Οι κεντρικές τράπεζες σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, επιταχύνουν τις οικονομικές εξελίξεις παγκοσμίως.
Αν θέλετε να γίνετε καλύτερος επενδυτής, θα πρέπει να αντιληφθείτε τον τρόπο που λειτουργούν οι κεντρικές τράπεζες, ποιος τις ελέγχει και τι περιλαμβάνει η ατζέντα τους. Ωστόσο δεν “απολαμβάνουν” όλες οι κεντρικές τράπεζες τον ίδιο βαθμό ανεξαρτησίας. Στην Ασία οι δεσμοί μεταξύ κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων είναι στενότεροι από ό,τι στη Δύση.
Μια διαμάχη που κρατάει χρόνια
Οι οικονομίες “ελέγχονται” είτε από τις κεντρικές τράπεζες, είτε από τις κυβερνήσεις είτε κι από τις δύο. Ωστόσο συχνά τράπεζες και κυβερνήσεις έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα και η συνεργασία μεταξύ τους είναι δύσκολη.
Ρόλος των κεντρικών τραπεζών είναι η διατήρηση του πληθωρισμού υπό έλεγχο, διασφαλίζοντας παράλληλα την ομαλή λειτουργία της οικονομίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed). Ο ρόλος της ισχυρότερης τράπεζας παγκοσμίως είναι η διατήρηση της αξίας του δολαρίου και η διευκόλυνση του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ. Η μεταβολή της νομισματικής πολιτικής της Fed έχει διεθνείς συνέπειες τόσο στα επιτόκια, όσο και στις τιμές και στα ποσοστά απασχόλησης.
Από την άλλη πλευρά, οι κυβερνήσεις επιθυμούν τη χρηματοδότηση του δημοσίου χρέους τους με το δυνατότερο χαμηλό κόστος -με χαμηλότερα επιτόκια ούτως ώστε τόσο ο δανεισμός όσο και η εξυπηρέτηση του χρέους να είναι φθηνότερα.
H διαφωνία μεταξύ κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων έχει οδηγήσει στον διαχωρισμό τους. Στις ΗΠΑ ειδικότερα, η κυβέρνηση μπορεί μόνο να ζητήσει, παρά να απαιτήσει από την Fed.
Οι κεντρικές τράπεζες στην Ασία
Στην Ασία αν και φαινομενικά οι κεντρικές τράπεζες λειτουργούν ανεξάρτητα, ωστόσο στην πράξη δεν το κάνουν. Στη Νότια Κορέα, στην Ιαπωνία και τη Σιγκαπούρη οι κεντρικές τράπεζες ελέγχονται περισσότερο από την εκάστοτε κυβέρνηση σε σύγκριση με τις δυτικές, ενώ στην Κίνα και το Βιετνάμ ελέγχονται εξ’ ολοκλήρου. Η αιτία αυτής της διαφοροποίησης στον βαθμό ανεξαρτησίας μεταξύ δυτικών και ανατολικών κεντρικών τραπεζών εντοπίζεται στην ίδια την ιστορική τους λειτουργία.
Οι ασιατικές κυβερνήσεις κατά τη διάρκεια των δύο Παγκόσμιων Πολέμων “καθοδηγούσαν” τις οικονομίες τους μέσω της τεχνικής “window guidance” που αποσκοπούσε στη χρηματοδότηση ενός βιομηχανικού τομέα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Μέσω αυτού του ανεπίσημου μηχανισμού οι κεντρικές τράπεζες ζητούσαν από τις εμπορικές τράπεζες να χορηγήσουν δάνεια ώστε να στηρίξουν συγκεκριμένους βιομηχανικούς τομείς ή εταιρίες. Ο παραπάνω μηχανισμός εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα.
Άλλωστε, ο έλεγχος που ασκείται στην οικονομία από τις κυβερνήσεις των ασιατικών χωρών αποτελεί και τον λόγο που εκείνες αντιδρούν αμεσότερα στην αντιμετώπιση οικονομικών κρίσεων και οι ασιατικές οικονομίες είναι λιγότερο εκτεθειμένες σε εξωτερικούς παράγοντες.
Ακόμη και εάν οι κυβερνήσεις ή οι κεντρικές τράπεζες έχουν θετικές προθέσεις, δεν μπορούν να ελέγξουν πλήρως το αποτέλεσμα των ενεργειών τους, καθώς οι οικονομίες είναι εκ φύσεως περίπλοκες και απρόβλεπτες.
Όταν ο Wen Jiabao ήταν πρωθυπουργός της Κίνας (2003 έως 2010), η Κεντρική Τράπεζα της χώρας έσπευσε να συμβάλει στην ανάπτυξη της οικονομίας μέσω μεγάλων “ενέσεων” ρευστότητας. Ωστόσο, η χώρα κατέληξε με μια τεράστια πιστωτική φούσκα –μία που ακόμη και σήμερα η Κίνα προσπαθεί να αντιμετωπίσει χωρίς να βλάψει συνολικά την οικονομία.
Εάν θέλετε να επενδύσετε επιτυχώς στην Ασία, πρέπει να αντιληφθείτε ποιος είναι υπεύθυνος για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της περιοχής και πώς θα μειωθούν οι αρνητικές επιπτώσεις.
Του Peter Pham
[capital.gr/forbes/]