Υπερήφανος ο Βασιλείου για τη Διζωνική – «Πολύτιμο κεφάλαιο» για τους Βρετανούς

«Πολύτιμο κεφάλαιο» για τους Βρετανούς ο πρώην Πρόεδρος, σύμφωνα με τα αποδεσμευμένα έγγραφα του Φόρεϊν Όφις

Συνεχίζουμε την κάλυψη των νέων αποδεσμευμένων βρετανικών επίσημων εγγράφων του Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας για το 1990.
Στις 10 Ιουλίου 1990, o νέος ΄Υπ. Αρμοστής στη Λευκωσία David Dain (Ντέιβιντ Ντέιν), ο οποίος τον Ιούνιο αντικατέστησε τον κ. Humphrey Maud (Χάμφρευ Μόοντ), σε αναφορά του προς τον υπεύθυνο του Νοτίου Τμήματος Ευρώπης David Madden για την πρώτη συνάντηση που είχε με τον Πρόεδρο Γ. Βασιλείου έγραψε ότι ο Πρόεδρος Βασιλείου υπερηφανεύτηκε για την ιδέα του (Βασιλείου) για «tie break» (πακέτο λύσης) και ότι αυτή βρισκόταν στο πλαίσιο της γενικής φιλοσοφίας προσέγγισής του στο κυπριακό πρόβλημα και προσπάθησε να πείσει τον κ. Dain για τη γνήσια δέσμευσή του να βρει λύση κατά τη διάρκεια της προεδρικής του θητείας. Έγραψε, μεταξύ άλλων, ο κ. Dain: «Ο Βασιλείου πιστεύει ότι έγινε πρόοδος. Αν όχι για τίποτα άλλο, αλλά στον βαθμό που η ελληνοκυπριακή κοινή γνώμη τώρα είναι έτοιμη να δεχθεί μια ομοσπονδιακή, διζωνική λύση, βασισμένη σε ξεχωριστά κομμάτια εδάφους, ένα να κατοικείται πρωτίστως, αν όχι εξολοκλήρου, από Τουρκοκύπριους και το άλλο από Ελληνοκύπριους. Ο Βασιλείου πιστώνει τον εαυτό του γι’ αυτήν την αποδοχή (αποδοχή διζωνικής από τους Ε/κ), ως επί το πλείστον από τη δική του ηγεσία».
«Vasiliou reckons that progress has been made. If only to the extent that Greek Cypriot public opinion is now ready to accept a federal bizonal solution, i.e. based on separate pieces of territory, one inhabited primarily if not wholly by Turkish Cypriots, one by Greek Cypriots. Vasiliou claims credit for having brought about this acceptance, largely by his own leadership».
Σημ. Ο κ. David Madden (Ντέιβιντ Μάτεν) διορίστηκε και εκείνος Υπ. Αρμοστής στη Λευκωσία μεταξύ 1994-1999 (αργότερα Sir Madden. Σήμερα Ανώτερος αξιωματούχος του St. Antony’s College στην Οξφόρδη και του SEESOX, γνωστού για τα σεμινάρια για ωραιοποίηση και προώθηση του «Σχεδίου Ανάν»).


Το έγγραφο με την αναφορά του μ. Υπ. Αρμοστή Τάσου Παναγίδη που αναφέραμε στην πρώτη κάλυψη των εγγράφων 12.1.2020.

Το «πακέτο» λύσης Βασιλείου
Στα μέσα του 1990 ο Πρόεδρος Βασιλείου πρότεινε ως πρώτο βήμα για λύση μια ενδιάμεση συμφωνία, με την οποία ο Ρ. Ντενκτάς θα συμφωνούσε να δώσει το Βαρώσι και το λιμάνι Αμμοχώστου στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών και να βάλει τις ελληνοκυπριακές περιουσίες στον βορρά σε ένα «Trust», με αντάλλαγμα και εκείνος να τερματίσει μέτρα εναντίον των Τουρκοκυπρίων. Ο Βρετανός πρέσβης στη Λευκωσία Humphrey Maud (ο προκάτοχος του κ. David Dain το 1990) το είδε ως πιθανό «tie break», όμως, τα Ηνωμένα Έθνη αντέδρασαν με επιφύλαξη και το Λονδίνο συμμεριζόταν την αντίδραση εισηγούμενο στον Λέτσκι το ίδιο για τις ΗΠΑ και το ΗΒ.
Ύπ. Αρμοστής: Φταίει ο… ιός του Ελληνισμού!
Από τη 2η χιλιετία π.Χ.!
Ενδιαφέρει και η αποχαιρετιστήρια έκθεση του Υπ. Αρμοστού Humphrey Maud (1988-1990), ημερ. 15.6.1990, στην οποία, με εμφαντική υπεροψία, αλλά και εξίσου έλλειψη γνώσεων για τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα στην Κύπρο και τις ευθύνες της χώρας και συναδέλφων του βρήκε ότι τα δεινά της Κύπρου χρονολογούνταν από το τέλος της 2ης χιλιετίας π.Χ., από τον… ιό του Ελληνισμού (!), που μεταφέρθηκε στο νησί από τους «πρόσφυγες του Αιγαίου» στους κατοίκους της νήσου, οι οποίοι ήσαν Λεβαντίνοι!
«The Cyprus problem dates from the end of the second millennium BC, when Aegean refugees first penetrated the island whose people were of Levantine stock…».
«Precious asset» ο Βασιλείου για τους Βρετανούς
Για τον Γιώργο Βασιλείου ο αποχωρών ΄Υπ. Αρμοστής έγραψε ότι αντιπροσώπευε γι’ αυτούς ένα πολύ πολύτιμο κεφάλαιο (precious asset for us), τόσο με την ανεκτικότητά του για την ανενόχλητη χρήση των Βάσεών τους, όσο και για το ότι ήθελε να βρει λύση εντός της θητείας του. Έγραψε όμως και τούτο: Ότι τον εξέπληττε το γιατί οι κυπριακές κυβερνήσεις και ο λαός δεν αντιδρούσαν (από αμφότερες τις κοινότητες) και δεν τους προκαλούσαν για τα 99 τ.μ. γης που πήραν το 1960 για τις Βάσεις. Κλείνοντας και αφού έγραψε ότι πέρασε ωραία στην Κύπρο, πρόσθεσε: «Υπήρξαν κάποιες περιπτώσεις που ένας θα καλωσόριζε μια γεωλογική λύση στο κυπριακό πρόβλημα», εννοώντας να καταποντιστεί η Κύπρος με έναν τεκτονικό σεισμό! Ίσως τα επόμενα χίλια χρόνια, έγραψε…
«There have been occasions when one would have welcomed the geological solution to the Cyprus problem. The island bestrides a fault between the tectonic plates of Europe and Africa; any time in the next million years, a small separation could swallow it up». (Σχόλιο Φ.Α.: Μήπως ο διπλωμάτης αυτός έβλεπε πολύ μπροστά; Εφόσον το 1990 είχαν κορυφωθεί οι μαρτυρίες για τη χαμένη πόλη της Ατλαντίδος και πως αυτή βρισκόταν κάπου κοντά στην Κύπρο, αλλά λόγω τεράστιου σεισμού βούλιαξε στη θάλασσα!).
Και άλλες αναφορές για τη «χρησιμότητα» Βασιλείου
Αδιαμφισβήτητη μαρτυρία για το πόσο «χρήσιμο κεφάλαιο» υπήρξε ο Γ. Βασιλείου για τους Βρετανούς (μετά τον «ανένδοτο» μ. Σπ. Κυπριανού) είναι οι πιο κάτω αναφορές στα έγγραφα του ΟΗΕ που, αν και βρίσκονται στα αποδεσμευμένα νέα έγγραφα, αντιγράφω απευθείας από τις πηγές του ΟΗΕ.
Σελίδα 8 του εγγράφου S/11183, ημερ. 8 Μαρτίου 1990, τέσσερεις ημέρες πριν από την έκδοση του ψηφίσματος 649/90 στις 12.3.1990.
«Η διζωνικότητα της ομοσπονδίας πρέπει να προβάλλεται καθαρά από το γεγονός ότι κάθε ομόσπονδο κράτος (State) θα διοικείται από μια κοινότητα, η οποία θα έχει σταθερά εγγυημένη καθαρή πλειοψηφία πληθυσμού και ιδιοκτησία γης σ’ αυτήν την περιοχή».
«The bi-zonality of the federation should be clearly brought out by the fact that each federated State will be administered by one community which will be firmly guaranteed a clear majority of the population and of the land ownership in its area». https://digitallibrary.un.org/record/87130?ln=en
Παράγραφος 20 του εγγράφου του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ S/23780 3.4.1992, που περιλαμβάνεται και στο ψήφισμα 750/92, 10.4.1992.
«Η διζωνικότητα της ομοσπονδίας αντανακλάται στο γεγονός ότι κάθε ομόσπονδο κράτος θα διοικείται από μια κοινότητα, η οποία θα έχει εγγυημένη καθαρή πλειοψηφία πληθυσμού και ιδιοκτησία γης στην περιοχή της».
«The bi-zonality of the federation is reflected in the fact that each federated state would be administered by one community which would be guaranteed a clear majority of the population and of land ownership in its area». https://digitallibrary.un.org/record/141467?ln=en
Συνάντηση Γ. Βασιλείου με Τ. Οζάλ
Τον Δεκέμβριο του 1990 αποκαλύπτεται ότι ο Πρόεδρος Βασιλείου είχε μιλήσει τελικά με τον Τούρκο Πρόεδρο Τ. Οζάλ για περίπου 10 λεπτά, όταν βρέθηκαν στο Τόκιο, σύμφωνα με τον Υπ. Αρμοστή David Dain, 14.12.1990, αλλά κρατήθηκε μυστικό. Στις 6.12.1990 η Τουρκία είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν υπήρχε καμία περίπτωση περί Βαρωσίων ως ΜΟΕ, αλλά μέσω συνολικής διευθέτησης. Και ο Οζάλ είχε απορρίψει ήδη διμερή συνάντηση με τον Γ. Βασιλείου, ο οποίος (Γ.Β.) την είχε ως διακαή του πόθο για να λύσει με τον Οζάλ το Κυπριακό. Απεναντίας, ο Οζάλ πρότεινε τετραμερή με τον Ραούφ Ντενκτάς.
Βαρώσι
Σύμφωνα με τους Βρετανούς, ο Ραούφ Ντενκτάς, σε μιαν απευθείας αντίδραση στην κυπριακή αίτηση ένταξης στην ΕΟΚ τον Ιούλιο (1990), μετέφερε τον έλεγχο των Βαρωσίων από τα τουρκικά στρατεύματα στους Τουρκοκυπρίους, όμως φόβοι για εγκατάσταση Τουρκοκυπρίων εκεί δεν πραγματοποιήθηκαν. Σε δήλωσή του σε γαλλικό ΜΜΕ ο Ντενκτάς ανέφερε ότι θα εγκαθιστούσε στο Βαρώσι 350 Παλαιστίνιους φοιτητές από το «Πανεπιστήμιο Ανατολικής Μεσογείου», κάτι που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων από τους Ελληνοκύπριους. «Οι Τούρκοι μάς διαβεβαίωσαν επισήμως ότι τέτοια εγκατάσταση δεν είχε προγραμματιστεί. Η γραμμή τους είναι πως το άνοιγμα των Βαρωσίων θα γίνει μόνο στο πλαίσιο συνολικής λύσης του κυπριακού προβλήματος», έγραψαν οι Βρετανοί. (Αυτήν την πάγια φιλοτουρκική στάση διατηρούν οι Βρετανοί μέχρι σήμερα, άσχετο αν διαφορετικά διατύπωσαν το περιεχόμενο του ψηφίσματος 550/1984 που οι ίδιοι έγραψαν. Αυτό υποστήριζε, εξάλλου, από το 1979 και ο τότε ΥΠΕΞ Δρ David Owen (Nτέιβιντ Όουεν) για το θέμα των Βαρωσίων, διαφωνώντας με τους Αμερικανούς).
Ο Πρόεδρος Βασιλείου είπε στον Oscar Camilion (Όσκαρ Καμιλιόν), ειδικό αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ, ότι, αν οι Τούρκοι μετέφεραν τον έλεγχο του ανοίγματος των Βαρωσίων στους Τ/κ και προχωρούσαν στην εγκατάσταση, θα έπαιρνε το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας και μεταξύ άλλων θα τους έκοβε και την προμήθεια νερού (17.7.1990). Την ίδια μέρα, ο Αμερικανός Νέλσον Λέτσκι αμφισβήτησε ότι οι Τούρκοι είχαν κάνει αυτά που απειλούσαν με τη λέξη «balony» (βλακείες), δεν υπήρχε απόδειξη, τα αυστριακά στρατεύματα του ΟΗΕ στην περιοχή δεν είχαν αναφέρει τίποτα.
Σημ.: Φ.Α. Το 2013 ο Όσκαρ Καμιλιόν βρέθηκε ένοχος για εγκλήματα διαφθοράς στο σκάνδαλο Carlos Menem αναμεμειγμένος τότε ως Υπουργός Άμυνας της Αργεντινής. Καταδικάστηκε σε 5 ½ χρόνια φυλάκιση. Με άλλα λόγια, μπορούμε να πούμε ότι ο Καμιλιόν μπήκε στην ιστορία ως ο «Άκης Τσοχατζόπουλος» της Αργεντινής. Αυτοί οι άνθρωποι είχαν την τύχη της πατρίδας μας στα χέρια τους…
https://edition.cnn.com/2013/06/13/world/americas/argentina-ex-president-prison/index.html
Αγνοούμενοι: Όλοι νεκροί
Στις 30 Δεκεμβρίου 1990 ο Πρέσβης Paul Wurth, Πρόεδρος της Τριμερούς Επιτροπής για τους Αγνοουμένους, είπε στον Βρετανό νέο Πρέσβη στον ΟΗΕ Sir David Hannay, που αντικατέστησε τον Sir Crispin Tickell, ότι όλοι οι αγνοούμενοι ήσαν νεκροί, αλλά κανένας από αμφότερες τις πλευρές δεν τολμούσε να πει την αλήθεια. Η κάθε πλευρά χρησιμοποιούσε το θέμα ως προπαγάνδα. Ειδικά οι Ελληνοκύπριοι, για πολιτικούς λόγους, κρατούσαν μακριά την αλήθεια από τους συγγενείς, που ο Wurth θεωρούσε ανήθικο και έλεγε ότι η Επιτροπή έπρεπε να διαλυθεί.
Βρετανική αθλιότητα – «Παραβιάσεις τ/κ εναερίου χώρου»!!!
Τα έγγραφα μάς φανέρωσαν ακόμα μιαν αθλιότητα των Βρετανών, πέραν του διζωνικού τερατουργήματός τους. Τον Απρίλιο του 1990 η ομάδα μυστικών υπηρεσιών τους στην Κύπρο ενημερώθηκε ότι τα ραντάρ τους στο Τρόοδος εντόπισαν και κατέγραψαν – άκουσον-άκουσον – «παραβιάσεις» του «τουρκοκυπριακού εναέριου χώρου» από αεροπλάνα της κυπριακής Εθνικής Φρουράς. Και ετοιμάστηκε και λεπτομερής έκθεση, 6.4.1990, 7 σελίδων, με χάρτες, πόλεις και χωριά που κάλυψαν οι πτήσεις εκείνες με τα δύο αεροπλάνα Pilatus PC 9 Turbo το ένα, ονόματι Αμμόχωστος, και το άλλο Κερύνεια, που παρελήφθησαν το 1989.
Είχαν πληροφορίες, έγραψαν, ότι οι Τούρκοι γνώριζαν γι’ αυτές τις πτήσεις, αλλά δεν είχαν προβεί (οι Τούρκοι) σε διαβήματα.
Το Λονδίνο ζήτησε από τον Υπ. Αρμοστή Humphrey Maud να μιλήσει με τον Πρόεδρο Γ. Βασιλείου για να προειδοποιήσει πόσο σοβαρό ήταν το θέμα και να αναφέρει επίσης και τις υπερπτήσεις πάνω από τις Βρετανικές Βάσεις, γιατί είχαν εντοπίσει ότι κάποιες είχαν γίνει δίχως άδεια από τις Αρχές των Βάσεων. Αλλά να μην το παρακάμει με τις Βάσεις, για να μην εμπλακούν σε συζητήσεις και με τις δικές των
υπερπτήσεις πάνω από την Κυπριακή Δημοκρατία.
O Ύπ. Αρμοστής Humphrey Maud μίλησε στον Γ. Βασιλείου στις 26 Μαΐου 1990, όταν πήγε να τον αποχαιρετήσει. Ο Βασιλείου ισχυρίστηκε ότι δεν γνώριζε τίποτα και θα μιλούσε με τον Υπ. Άμυνας (Α. Αλωνεύτη). Το Λονδίνο συμφώνησε, τελικά, να κλείσει το θέμα, εφόσον μίλησαν στον Βασιλείου.
Η αθλιότητα εδώ συνοψίζεται στην αναφορά τους για παραβίαση «τουρκοκυπριακού εναέριου χώρου», που δεν υπάρχει, τα αεροπλάνα της ΚΔ πετούσαν πάνω από δική της νόμιμη περιοχή, που ήταν/είναι υπό τουρκική κατοχή.
Έποικοι
Στις 11 Ιουνίου 1990 το Εθνικό Συμβούλιο στην Κύπρο αποφάσισε διεθνή εκστρατεία, περιλαμβανομένης επαναφοράς του Κυπριακού στο Συμβούλιο Ασφαλείας για το θέμα των παράνομων εποίκων, δράση στο Συμβούλιο της Ευρώπης και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αίτηση ένταξης στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (από το 1993 Ευρωπαϊκή Ένωση). Το ΑΚΕΛ αντέδρασε στην αίτηση…
Τον Αύγουστο του 1990 οι Βρετανοί (σε έγγραφό τους 10.8.1990) έγραψαν ότι ένας Σύμβουλος (Consultant), ο κ. Νίκος Βασιλείου, το 1989, σε μελέτη του για την κυπριακή κυβέρνηση επισήμαινε ότι ο αριθμός των εποίκων είχε φθάσει τις 50.000. Η κυπριακή Κυβέρνηση ισχυριζόταν 65.000. Οι Βρετανοί στις 18.6.1990 είχαν δηλώσει στη Βουλή των Κοινοτήτων ότι ο αριθμός τους κυμαινόταν μεταξύ 40.000 και 45.000. Στις 22 Αυγούστου 1990 πήραν και τις σκέψεις των Αμερικανών, οι οποίοι πίστευαν ότι ήταν γύρω στις 44.000. Οπόταν θεώρησαν ότι οι θέσεις τους ήσαν εντός της πραγματικότητας. Ο Αμερικανός Συντονιστής Νέλσον Λέτσκι, σημειώνουν τα έγγραφα, είχε συζητήσει έντονα με τον Γ. Βασιλείου, πιστεύοντας ότι ο αριθμός της κυπριακής Κυβέρνησης ήταν εξογκωμένος. Το θέμα προέκυψε με την πρόθεση του Ραούφ Ντενκτάς να μεταφέρει Βούλγαρους εποίκους. Βρήκαν ότι κάπου 15 οικογένειες είχαν σπιτωθεί στην κατεχόμενη Αγία Τριάδα (Καρπασίας). Οι Τούρκοι επικαλούνταν έναν αριθμό μεταξύ 20.000-25.000.
Η δε θέση των Βρετανών για τους Τούρκους εποίκους ήταν: «Κατανοούμε τις ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων, όμως το θέμα αυτό θα αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο της συνολικής διευθέτησης».
Βάσεις
Η θέση του Λονδίνου για τις «βρετανικές κυρίαρχες περιοχές» των Βάσεων στις 20.12.1990 ήταν: 1) «Αυτές είναι κυρίαρχες βρετανικές περιοχές και δεν έχουμε καμία πρόθεση να τις εγκαταλείψουμε». «SBAs are sovereign British Territory – No intention of giving them up».
2) «Η κυπριακή Κυβέρνηση ποτέ δεν μας ζήτησε κάτι τέτοιο». «The Cyprus Government has never asked us to».
3) «Δεν υπάρχει θέμα ‘ενοικίων’» «No question of ‘rent’».
Επίσης, έλεγαν, με τον Γιώργο Βασιλείου «είμαστε εντάξει». (Υπενθυμίζω ότι στην πρώτη συνάντησή του με την Βρετανίδα Πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ, ο νεοεκλεγείς τότε Πρόεδρος Γιώργος Βασιλείου την είχε διαβεβαιώσει ότι, ενόσω ήταν πρόεδρος, δεν θα είχαν κανένα πρόβλημα με τις Βάσεις. «Σημερινή», 21.7. 2016, «Η Προεδρία Γιώργου Βασιλείου»).
Σημ.: Λόγω χώρου, τα θέματα Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, Ασίλ Ναδίρ, Οζάλ, Ντενκτάς και η ντροπή της Μητροπολιτικής Αστυνομίας, αναφορές για την εσωτερική κατάσταση, τη σύλληψη των 5 νεαρών Ελληνοκυπρίων τον Φεβρουάριο του 1990, το πώς έκλεινε το 1990 και κάποια άλλα θέματα θα καλύψω στην επόμενη έκδοση της «Σημερινής».
Φανούλα Αργυρού
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
simerini