Μεγάλες μορφές: Τένεσι Ουίλιαμς

Πεθαίνει στις 25 Φεβρουαρίου 1983, ο διακεκριμένος Αμερικανός συγγραφέας Τενεσί Ουίλιαμς (φιλολογικό ψευδώνυμο του Τόμας Λανιέ Ουίλιαμς), ευρύτερα γνωστός από τα βραβευμένα με Πούλιτζερ έργα του “Λεωφορείον ο Πόθος” και “Λυσσασμένη Γάτα”.

Ο Τένεσι Ουίλιαμς (26 Μαρτίου 1911-25 Φεβρουαρίου 1983), φιλολογικό ψευδώνυμο του Τόμας Λανιέ Ουίλιαμς, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς θεατρικούς συγγραφείς, μαζί με το σύγχρονό του, Άρθουρ Μίλλερ. Έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα στη Νέα Ορλεάνη, όπου και άλλαξε το όνομά του από την πολιτεία καταγωγής του πατέρα του.
Έγραψε ποιήματα, νουβέλες, θεατρικά έργα και παιχνίδια, ιστορίες και μυθιστορήματα. Κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ το 1948 για το “Λεωφορείον ο Πόθος” και το 1955 για τη “Λυσσασμένη Γάτα”. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 30 γλώσσες, ενώ αποτελούν ιδιαίτερα δημοφιλείς παραστάσεις σε όλο τον κόσμο.
Ο Τένεσι Ουίλιαμς γεννήθηκε το 1911 στο Κολόμπους του Μισισίπι. Η μητέρα του καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια, ενώ ο πατέρας του δούλευε ως πλασιέ για μια εταιρεία παπουτσιών. Σε ηλικία 5 ετών, του διαγνώστηκε παράλυση των κάτω άκρων, ασθένεια που τον καθήλωσε για τα επόμενα δυο χρόνια. Ανήμπορος να κάνει οτιδήποτε, η μητέρα του τον ενθάρρυνε να φαντάζεται και να γράφει ιστορίες.
Η οικογένεια του Ουίλιαμς
Σε πολλά από τα έργα του ο Ουίλιαμς εμπνεύστηκε από την ίδια την οικογένειά του για την ανάπτυξη των πρωταγωνιστικών του χαρακτήρων.
Ο πατέρας του Ουίλιαμς υιοθετούσε όλο και πιο βάναυση συμπεριφορά απέναντι στα παιδιά του με το πέρασμα των χρόνων. Συχνά ευνοούσε τον αδερφό του Τένεσι, ίσως λόγω και της ασθένειας και της αδύναμης γενικότερα φύσης του ίδιου στα παιδικά του χρόνια. Η μητέρα του είχε βλέψεις ως εκλεπτυσμένη κυρία της υψηλής κοινωνίας του Νότου, δημιουργούσε μια ασφυκτική ατμόσφαιρα, ενώ πιθανότατα είχε νευρική διαταραχή.
Ο Ουίλιαμς ήταν πολύ κοντά με την αδερφή του, τη Ρόουζ, η ζωή της οποίας τον επηρέασε ίσως περισσότερο από κάθε άλλο. Σε νεαρή ηλικία, έμαθε ότι πάσχει από σχιζοφρένεια και πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής της σε ψυχιατρικές κλινικές. Σε μια προσπάθεια καταπολέμησης της ασθένειάς της, οι γονείς του Ουίλιαμς ενέκριναν τη λοβοτομή στη Ρόουζ το 1937 στην Ουάσινγκτον. Δυστυχώς, τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα και η Ρόουζ σακατεύτηκε για το υπόλοιπο της ζωής της.
Ο Τένεσι υπέστη ισχυρό σοκ από το γεγονός αυτό και δε συγχώρησε ποτέ τους γονείς του. Η ασθένεια της αδερφής του συνέβαλε ίσως στην εξάρτησή του από το αλκοόλ, ωστόσο πιθανώς να υπήρχε γενετική προδιάθεση, καθώς και ο ίδιος υπέφερε από κατάθλιψη.
Μετέπειτα σταδιοδρομία και θεατρική επιτυχία
Στα 16 του κέρδισε το πρώτο του βραβείο για το δοκίμιό του «Can a Good Wife Be a Good Sport?». Σπούδασε δημοσιογραφία το 1929 στο πανεπιστήμιο του Μισούρι, όπου οι συμφοιτητές τού κόλλησαν το παρατσούκλι ‘Tennessee λόγω της συρτής νότιας προφοράς του, και θεατρολογία στο πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον στο Σαιν Λούις, όπου παρουσιάστηκαν και τα πρώτα του έργα “Κεριά στον Ήλιο” και “Φυγάς”. Τελικά, το 1938 παίρνει το πτυχίο του από το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα.
Ο Ουίλιαμς μετακόμισε το 1939 στη Λουιζιάνα και έμεινε για κάποιο χρονικό διάστημα στη Γαλλική Συνοικία στη Νέα Ορλεάνη, όπου ξεκίνησε το 1947 να γράφει το έργο “Λεωφορείον ο Πόθος”, το οποίο τελείωσε αργότερα στη Φλόριντα. Το έργο γνώρισε τεράστια επιτυχία: πήρε το Βραβείο Κριτικών της Νέας Υόρκης και το βραβείο Πούλιτζερ. Παρουσιάστηκε στη Νέα Υόρκη σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν με τον Μάρλον Μπράντο στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ έγινε και ταινία το 1951, όπου χάρισε το βραβείο Όσκαρ στη Βίβιαν Λι.
Το 1947 γνώρισε και ερωτεύτηκε το Φρανκ Μέρλο, Ιταλό δεύτερης γενιάς, μέχρι το θάνατό του από καρκίνο το 1963. Όσο ήταν μαζί έγραψε το “Τριαντάφυλλο στο Στήθος” (μεταφέρθηκε και σε ταινία με την Άννα Μανιάνι και τον Μπαρτ Λάνκαστερ), το μόνο έργο του με ευτυχή κατάληξη, ενώ ο Μέρλο εξισορροπούσε τις κρίσεις κατάθλιψης του Ουίλιαμς και του φόβου του ότι θα οδηγούνταν στην παράνοια και την τρέλα, όπως η αδερφή του.
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’50 και του ’60, ο Ουίλιαμς ήρθε αντιμέτωπος με σκληρή κριτική από ορισμένους κριτικούς του θεάτρου, εξαιτίας του τρόπου που ζούσε και τόνιζε τις ομοφυλοφιλικές του προτιμήσεις. Με τον καιρό, το ύφος των έργων του Ουίλιαμς ωρίμαζε και σε κάποια προχωρούσε σε πειραματισμούς, κάτι που τον αποξένωσε ακόμη περισσότερο από τους κριτικούς.
Το 1976, υπήρξε Πρόεδρος της επιτροπής του Φεστιβάλ Καννών.
Στις 25 Φεβρουαρίου 1983, ο Τένεσι Ουίλιαμς βρέθηκε νεκρός στο δωμάτιο που είχε νοικιάσει στο ξενοδοχείο Elysee στη Νέα Υόρκη, έχοντας σφηνωμένο στο λαιμό του ένα φελλό. Ο ίδιος επιθυμούσε να αποτεφρωθεί και να σκορπιστούν οι στάχτες του στον Κόλπο του Μεξικού, ωστόσο θάφτηκε στον οικογενειακό τάφο στο Σαιντ Λούις.
Σχετικά με το έργο του
Ο Τένεσι Ουίλιαμς είχε επιρροές από τον Άντον Τσέχωφ, τον Αύγουστο Στρίντμπεργκ και άλλους συγγραφείς. Συνήθης φυσιογνωμία στα έργα του είναι η ηρωίδα στα όρια της παράνοιας, με καθαρές επιρροές από τη ζωή της αδερφής του, Ρόουζ. Από την αδερφή του και τη μητέρα του φαίνεται ότι εμπνέεται για τους γυναικείους χαρακτήρες (Laura, Amanda) στο “Γυάλινο Κόσμο”, ενώ ο χαρακτήρας της Μπλανς Ντυμπουά στο “Λεωφορείο ο Πόθος” φαίνεται βασίστηκε στη Ρόουζ, αλλά και στον ίδιο, καθώς την περίοδο που έγραφε το έργο, πίστευε ότι θα πεθάνει κι ότι θα αποτελούσε το κύκνειο άσμα του.
Στη “Λυσσασμένη Γάτα” διακρίνονται στοιχεία από τη ζωή του Ουίλιαμς, όπως η ομοφυλοφιλία, ο αλκοολισμός και οι ψυχικές διαταραχές.
Εργογραφία
Κεριά στον Ήλιο (1936)
Φυγάς (1937)
Ανοιξιάτικη Θύελλα (1937)
Όχι για αηδόνια (1938)
Μάχη των Αγγέλων (1940)
Το πορτρέτο μιας Μαντόνας (1941)
Λαίδη Φθειροζόλ (1941)
Γυάλινος Κόσμος (1944)
You Touched Me (1945)
Stairs to the Roof (1947)
Λεωφορείον ο Πόθος (1947)
Καλοκαίρι και καταχνιά (1948)
Η ρωμαϊκή άνοιξη της Κας Στόουν, νουβέλλα, (1950)
Τριαντάφυλλο στο στήθος (1951)
Καμίνο Ρεάλ (1953)
Μίλα μου σαν τη βροχή (1953)
Λυσσασμένη Γάτα (1955)
Ξαφνικά πέρυσι το καλοκαίρι (1958)
Κάτι που δε λέγεται (1958)
Γλυκό πουλί της νιότης (1959)
Περίοδος προσαρμογής (1960)
Η νύχτα της Ιγκουάνα (1961)
Ο τελευταίος επισκέπτης (1963)
Τραγική αρλεκινάδα (1966)
Το βασίλειο της γης (αρχικά, Οι εφτά κάθοδοι της Μυρτλ, 1968)
Στο μπαρ ενός ξενοδοχείου του Τόκυο (1969)
Ο κύριος Μέρριγουέδερ θα γυρίσει από το Μέμφις; (1969)
Μικρές έξυπνες προειδοποιήσεις (1972)
Έργο για ΄δύο πρόσωπα (1973)
Το σημάδι του διαβόλου (1975)
Αυτό είναι διασκέδαση (1976)
Vieux Carré (1977)
Ουρά τίγρης (1978)
Μια υπέροχη Κυριακή για εκδρομή (1979)
Ρούχα για καλοκαιρινό ξενοδοχείο (1980)
Τα ημερολόγια του Τριγκόριν (1980)
Something Cloudy, Something Clear (1981)
Ετοιμόρροπο σπίτι (1982)
Προς κατεδάφιση
Χαιρετισμούς από την Μπέρτα
Υπόθεση Μιμόζες
Αμέρικαν Μπλουζ
Η αδέσμευτη
Σκοτεινό δωμάτιο
i-diadromi