Ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν θα επισκεφθεί τη Μόσχα στις 17 Ιανουαρίου για συνομιλίες με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και για να υπογράψει τη Συνθήκη Συνολικής Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης μεταξύ Ρωσίας και Ιράν.
Από πολλούς αναλυτές έχει χαρακτηριστεί ως «η μεγαλύτερη πολιτική συνάντηση του 2025», η στρατηγική σημασία της οποίας η οποία θα μπορούσε να διαμορφώσει το μέλλον των διεθνών σχέσεων και της γεωπολιτικής!
Θα έχει άραγε αντίκτυπο στη νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων και τι μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτήν την κρίσιμη συνάντηση, λίγα 24ωρα πριν την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ;
Η επικείμενη υπογραφή της συνθήκης εταιρικής σχέσης υπογραμμίζει το γεγονός ότι αυτές οι δύο χώρες έχουν πολλά κοινά, συμπεριλαμβανομένων κοινών εχθρών, δήλωσε στο Sputnik ο Φόαντ Ιζάντι, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Αμερικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης.
Γιατί όμως η Ρωσία και το Ιράν «πρέπει» να συνεργαστούν μεταξύ τους;
«Η Ρωσία και το Ιράν είναι γείτονες. Μοιράζονται σύνορα στην Κασπία Θάλασσα και έχουν σχέσεις εδώ και αιώνες. Οπότε, φυσικά, ένα συμφέρον γεγονός είναι να έχετε καλές σχέσεις με τους γείτονές σας», είπε ο Ιζάντι.
Η εχθρότητα που δείχνουν οι ΗΠΑ και ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη προς τη Ρωσία και το Ιράν απαιτούν επίσης «περισσότερη συνεργασία μεταξύ των δύο γειτόνων», παρατήρησε, προσθέτοντας ότι «για να διασφαλίσουμε ότι ζούμε σε έναν καλύτερο κόσμο, χώρες με παρόμοια ενδιαφέροντα και στόχους θα πρέπει συνεργάζονται μεταξύ τους».
Εν τω μεταξύ, ο Ρώσος στρατιωτικός εμπειρογνώμονας Yuri Lyamin του Κέντρου Ανάλυσης Στρατηγικών και Τεχνολογιών, υποστήριξε ότι η προηγούμενη συνθήκη μεταξύ Ρωσίας και Ιράν, που υπογράφηκε το 2001, δεν είναι πλέον αρκετή για να εξυπηρετήσει τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών.
Συνέστησε επίσης να αποφευχθούν οι εικασίες σχετικά με τις ακριβείς λεπτομέρειες της συνθήκης πριν την υπογραφή της, αν και σημείωσε ότι η συνεργασία για την ασφάλεια μεταξύ Ρωσίας και Ιράν θα έχει «ειδική θέση» στη νέα συμφωνία.
Οικονομική συνεργασία
Η συνεργασία βοηθά τη Μόσχα και την Τεχεράνη να αντισταθούν στην πίεση από αντιπάλους όπως οι ΗΠΑ και να αντιμετωπίσουν τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη Δύση, καθιστώντας έτσι την ενίσχυση των οικονομικών δεσμών μεταξύ Ρωσίας και Ιράν σχεδόν αναπόφευκτη, εξήγησε ο Ιζάντι.
«Η Ρωσία αγόραζε πολλά αγαθά από την Ευρώπη, για παράδειγμα, πριν από τη σύγκρουση στην Ουκρανία και μερικά από αυτά τα αγαθά είναι διαθέσιμα στο Ιράν», σημείωσε ο Ιζάντι και πρόσθεσε: «Έτσι, οι ιρανικές εταιρείες θα χαρούν να καλύψουν ορισμένα από τα προϊόντα που δεν πάνε στη Ρωσία από την Ευρώπη».
Αμυντική σύμπραξη
Η συνεργασία στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, η οποία «αποτελεί σταθερό μέρος των σχέσεων Ιράν-Ρωσίας εδώ και πολλές δεκαετίες», μπορεί επίσης να ανθίσει υπό την αιγίδα της νέας συνθήκης.
«Υπάρχουν δυνατότητες που έχει το Ιράν σε αυτούς τους τομείς που η Ρωσία θα χρησιμοποιούσε και θα ήθελε να χρησιμοποιήσει. Και υπάρχουν δυνατότητες από τη ρωσική πλευρά, για τις οποίες ενδιαφέρεται το Ιράν. Έτσι, όπως κάθε άλλο είδος συναλλαγής, υπάρχει ένα δούναι και λαβείν», παρατήρησε ο Ιζάντι.
Έχοντας επισημάνει την απειλή των τρομοκρατικών οργανώσεων που αντιμετωπίζουν τόσο η Ρωσία όσο και το Ιράν, ο καθηγητής εξέφρασε τη λύπη του για το ότι ορισμένες από αυτές τις τρομοκρατικές ομάδες υποστηρίζονται από ορισμένες «δυτικές χώρες» που πρέπει «να συνειδητοποιήσουν τώρα ότι υπάρχει ένα ενιαίο μέτωπο μεταξύ των χωρών αυτής της περιοχής για να διασφαλιστεί ότι η τρομοκρατία δεν θα επικρατήσει».
Διαστημική συνεργασία
Ο Ιζάντι επεσήμανε τις προοπτικές βαθύτερης ρωσο-ιρανικής συνεργασίας στο διάστημα, ένας τομέας όπου η Ρωσία διαθέτει «πιο προηγμένη τεχνολογία από το Ιράν».
Ο Lyamin έκανε παρόμοια αξιολόγηση, σημειώνοντας ότι το Ιράν θα ενδιαφερόταν για την «κολοσσιαία εμπειρία» της Ρωσίας σε αυτόν τον τομέα, καθώς και για τη βοήθεια της Μόσχας «στην εκτόξευση ιρανικών δορυφόρων σε τροχιά»
Φάκελος «πυρηνικά»
Η Στρατηγική Συνθήκη της Ρωσίας με το Ιράν μπορεί να έχει και «πυρηνικό περιεχόμενο» σημειώνει σε άρθρο του το αμερικανικό Newsweek.
Οι δύο ηγέτες θα συναντηθούν για να συζητήσουν τις «προοπτικές περαιτέρω επέκτασης της διμερούς συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών συναλλαγών, των επενδύσεων, των μεταφορών, της επιμελητείας και του πολιτισμού, καθώς και για τρέχοντα περιφερειακά και διεθνή ζητήματα» όπως ανακοίνωσε το Κρεμλίνο.
Όμως, μια πρόσφατη έκθεση υποδηλώνει ότι το πυρηνικό περιεχόμενο της συνθήκης συνεπάγεται μια ανταλλαγή. Η Μόσχα θα βοηθήσει την Τεχεράνη να ξεκινήσει το πυρηνικό της πρόγραμμα και σε αντάλλαγμα θα προμηθευτεί περισσότερα ιρανικά drones.
Το Newsweek αναφέρει ότι επικοινώνησε τόσο με την ιρανική αποστολή στα Ηνωμένα Έθνη για σχολιασμό όσο και με το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, αλλά χωρίς απάντηση.
Σύμφωνα με την ανάλυση του αμερικανικού περιοδικού για τη σημασία της υπογραφής της συνθήκης ανάμεσα σε Ρωσία και Ιράν αλλά και τους κινδύνους:
«Η υπογραφή της νέας συνθήκης από τον Πούτιν και τον Πεζεσκιάν για την ενίσχυση των ρωσο-ιρανικών δεσμών είναι σημαντική, διότι εάν οι δύο χώρες αρχίσουν να εξοπλίζουν η μία την άλλη, μπορεί αυτό να καθυστερήσει τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία και να προκαλέσει μεγαλύτερη καταστροφή, καθώς και να αυξήσει τη σύγκρουση στην Μέση Ανατολή. Οι συνέπειες για την πρόσβαση και τη χρήση όπλων από τη Ρωσία και το Ιράν με την υπογραφή αυτής της συνθήκης θα μπορούσαν να επηρεάσουν πολλές χώρες παγκοσμίως για πολλές γενιές».
«Παρά τις συνομιλίες με τις ευρωπαϊκές δυνάμεις για μια πυρηνική συνθήκη, το Ιράν φέρεται να ζητά βοήθεια από τη Ρωσία για πυρηνική τεχνογνωσία, αφού η Μόσχα προμήθευε το Ιράν με πυρηνικά καύσιμα για έναν πυρηνικό αντιδραστήρα για δεκαετίες. Πολλοί πιστεύουν ότι η υπογραφή της νέας συνθήκης με τη Ρωσία θα περιλαμβάνει επίσης μια στρατιωτική συνεργασία για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων με το Ιράν».
«Το Ιράν φαίνεται να προετοιμάζεται να οπλιστεί με πυρηνικά όπλα, καθώς αύξησε τον εμπλουτισμό του σε ουράνιο στο 60%, πλησιάζοντας το επίπεδο 90% που απαιτείται για το πυρηνικό υλικό ποιότητας όπλων».
«Η υπογραφή της νέας συνθήκης από το Ιράν με τη Ρωσία πιθανότατα θα απομονώσει περαιτέρω τα δύο έθνη από άλλες παγκόσμιες δυνάμεις και θα τα ενθαρρύνει να παρέχουν όπλα η μία στην άλλη, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένη σύγκρουση στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή».
Η οπτική του Ιράν
Ο Καζέμ Τζαλάλι, Πρέσβης της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στη Ρωσία, μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων Iran Press παρείχε μια εις βάθος εξήγηση της Συνολικής Στρατηγικής Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης μεταξύ Ιράν και Ρωσίας, τονίζοντας ότι η συμφωνία περιλαμβάνει ένα προοίμιο και 47 άρθρα που περιλαμβάνουν όλες τις πτυχές των διμερών σχέσεων.
Ο Ιρανός Πρέσβης υπογράμμισε ότι η σύνταξη αυτού του εγγράφου πραγματοποιήθηκε με προσεκτική εξέταση της ισορροπίας, της ανεξαρτησίας και του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας και των δύο χωρών.
Όσον αφορά τη διαδικασία σύνταξης και έγκρισης αυτής της συμφωνίας, ο Τζαλάλι δήλωσε ότι είχε υπογραφεί προηγουμένως μια συνολική συμφωνία συνεργασίας από το Ιράν και τη Ρωσία, η οποία έλαβε έγκριση από το ιρανικό κοινοβούλιο το 2001. Αυτή η προηγούμενη συμφωνία, η οποία ισχύει εδώ και 20 χρόνια, έφτασε στο τέλος της περιόδου εφαρμογής της το 2021.
Ο Ιρανός διπλωμάτης ανέφερε ότι για την αναθεώρηση και τη διατύπωση της νέας συμφωνίας, οι υπουργοί Εξωτερικών και των δύο χωρών είχαν προηγουμένως συμφωνήσει ότι η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν θα συντάξει το έγγραφο. Πρόσθεσε ότι το προσχέδιο αυτού του στρατηγικού εγγράφου προετοιμάστηκε από το Ιράν και στη συνέχεια παρουσιάστηκε στη ρωσική πλευρά.
Κατά τη συζήτηση των ιδιαιτεροτήτων αυτής της συμφωνίας, ο Ιρανός Πρέσβης δήλωσε ότι περιλαμβάνει όλες τις διαστάσεις των διμερών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών σχέσεων, της ευθυγράμμισης των προοπτικών εντός της δομής εξουσίας και των στρατηγικών για δέσμευση σε διεθνή φόρουμ.
Επιπλέον, ασχολείται με την οικονομική συνεργασία, την επαρχιακή συνεργασία, την υλοποίηση έργων και τις εταιρικές σχέσεις σε διμερή και πολυμερή μορφή. Σημείωσε ότι, δεδομένων των ενεργειακών πόρων τόσο του Ιράν όσο και της Ρωσίας, η συμφωνία προβλέπει συνεργασία στο διεθνές εμπόριο και στους τομείς της ενέργειας.
Ο Τζαλάλι τόνισε επίσης ότι η συνολική συμφωνία περιλαμβάνει διατάξεις για τεχνολογική συνεργασία, ιδίως σε νέες τεχνολογίες, ασφάλεια πληροφοριών και ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.
Επιπλέον, περιλαμβάνει συνεργασία σε θέματα ειρηνικής πυρηνικής ενέργειας, άμυνας και στρατιωτικών θεμάτων, αντιτρομοκρατικές προσπάθειες, περιβαλλοντικές ανησυχίες, θέματα που σχετίζονται με την Κασπία Θάλασσα, καθώς και την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και του οργανωμένου εγκλήματος.
Όσον αφορά τις διατάξεις ασφάλειας και άμυνας της συμφωνίας, ο Καζέμ Τζαλάλι τόνισε ότι η ανεξαρτησία, η αυτάρκεια και η εθνική ασφάλεια είναι υψίστης σημασίας ανησυχίες για την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, κάτι το οποίο αποτελεί προτεραιότητα τα τελευταία 45 χρόνια.