτσι, τη λεγόμενη δολαριοποίηση της τουρκικής οικονομίας. Επιστρατεύοντας, άλλωστε, διάφορα μέτρα για να αποτρέψει τα στοιχήματα κατά του νομίσματος, προκάλεσε μαζική φυγή κεφαλαίων από τη χώρα. Οι εκροές ξένου κεφαλαίου από ομόλογα και μετοχές της Τουρκίας έφτασαν στα 6,4 δισ. δολάρια το πρώτο τρίμηνο του έτους, καταγράφοντας ρεκόρ από το 2005 οπότε υπάρχουν τα σχετικά αρχεία.
kathimerini