Όταν οι "ύποπτοι" αγνοούνται στην Τουρκία

Τρία χρόνια μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία πολλές οικογένειες αναζητούν συγγενείς που εξαφανίστηκαν. ΜΚΟ και έμπειροι δικηγόροι κάνουν λόγο για απαγωγές από (παρα)κρατικές οργανώσεις.

“Δεν είναι απλώς αγνοούμενος, είναι εκτοπισμένος. Από τις 19 Φεβρουαρίου ψάχνουμε παντού για τον Μουσταφά Γιλμάζ, τον γιο μας. Δεν υπάρχει μέρος που δεν ψάξαμε. Παντού βρίσκαμε κλειστές πόρτες, μόνο πέντε βουλευτές καταδέχθηκαν να ασχοληθούν μαζί μας. Που είναι η ανθρωπιά, που είναι η ευσυνειδησία;” Με αυτά τα λόγια η Νεβίν Γιλμάζ εκφράζει την αγωνία για το παιδί της. Είναι σαν να το κατάπιε η γη, λέει. Ρωτάει παντού τι έκανε το παιδί, ζητεί βοήθεια από το υπουργείο Εσωτερικών, αλλά και το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Στην Τουρκία έχουν απολυθεί εκατοντάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 16ης Ιουλίου 2016. Ο Μουσταφά Γιλμάζ ήταν ένας από αυτούς. Τον περασμένο Φεβρουάριο εξαφανίστηκε. Το ίδιο έγινε με άλλους πέντε ανθρώπους: Σαλίμ Ζεϊμπέκ, Ερκάν Ιμάκ, Γιασίν Ουγκάν, Οζκιούρ Καγιά, Γκοκάν Τουρκμέν. Όλοι αυτοί έχουν να δώσουν σημεία ζωής από τον Φεβρουάριο. Οι συγγενείς τους, αλλά και κάποιες ΜΚΟ, πιστεύουν ότι οι αρχές ασφαλείας τους θεωρούν οπαδούς του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η Άγκυρα κατηγορεί ως υποκινητή του πραξικοπήματος.
Αιφνιδιαστική εξαφάνιση (και επανεμφάνιση)
Για περισσότερους από έξι μήνες οι συγγενείς των έξι αγνοουμένων δεν άκουσαν το παραμικρό για την τύχη των δικών τους ανθρώπων. Στα τέλη Ιουλίου τέσσερις από τις έξι οικογένειες δέχθηκαν τηλεφώνημα από την αστυνομία, στο οποίο τους ενημέρωναν ότι οι συγγενείς τους κρατούνται στην Άγκυρα και συγκεκριμένα στην αντιτρομοκρατική υπηρεσία. Παραμένει άγνωστο που βρίσκονταν τους προηγούμενους έξι μήνες, πότε θα ολοκληρωθεί η ανάκριση, πότε θα επιστρέψουν στις οικογένειές τους. Ο δικηγόρος Εμίρ Σεϊντί Καγιά, μιλώντας στη DW, λέει ότι θεωρεί “εξαιρετικά αξιοπερίεργο” το γεγονός ότι τέσσερις από τους αγνοούμενους επανεμφανίζονται από το πουθενά την ίδια στιγμή.
Οι οικογένειες των αγνοουμένων προσπαθούν να ενημερώσουν την κοινή γνώμη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Ομέρ Φαρούκ Γκεργκελίογλου, βουλευτής του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, προσπαθεί να παρέμβει στην υπόθεση. Ο ίδιος αμφιβάλλει αν ευσταθεί η πληροφορία ότι οι τέσσερις από τους έξι αγνοούμενους επανεμφανίζονται ταυτόχρονα. Το γεγονός και μόνο ότι οι άλλοι δύο εξακολουθούν να αγνοούνται δίνει την εντύπωση ότι έχουν απαχθεί, υποστηρίζει. Μιλώντας στην DW ο Γκεργκελίογλου λέει τα εξής: “Επισκέφθηκα τις οικογένειες των αγνοουμένων, καθώς και αυτόπτες μάρτυρες οι οποίοι μου είπαν ότι είχαν έρθει κάποιοι άνδρες, τους είπαν ότι είναι αστυνομικοί και απλώς τους απήγαγαν”. Η ίδια η αστυνομία διαψεύδει μετ’ επιτάσεως ότι συνέβη κάτι τέτοιο.
“Ειδικές μονάδες” εντός του κράτους;
Η ανθρωπιστική οργάνωση IHD, ο δικηγορικός σύλλογος της Άγκυρας καθώς και άλλες οργανώσεις υπέβαλαν επανειλλημμένα αναφορές στο τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών, χωρίς αποτέλεσμα. “Φτάσαμε μέχρι την επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κοινοβουλίου, ζητήσαμε να παρέμβουν τα υπουργεία Εσωτερικών και Δικαιοσύνης, περιμέναμε να ολοκληρωθεί η εξέταση των σχετικών εγγράφων από την εισαγγελία της Άγκυρας, αλλά ακόμη παραμένουμε στο σκοτάδι”, λέει ο πρόεδρος της οργάνωσης IHD Οζκούρ Τουρκντογκάν. Ο ίδιος θεωρεί, μετά από τις επαφές του με κρατικούς αξιωματούχους, ότι οι αγνοούμενοι έπεσαν θύματα απαγωγής. “Είμαστε σίγουροι ότι οι απαγωγές έγιναν από ειδικές μονάδες, που φαίνεται ότι δρουν ανεξέλεγκτα στο κράτος”, επισημαίνει.
Και αν ισχύει ότι οι τέσσερις αγνοούμενοι επανεμφανίστηκαν τον περασμένο Ιούλιο, που είναι οι άλλοι δύο; Οι αρχές δεν δίνουν απάντηση, γεγονός που επιτείνει την ανησυχία των συγγενών. “Είμαι απελπισμένη, είμαι σαν ζωντανή-νεκρή”, λέει η Σουμεγιέ Γιλμάζ, σύζυγος του Μουσταφά, που ακόμη αναζητείται. “Για μένα είναι όλο και πιο ξεκάθαρο ότι ο άνδρας μου έπεσε στα χέρια μία κρατικής οργάνωσης, παρακαλώ την τουρκική κυβέρνηση και όλον τον κόσμο να βοηθήσει, για να τον ξαναβρώ”, συμπληρώνει. Ο βουλευτής Γκεργκελίογλου απαιτεί να βρεθεί άλλος εισαγγελέας για τη διερεύνηση της υπόθεσης, ενώ καταγγέλλει ότι από τη δεκαετία του ’90 υπάρχει μία “σειρά ανεξιχνίαστων υποθέσεων και πρέπει να σταματήσει επιτέλους αυτό το σκάνδαλο με τις απαγωγές”. Η οργάνωση Human Rights Watch, σε έκθεσή της, απαριθμεί πολλές υποθέσεις “απαγωγών και συστηματικών βασανισμών” στην Τουρκία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, ενώ καλεί την τουρκική κυβέρνηση να παρέμβει για να αντικρούσει τις κατηγορίες.
Χιλάλ Κοϊλού
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
dw