Η χορηγία της γνωστής πλατφόρμας βραχυχρόνιων μισθώσεων Airbnb στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή αποτέλεσε τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τη γαλλική πρωτεύουσα, που θα φιλοξενήσει τους Αγώνες του 2024.
Του Λεωνίδα Βατικιώτη
Μετωπική Παρισιού με Airbnb
Το Παρίσι βρίσκεται σε σύγκρουση διαρκείας με την αμερικανική εταιρεία, την οποία κατηγορεί ότι έχει οδηγήσει τα ενοίκια στα ύψη, σε βάρος κυρίως των μεσαίων στρωμάτων, που καλούνται είτε να πληρώνουν υπέρογκα μισθώματα είτε να αναζητούν κατοικία εκτός του κέντρου της πόλης. Η ραγδαία επέκταση της Airbnb αποτυπώνεται ανάγλυφα στον αριθμό των διαμερισμάτων του Παρισιού που συμπεριλαμβάνονται στην πλατφόρμα της: από 4.000 το 2012 αυξήθηκαν σε 40.000 το 2015 και σε 60.000 το 2018!
Η σύγκρουση του Παρισιού με την αμερικανική πλατφόρμα κορυφώθηκε με αφορμή το πρόστιμο ύψους 12,5 εκατ. ευρώ που επιβλήθηκε στην Airbnb. Ως αφορμή χρησιμοποιήθηκε η μη έγκαιρη γνωστοποίηση στις Αρχές των κατοικιών που εντάχθηκαν στην πλατφόρμα. Η προερχόμενη από τους Σοσιαλιστές δήμαρχος του Παρισιού, Αν Ινταλγκό, εμφανίζεται αποφασισμένη να προκηρύξει δημοψήφισμα το 2021, αν εκλεγεί ξανά στις δημοτικές εκλογές, για τη λειτουργία της Airbnb στη γαλλική πρωτεύουσα, αφήνοντας τους δημότες να αποφασίσουν.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει ότι η δημοτική Αρχή του Παρισιού (και όχι μόνο) δίνει έναν πολυμέτωπο αγώνα. Απέναντί της δεν έχει μόνο την Ολυμπιακή Επιτροπή, η οποία υπέγραψε συμβόλαιο με την πλατφόρμα, που ξεκινάει από τους Ολυμπιακούς του Τόκιο του 2020 και τελειώνει με τους Αγώνες του Λος Άντζελες το 2028 – και η οποία, μάλιστα, εμφανίζει αυτή την επιλογή της ως συνεισφορά στη βιώσιμη ανάπτυξη, μια και καθιστά περιττές τις νέες επενδύσεις μιας χρήσης σε καταλύματα.
Βιώσιμη ανάπτυξη
Πού να σκεφτεί ότι η ίδια η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων αποτελεί, ως εγγενώς φαραωνικό πρότζεκτ, το μεγαλύτερο πλήγμα στις προσπάθειες βιώσιμης ανάπτυξης… Το Παρίσι έχει επίσης απέναντί του και την ίδια την Airbnb, που πλέον ελέγχει το 4% των παγκόσμιων διανυκτερεύσεων. Καθ’ οδόν δε για την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο το 2020, καταβάλλει κάθε προσπάθεια να αυξήσει την αξία της, που ανέρχεται σε 35 δισ. δολάρια, και τα έσοδά της, που το β΄ τρίμηνο του 2019 υπερέβησαν, για δεύτερη φορά στην ιστορία της εταιρείας, το 1 δισ. δολάρια.
Η γαλλική πρωτεύουσα έχει απέναντί της και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το κατέστησε σαφές ο αντιδήμαρχος του Παρισιού, Ιαν Μπροσά, όταν δήλωνε στο γαλλικό ραδιόφωνο τον Ιούνιο ότι «θέλουμε την Ευρωπαϊκή Ενωση να είναι στην πλευρά των κατοίκων και όχι των μεγάλων εταιρειών». Αφορμή για τη γαλλική κριτική στην ΕΕ στάθηκε μια μη δεσμευτική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, βάσει της οποίας η Airbnb κατά την ευρωπαϊκή νομοθεσία πρέπει να θεωρείται ψηφιακός πάροχος και όχι παραδοσιακή υπηρεσία μίσθωσης ακινήτων. Η συγκεκριμένη, εκ πρώτης όψης αδιάφορη απόφαση στην πράξη δίνει το «πράσινο φως» σε όσους συνεργάζονται με την πλατφόρμα να συνεχίσουν να παραβιάζουν την εθνική νομοθεσία, ακόμη και να μην δηλώνουν τα προς ενοικίαση ακίνητά τους στην εφορία και τις εθνικές Αρχές.
Δικαιολογημένα, λοιπόν, αυτή η απόφαση προκάλεσε πανευρωπαϊκό σοκ, δεδομένου ότι η μία μετά την άλλη μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις στρέφονται ενάντια στην Airbnb, κατηγορώντας τη για την «τουριστικοποίηση» των αστικών κέντρων, την αλλαγή χρήσης «από το παράθυρο» κατοικιών που μετατρέπονται σε ξενοδοχεία και, το σημαντικότερο όλων, τη σοβαρή άνοδο των ενοικίων, με αποτέλεσμα τη φυγή από τα κέντρα των μόνιμων κατοίκων. Με βάση επίσημες εκτιμήσεις, η αύξηση του τουρισμού κατά 50% στην Πάλμα δε Μαγιόρκα εξαιτίας της Airbnb οδήγησε σε αύξηση των ενοικίων κατά 40%. Αν όχι στο ίδιο ύψος, ανάλογες αυξήσεις ενοικίων έχουν παρατηρηθεί σε όλες τις μεγάλες πόλεις, ωστόσο καμία δημοτική Αρχή δεν έχει υπολογίσει την αύξηση.
Για να βάλουν τουλάχιστον ένα φρένο σε αυτή την υποβάθμιση -παρά τα σημαντικά έσοδα που αποφέρει στους ιδιοκτήτες- δέκα ευρωπαϊκές πόλεις στράφηκαν και επισήμως εναντίον της Airbnb, ζητώντας από τη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πάρει συγκεκριμένα μέτρα. Πρόκειται για τις εξής πόλεις που δηλώνουν ότι τα περισσότερα από τα μισά ακίνητα που έχουν ενταχθεί στην πλατφόρμα ενοικιάζονται ολόκληρα και όχι ανά δωμάτιο ξεχωριστά: Αμστερνταμ, Βαρκελώνη, Βερολίνο, Μπορντό, Βρυξέλλες, Κρακοβία, Μόναχο, Παρίσι, Βαλένθια και Βιέννη.
Η μάχη σε Τορόντο – Τζέρσεϊ και η απουσία της Αθήνας
Τη δική του σημασία έχει το γεγονός ότι η μάχη κατά της δημοφιλούς πλατφόρμας δεν περιορίζεται στην από δω μεριά του Ατλαντικού. Στο Τορόντο, τη μεγαλύτερη πόλη του Καναδά, με βάση δικαστική απόφαση απαγορεύεται να εντάσσονται σπίτια στην πλατφόρμα, παρά μόνο δωμάτια, σε μια προσπάθεια να σταματήσουν οι πιέσεις στα ενοίκια. Η απόφαση χαιρετίστηκε από τον δήμαρχο του Τορόντο, ο οποίος δήλωσε ότι έτσι θα διατηρηθούν ζωντανές οι γειτονιές.
Στα νομικά όπλα που επιστρατεύουν οι πόλεις εναντίον της Airbnb συναντάμε επίσης συγκεκριμένο όριο ημερών τον χρόνο (για παράδειγμα, η πόλη του Τζέρσεϊ στις ΗΠΑ έθεσε ανώτατο όριο τις 60 μέρες τον χρόνο για την περίπτωση που ο ιδιοκτήτης δεν ζει στο ενοικιαζόμενο σπίτι) έτσι ώστε το σπίτι να μην μετατρέπεται σε ξενοδοχείο, ενώ το Παρίσι συζητάει ακόμη και την απαγόρευσή του σε συγκεκριμένα διαμερίσματα.
Η Αθήνα, που απουσιάζει μεγαλειωδώς από τις προσπάθειες συγκράτησης των διαβρωτικών επιπτώσεων της πλατφόρμας, προφανώς ακόμη απολαμβάνει τον μήνα του μέλιτος με την Airbnb…
Δημοσιεύτηκε στο φύλλο 130 της «Νέας Σελίδας» την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου.