Σπουδαίοι Έλληνες: Θανάσης Απάρτης

Ο Θανάσης Απάρτης (1899 – 1972) ήταν Έλληνας γλύπτης με καταγωγή από τη Μικρά Ασία.

Θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της μοντέρνας γλυπτικής στην Ελλάδα, αν και στο πρώιμο έργο του είχε αναπτύξει ένα ανθρωποκεντρικό προσωπικό ύφος και μια μνημειακή απεικόνιση των μορφών.
Ο Θανάσης Απάρτης γεννήθηκε στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας στις 24 Οκτωβρίου 1899. Μετά την Καταστροφή της Σμύρνης, η οικογένεια του Απάρτη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Τη γλυπτική τη διδάχθηκε αρχικά από τον Αρμένιο γλύπτη Παπαζιάν, ενώ σχέδιο έμαθε κοντά στον Βασίλειο Ιθακήσιο. Το 1919 έφυγε για το Παρίσι, όπου σπούδασε με επιχορήγηση της Έλενας Βενιζέλου στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (Ecole Supérieure des Beaux Arts) του Παρισιού κοντά στους γλύπτες Πολ Λαντοβσκί (Paul Landowski) και Μπουσάρ (Bouchard).
Στη συνέχεια, τελειοποίησε τις τεχνικές του στις Ακαδημίες του Παρισιού Ζυλιάν (Julian) και Γκραντ Σωμιέρ (Grande Chaumiere), όπου υπήρξε μαθητής του διάσημου Γάλλου γλύπτη Αντουάν Μπουρντέλ (Antoine Bourdelle), η επίδραση του οποίου είναι εμφανής και σηματοδότησε καθοριστικά την εξελικτική πορεία της τέχνης του.
Ο Απάρτης εργάστηκε συνολικά στο Παρίσι και σε δύο περιόδους επί τριάντα δύο χρόνια (1919 – 1940 και 1945 – 1956). Το 1940 επέστρεψε στην Ελλάδα. Το 1961 εκλέχθηκε καθηγητής και δίδαξε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) της Αθήνας, ενώ το 1967 εκλέχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Παρισιού. Έλαβε τις τιμητικές διακρίσεις του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής (Γαλλία, 1939) και του Ταξιάρχη του Φοίνικα (1960).
Παρουσίασε πολλές φορές τα έργα του στο Παρίσι και στην Αθήνα σε ομαδικές ή ατομικές εκθέσεις, ενώ το 1950 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας. Πέθανε στην Αθήνα την 1 Απριλίου 1972.
Εργογραφία του Απάρτη
Ο Θανάσης Απάρτης επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την αιγυπτιακή και την αρχαϊκή ελληνική γλυπτική του 6ου π.Χ. αιώνα. Με φανερές επιρροές από τον Ροντέν και το δάσκαλό του Μπουρντέλ, φιλοτέχνησε με ρεαλιστικό τρόπο των εικονιζόμενων προσώπων μια σειρά από προτομές, οι περισσότερες από τις οποίες κοσμούν σήμερα δημόσιους χώρους στην Αθήνα και σε άλλα μέρη της Ελλάδας.
Δείγματα της δουλειάς του, που την χαρακτηρίζει ιδιαίτερη ρεαλιστική απόδοση και εκφραστικός δυναμισμός, είναι οι παρακάτω προτομές προσωπικοτήτων:
Γιάννης Ψυχάρης (1927)
Οδυσσέας Ανδρούτσος (1936), προτομή από μάρμαρο, Αθήνα – Πεδίον του Άρεως.
Νίκος Καζαντζάκης, προτομή από ορείχαλκο, Αθήνα – Περίβολος Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων, οδός Μασσαλίας. Η προτομή κλάπηκε τον Μάρτιο του 2013.
Άγγελος Σικελιανός (1955), προτομή από ορείχαλκο, Αθήνα – Πλατεία Σκουζέ, οδοί Ησιόδου και Ρηγίλλης.
Δημήτρης Μητρόπουλος, προτομή από ορείχαλκο, Αθήνα – Προαύλιο Ωδείου Αθηνών.
Παναγιώτης Γ. Σπηλιωτόπουλος, Αντιστράτηγος, προτομή από ορείχαλκο, Αθήνα – Πλατεία Αγίου Θωμά, Γουδή.
Ανάμεσα στα μνημειακά έργα του Απάρτη συγκαταλέγονται:
«Το χαμόγελο της Αθήνας», Τράπεζα της Ελλάδος
«Αφανής Ναύτης, Καπετάνιος», Χίος
«Ανδρέας Λασκαράτος», Κεφαλλονιά
«Χρυσόστομος Σμύρνης», ανδριάντας, Νέα Σμύρνη
«Χρυσόστομος Σμύρνης», ανδριάντας, Πλατεία Αγίας Σοφίας, Θεσσαλονίκη, (1960)
«Μαρία Τερέζα», Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, (1937)
«Έφηβος» (1940)
«Μάνα και Κόρη» (γύψος, 1952)
«Σκύλα» (1955), ορείχαλκος, Αθήνα – Εθνική Πινακοθήκη κ. ά.
Όπως σημειώνει ο Ε. Στεφανίδης, «Ο Απάρτης, μαζί με το Μιχάλη Τόμπρο, θεωρείται ο καλλιτέχνης που μετέφερε το ανανεωτικό πνεύμα των καλλιτεχνικών ρευμάτων του Παρισιού και επηρέασε αποφασιστικά τη νεότερη γενιά των Ελλήνων γλυπτών».
wikipedia
φωτογραφία: http://dp.iset.gr/artist/view.html?id=383