Ο σημερινός τομέας των ιταλικών μυστικών υπηρεσιών μπορεί να οριστεί ως « Δυαδικό Σύστημα », αφού περιλαμβάνει μια υπηρεσία για την εξωτερική ασφάλεια και μια για την εσωτερική ασφάλεια, γράφει ιταλικό δημοσίευμα.
Συγκεκριμένα, οι δύο υπηρεσίες είναι: Οργανισμός Πληροφοριών και Εξωτερικής Ασφάλειας (Agenzia per le Informazioni e la Sicurezza Esterna (AISE) και Οργανισμός Πληροφοριών και Εσωτερικής Ασφάλειας (Agenzia per le Informazioni e la Sicurezza Interna (AISI).
Ο AISE και ο AISI συντονίζονται, μεταξύ άλλων, από το Τμήμα Ασφάλειας Πληροφοριών (DIS).
Η Ιταλία είχε ένα δυαδικό σύστημα νοημοσύνης από τα τέλη του 19ου αιώνα. Ωστόσο, θα περιοριστώ στην ανάλυση των δύο τελευταίων νόμων που χαρακτήρισαν τον τομέα των πληροφοριών: 801 του 1977 και 124 του 2007.
Είναι καλό να θυμόμαστε ότι το σημερινό ιταλικό σύστημα πληροφοριών είναι το αποτέλεσμα του νόμου 124 του 2007, ο οποίος αντικατέστησε τον νόμο 801 του 1977 και οι αλλαγές που έγιναν ήταν αξιοσημείωτες και είναι σωστό να κάνουμε μια σύντομη σύγκριση μεταξύ των δύο συστημάτων.
Η ιταλική υπηρεσία πληροφοριών υπέστη σημαντική μεταμόρφωση με τον νόμο 801 του 1977, περνώντας σε πλήρη πολιτική ευθύνη.
Ο νόμος 801 έφερε το σύστημα σε ένα (δυαδικό) μοντέλο που χώριζε τη Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών Ασφαλείας (SISMI) από την Πολιτική Υπηρεσία Πληροφοριών για τη Δημοκρατική Ασφάλεια (SISDE).
Οι δύο νέοι φορείς υπήχθησαν απευθείας στους Υπουργούς Άμυνας (SISMI) και Εσωτερικών (SISDE), ενώ η ανώτατη διοίκηση και η ευθύνη για την πολιτική πληροφοριών και ασφάλειας ανατέθηκαν στον Πρόεδρο του Υπουργικού Συμβουλίου.
Ο τελευταίος, για τον συντονισμό των δύο οργάνων, έπρεπε να κάνει χρήση του γραμματέα της Εκτελεστικής Επιτροπής Υπηρεσιών Ασφαλείας (CESIS).
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι στο SISMI ανατέθηκε η δραστηριότητα στο εξωτερικό, για λόγους εθνικής ασφάλειας, ενώ στο SISDE ανατέθηκε η ασφάλεια της Δημοκρατίας και των θεσμών της.
Πολλοί λένε ότι τα καλύτερα αποτελέσματα για την ιταλική υπηρεσία πληροφοριών ήρθαν ακριβώς με τον νόμο 801 του 1977 με τη δημιουργία του SISMI και του SISDE.
Από αυτή την άποψη, ηγετική φυσιογνωμία του SISMI ήταν ο ναύαρχος Φούλβιο Μαρτίνι, με κωδικό όνομα «Ulisse» ο ναύαρχος ήταν διευθυντής του Οργανισμού από τον Μάιο του 1984 έως τον Φεβρουάριο του 1991.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, το οργανωτικό μοντέλο των ιταλικών πληροφοριών παρέμεινε αμετάβλητο μέχρι το 2007, όταν το Κοινοβούλιο ενέκρινε μια σημαντική μεταρρύθμιση, τον νόμο 124/2007, « Πληροφοριακό σύστημα για την ασφάλεια της Δημοκρατίας και νέα πειθαρχία των κρατικών μυστικών », που αντικατέστησε τον νόμο 801 του 1977.
Σχετικά με αυτό, ο Alberto Pagani στο δοκίμιό του «Εγχειρίδιο πληροφοριών και μυστικών υπηρεσιών » γράφει: « Με τον νόμο 124, η Βουλή δρομολόγησε ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση της πολιτικής της πληροφόρησης για την ασφάλεια, προς το συμφέρον και την υπεράσπιση της Δημοκρατίας και των δημοκρατικών θεσμών που θέτει το Σύνταγμα ως θεμέλιο».
Αξίζει να διευκρινιστεί ότι με τον νέο αυτό νόμο επανασχεδιάστηκαν τα όργανα, οι λειτουργίες και τα καθήκοντα του συστήματος πληροφοριών. Το SISMI αντικαταστάθηκε με το AISE ενώ το SISDE με το AISI.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, οι δύο νέοι φορείς συντονίζονται από το DIS, το οποίο αντικατέστησε το CESIS.
Επιπλέον, η AISE και η AISI δεν εξαρτώνται πλέον από τον Υπουργό Άμυνας και τον Υπουργό Εσωτερικών (σημαντικά μειωμένες).
Μάλιστα, ο νέος νόμος αποδίδει ευθέως την ανώτατη διοίκηση και ευθύνη του τομέα των εθνικών πληροφοριών στον Πρόεδρο του Υπουργικού Συμβουλίου.
Ο Πρωθυπουργός μπορεί να ορίσει εξουσιοδοτημένη Αρχή για την ασφάλεια της Δημοκρατίας.
Επιπλέον, συστάθηκε η Διυπουργική Επιτροπή για την Ασφάλεια της Δημοκρατίας (CISR), συστάθηκε επίσης η Κοινοβουλευτική Επιτροπή για την Ασφάλεια της Δημοκρατίας (COPASIR) και μεταξύ των καθηκόντων της είναι να επαληθεύει ότι « η δραστηριότητα του Πληροφοριακού Συστήματος Ασφάλειας διεξάγεται σύμφωνα με το Σύνταγμα, τους νόμους και προς το αποκλειστικό συμφέρον και υπεράσπιση της Δημοκρατίας και των θεσμών της ».
Ο στρατηγός Μάριο Μόρι (διευθυντής του SISDE από τον Οκτώβριο του 2001 έως τον Δεκέμβριο του 2006), σχετικά με τον νόμο 124 του 2007, γράφει: « Αποτελεί μια σημαντική καμπή στην ιστορία των Υπηρεσιών μας, καθώς καθορίζει και πλαισιώνει τα καθήκοντα, τα κριτήρια και τις αρχές που ρυθμίζουν τις λειτουργίες της εθνικής νοημοσύνης, με οργάνωση και ακρίβεια που δεν έχουν καταγραφεί ποτέ στο παρελθόν ».
Οι κύριες καινοτομίες που φέρνουν ο 124 είναι :
. την εξάρτηση της κοινότητας πληροφοριών, που αποδίδεται απευθείας στον Πρωθυπουργό·
. τον ορισμό του πληροφοριακού συστήματος και τις αλληλεπιδράσεις του με άλλες κρατικές διοικήσεις, συμπεριλαμβανομένης της δικαστικής αρχής·
. λειτουργικές εγγυήσεις για τους φορείς εκμετάλλευσης, με στόχο την προώθηση και προστασία της δραστηριότητάς τους και των πηγών·
. η νέα πειθαρχία των «κρατικών μυστικών» και του «κοινοβουλευτικού ελέγχου» στη συμπεριφορά του τομέα των εθνικών πληροφοριών.
Οι δυνατότητες των πρακτόρων
Όσον αφορά το αυστηρά λειτουργικό προφίλ, σύμφωνα με προκαθορισμένες διαδικασίες, οι πράκτορες επιτρέπεται σήμερα να :
. έχουν πλασματικές ταυτότητες.
. να προβαίνουν σε ίδρυση εταιρειών για προσομοιωμένες δραστηριότητες·
. να διενεργούν τηλεφωνικές και ηλεκτρονικές υποκλοπές·
. να διαπράττουν, με επίσημη εξουσιοδότηση, εγκλήματα που σχετίζονται με τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων πληροφόρησης·
. να έχουν πρόσβαση σε πολλές βάσεις δεδομένων.
Ουσιαστικά ο νόμος 124 έχει αναθεωρήσει σημαντικά το πεδίο αρμοδιοτήτων των ιταλικών μυστικών υπηρεσιών.
Μάλιστα, εκτός από τα κλασικά πολιτικοστρατιωτικά συμφέροντα, σήμερα η Ιταλική Υπηρεσία Πληροφοριών καλείται να προστατεύσει και να υποστηρίξει οικονομικά, επιστημονικά και βιομηχανικά τη χώρα.
Αυτές οι σημαντικές καινοτομίες που εισήχθησαν με τον νόμο 124 προβλέπουν ορισμένες πτυχές της έννοιας της Εθνικής Ασφάλειας, ακόμα κι αν στην Ιταλία δεν υπάρχει Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας …
Francesco Sisto- Difesa
—