Χρειάστηκε μια απλή χειμωνιάτικη βροχή για να πλημμυρίσει και να κινδυνεύει με κατάρρευση ένα ιστορικό μνημείο 2.500 χρόνων ζωής, το οποίο επισκέπτονται κάθε χρόνο χιλιάδες τουρίστες. Από την ημέρα των Χριστουγέννων, οπότε άρχισε η κακοκαιρία «Elena», η μεγάλη και μερικώς αναστηλωμένη στοά σε σχήμα «Π» του ναού της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα έχει μια εικόνα αποκαρδιωτική, που δεν αρμόζει σε ευρωπαϊκή χώρα.
Από τον Βασίλη Γαλούπη
Οι φωτογραφίες τρεις ημέρες μετά τη βροχή, στις 28 ∆εκεμβρίου, δείχνουν την εγκατάλειψη ενός εκ των σημαντικότερων αρχαίων μνημείων της χώρας, που αποτελούν και τον πολιτισμικό πλούτο της Ελλάδας. Κάτοικοι της περιοχής καταγγέλλουν στη «δημοκρατία» ότι επί τόσες ημέρες δεν έχει γίνει η παραμικρή κίνηση για την αποστράγγιση των υδάτων, ενώ αρχαιολόγοι με τους οποίους επικοινωνήσαμε σημαίνουν συναγερμό για πιθανή κατάρρευση της στοάς, αφού το νερό λειτουργεί διαβρωτικά στον πωρόλιθο.
Ο υπαίθριος χώρος βόρεια του ναού, στον οποίο τελούνταν οι λατρευτικές πράξεις, έλαβε μνημειακή μορφή το 420 π.Χ. με την οικοδόμηση της μεγάλης στοάς σε σχήμα «Π». Για την οικοδόμηση της σήμερα πλημμυρισμένης στοάς, που βλέπουμε στις φωτογραφίες, χρησιμοποιήθηκε ντόπιος πωρόλιθος, χώροι λατόμευσης του οποίου έχουν εντοπιστεί. Η μεγάλη στοά αναστηλώθηκε εν μέρει από το υπουργείο Πολιτισμού, με ευθύνη του αρχιτέκτονα – αναστηλωτή καθηγητή Χαράλαμπου Μπούρα, τη δεκαετία του 1960.
Το ερώτημα είναι τι ενέργειες έχει κάνει το υπουργείο Πολιτισμού της Λίνας Μενδώνη από τα Χριστούγεννα έως σήμερα για να προστατεύσει το μνημείο. Οι φωτογραφίες στις 28 ∆εκεμβρίου αποδεικνύουν ότι δεν έγινε το παραμικρό. Οι κολόνες από πωρόλιθο παραμένουν βουτηγμένες στο διαβρωτικό νερό, περιμένοντας τον… ήλιο για να στεγνώσει ο τόπος. Όλα έχουν αφεθεί στη μοίρα τους…
Να σημειωθεί ότι πριν από 2.500 χρόνια χρησιμοποιήθηκε ένα προηγμένο για την εποχή σύστημα αποστράγγισης των υδάτων προκειμένου να αποφεύγονται τέτοια φαινόμενα λόγω βροχοπτώσεων. Εν έτει 2024, όμως, η «Ελλάδα 2.0»… κατάφερε, διότι περί επιτεύγματος πρόκειται, να πλημμυρίζει όλος ο χώρος από μια «κανονική» βροχή. Κι όλα αυτά ενώ η απόσταση από τη θάλασσα είναι μόλις 150-200 μέτρα, κάτι που σημαίνει ότι πανεύκολα θα μπορούσαν να διοχετευθούν τα λιμνάζοντα νερά προς τα εκεί.
Η ακλόνητη από τη θέση της Μενδώνη είναι αυτή που διακηρύττει ότι προστατεύει τα μνημεία από την κλιματική αλλαγή. ∆ιαρκώς υπογράφει μνημόνια περί προστασίας, αλλά αυτό που συμβαίνει στην πράξη είναι να καίγονται οι Μυκήνες και το Τατόι το καλοκαίρι, και να πνίγονται τον χειμώνα η Βραυρώνα και η Ακρόπολη. Επί ημερών Μητσοτάκη και Μενδώνη οι καταστροφές μνημείων έχουν ξεπεράσει κάθε άλλο προηγούμενο στη μεταπολεμική Ελλάδα.
Μόλις πριν από λίγους μήνες, στις 6 Ιουνίου, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δεσμευόταν δημοσίως πως «προτεραιότητα του πρωθυπουργού είναι η αντιμετώπιση επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά». Οι φωτογραφίες που απέστειλαν κάτοικοι της περιοχής στη «δημοκρατία» από τον ναό της Αρτέμιδος αποδεικνύουν το ακριβώς αντίθετο. ∆ίχως, μάλιστα, να πρόκειται καν για ένα καιρικό φαινόμενο που να σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή. Μια φυσιολογική δυνατή βροχή ήταν…
Το μουσείο είναι ευτυχώς λίγο ψηλότερα κι έτσι γλίτωσε από τη νεροποντή. Ο συνολικός χώρος είναι επισκέψιμος με εισιτήριο και προσελκύει πολλούς τουρίστες, παρά το γεγονός ότι δεν έχει προβλεφθεί κοντινή στάση για τα μέσα συγκοινωνίας, αφού το λεωφορείο της γραμμής κάνει τέρμα σε απόσταση 2 χλμ., με συνέπεια οι επισκέπτες να περπατούν συχνά μέσα στο λιοπύρι του καλοκαιριού ή στη βροχή και στο κρύο το φθινόπωρο και τον χειμώνα.
Σύμφωνα με τον μύθο, ο Ορέστης και η Ιφιγένεια, τα παιδιά του Αγαμέμνονα, έκλεψαν από τη γη των Ταύρων (Κριμαία) το ξόανο (ξύλινο ομοίωμα) της Αρτέμιδος και με υπόδειξη της θεάς Αθηνάς κατέφθασαν στην Αττική και ίδρυσαν στη Βραυρώνα έναν ναό για να το στεγάσουν. Τα πρώτα λατρευτικά κτίρια ιδρύθηκαν τον 6ο αι. π.Χ. και στο αποκορύφωμα της ακμής του έφτασε μετά τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ.
Η Άρτεμις, θεά της φύσης, της ζωής και της γονιμότητας, λατρευόταν στη Βραυρώνα κυρίως ως προστάτιδα του γάμου, των γυναικών, της γέννησης και της ανατροφής των παιδιών. Προς τιμήν της θεάς γινόταν κάθε τέσσερα χρόνια μεγάλη επίσημη γιορτή, τα Βραυρώνια, με πομπή πιστών από το Βραυρώνιο της Ακρόπολης των Αθηνών προς το ιερό της Βραυρώνας.
Από τα κτίρια του ιερού έχουν αποκαλυφθεί, μεταξύ άλλων, ο ναός της Αρτέμιδος σε υπερυψωμένο σημείο στο Ν∆ τμήμα του ιερού, που ήταν το επιβλητικότερο κτίριο, αλλά σήμερα σώζονται μόνο το κατώτερο τμήμα, ο λεγόμενος «τάφος της Ιφιγένειας», η μεγάλη στοά σε σχήμα «Π» με το αίθριο, η οποία είναι μερικώς αναστηλωμένη κ.ά.
Το ιερό ανασκάφηκε την περίοδο 1948-1963 από τον αρχαιολόγο Ιωάννη Παπαδημητρίου και αποκαλύφθηκαν μερικά μόνο από τα κτίρια που περιλάμβανε. Τα πολυπληθή ευρήματα στεγάζονται στο παρακείμενο μουσείο που ιδρύθηκε γι’ αυτόν τον σκοπό.