Η Συρία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο γεωπολιτικό σταυροδρόμι, η πτώση του Άσαντ έχει επηρεάσει την χώρα σε πολλά επίπεδα, από την διεθνή ισχύ της και τις συμμαχίες, μέχρι τις εθνοθρησκευτικές ισορροπίες. Η επόμενη μέρα για τους ελληνορθόδοξους και άλλες χριστιανικές κοινότητες στην περιοχή είναι αβέβαιη, ενώ οι κίνδυνοι για γενικότερη ανάφλεξη παραμένουν υπαρκτοί.
Η κατάσταση στην Συρία παραμένει τεταμένη, καθώς η χώρα είναι χωρισμένη σε διάφορες ζώνες ελέγχου, τα εδάφη της εξακολουθούν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Κούρδων, της αντιπολίτευσης ή άλλων εξωτερικών παραγόντων όπως οι Τουρκικές δυνάμεις. Οι συνέπειες για τις χριστιανικές κοινότητες της Συρίας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές, καθώς οι διαρκείς συγκρούσεις ενδέχεται να εντείνουν την εκδίωξή τους από παραδοσιακές εστίες τους.
Η Κατάσταση των Ελληνορθόδοξων στη Συρία
Οι ελληνορθόδοξοι και γενικά οι χριστιανικές κοινότητες στη Συρία έχουν μακρά ιστορία στην περιοχή, με ρίζες που φτάνουν στους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού. Οι ελληνορθόδοξοι πληθυσμοί, οι οποίοι ζούσαν παραδοσιακά στις περιοχές γύρω από τις πόλεις Χομς, Χαλέπι, και Δαμασκό, επηρεάστηκαν σοβαρά από τις συγκρούσεις των τελευταίων εβδομάδων.
Η έλλειψη ασφάλεια. ο εκφοβισμός αλλά και η πολιτική αστάθεια πλέον, έχουν εντείνει την αίσθηση ανασφάλειας, και οι ελληνορθόδοξοι χριστιανοί είναι συχνά στόχος επιθέσεων από ακραίες ομάδες, οι οποίες προσπαθούν να επιβάλουν αυστηρές ισλαμικές νόρμες ή να εκδιώξουν τις μειονότητες.
Η Επόμενη Μέρα για τους Ελληνορθόδοξους
Η επόμενη μέρα για τους ελληνορθόδοξους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την μελλοντική γεωπολιτική σταθερότητα και την κατάληξη του νέου καθεστώτος. Αρκετές πιθανές κατευθύνσεις για το μέλλον περιλαμβάνουν.
Η ελληνική εξωτερική πολιτική φαίνεται να έχει ελλείψεις, ιδίως όταν αφορά την ελληνορθόδοξη κοινότητα στη Συρία. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί στη Συρία, πολλοί εκ των οποίων ανήκουν στην ελληνική εκκλησία, έχουν βρεθεί σε δύσκολη θέση λόγω των πολιτικών αναταράξεων στην περιοχή. Η Ελλάδα, αν και έχει εκφράσει ανησυχία για την ασφάλεια αυτών των κοινοτήτων, έχει περιορισμένες δυνατότητες άμεσης δράσης, καθώς οι διακρατικές ισορροπίες και η διπλωματία της δεν επιτρέπουν μια ισχυρότερη παρέμβαση.
Η αδυναμία της Ελλάδας να παρέμβει άμεσα στις εξελίξεις στη Συρία έχει ως αποτέλεσμα η ελληνική κυβέρνηση να προσαρμόζεται στις στρατηγικές που καθορίζονται από άλλους μεγάλους παίχτες στην περιοχή, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Τουρκία, οι οποίοι διαμορφώνουν την πολιτική σκηνή στη Συρία. Αυτό οδηγεί την Ελλάδα να «τρέχει πίσω από τα γεγονότα», αντί να καθορίζει ή να επηρεάζει την πορεία τους, ιδίως στην προστασία των ελληνορθόδοξων πληθυσμών.
Το ελληνικό γεωπολιτικό αποτύπωμα στην περιοχή
Θετική επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στον Λίβανο, η οποία έχει ως στόχο την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και την εμβάθυνση της συνεργασίας σε πολλούς τομείς. Η Ελλάδα, με την ισχυρή ιστορική και θρησκευτική σύνδεση με τη Μέση Ανατολή και τον Ορθόδοξο πληθυσμό της περιοχής, μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη των Ορθόδοξων Χριστιανών στον Λίβανο, οι οποίοι αποτελούν σημαντικό κομμάτι του κοινωνικού ιστού της χώρας.
Ο Πρωθυπουργός και ο Υπουργός Εξωτερικών πρέπει να αναδείξουν τη στήριξη του Ορθόδοξου πληθυσμού και να υπογραμμίσουν την ανάγκη διατήρησης της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή, με δεδομένο ότι πολλοί Άγιοι της Ορθοδοξίας προέρχονται από την περιοχή του Λιβάνου και της Συρίας.
Επιπλέον, η Ελλάδα οφείλει να ενσωματώσει την Κύπρο στην πολιτική της στρατηγική για τη Μέση Ανατολή και τη Συρία, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας και των αυξανόμενων εντάσεων στην περιοχή. Με την κατάσταση στη Συρία να είναι ασταθής, η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει σημείο στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα, ειδικά αν η αστάθεια επηρεάσει τις γειτονικές χώρες, όπως το Λίβανο ή τη Συρία. Η ενίσχυση της συνεργασίας με την Κύπρο στην περιοχή μπορεί να διασφαλίσει τη σταθερότητα και να αποτρέψει πιθανές μετακινήσεις κρίσεων στην ανατολική Μεσόγειο.
Ελληνοτουρκικά
Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, ιδιαίτερα όσον αφορά την περιοχή της Μέσης Ανατολής και τη Συρία, έχει συχνά χαρακτηρίζεται από αδράνεια και αντιφάσεις, ιδίως όταν η Τουρκία αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή. Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία και τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην περιοχή καθιστούν την Ελλάδα σε μεγάλο βαθμό ανίκανη να παρέμβει αποτελεσματικά, παραμένοντας σε θέση αναμονής ή αντιδρώντας καθυστερημένα.
Η Τουρκία, έχει ενεργό στρατιωτική παρουσία στη βόρεια Συρία, κυρίως μέσω των επιχειρήσεων κατά των Κούρδων, που θεωρεί τρομοκρατική απειλή. Επίσης, η Τουρκία εξυπηρετεί επίσης στρατηγικά συμφέροντα και καθορίζει την πολιτική κατάσταση, κυρίως με την υποστήριξη εξτρεμιστικών ομάδων και την έντονη παρουσία της στις διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Συρίας.
Η Ελλάδα, ωστόσο, βρίσκεται συχνά σε μια δύσκολη θέση, καθώς η εξωτερική της πολιτική απέναντι στη Συρία περιορίζεται από τη γεωπολιτική θέση και τους περιορισμένους πόρους. Επιπλέον, η εμπλοκή της Τουρκίας στην περιοχή καθιστά την Ελλάδα σε θέση άμυνας, καθώς οι τουρκικές πολιτικές και στρατηγικές επιδρούν άμεσα στην ελληνική ασφάλεια και τα ελληνοτουρκικά ζητήματα.
Το κύριο πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική είναι πολύ πιο ευέλικτη και δυναμική, και η Ελλάδα συχνά τρέχει πίσω από τα τα γεγονότα αντί να τα προλαμβάνει ή να τα διαμορφώνει. Αυτή η καθυστέρηση στην αντίδραση μπορεί να θεωρηθεί αδράνεια, καθώς η Ελλάδα δεν καταφέρνει να αναπτύξει μια στρατηγική που να επιτρέπει την ενεργή παρουσία και επιρροή στην περιοχή της Συρίας, σε αντίθεση με την Τουρκία.
Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας απέναντι στη Συρία και η αντιμετώπιση της τουρκικής εμπλοκής στην περιοχή αναδεικνύει την αδράνεια και τη δυσκολία στην ανάληψη ενεργών πρωτοβουλιών, αφήνοντας τη χώρα σε θέση άμυνας και συντηρητισμού. Αυτή η κατάσταση επηρεάζει αρνητικά την ικανότητα της Ελλάδας να προστατεύσει αποτελεσματικά τα συμφέροντά της στην περιοχή και να διασφαλίσει την ασφάλεια της ελληνορθόδοξης κοινότητας στη Συρία.
Καλεσμένοι στην εκπομπή:
- Ο Κωνσταντίνος Γρίβας, Καθηγητής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, όπου διδάσκει ζητήματα Γεωπολιτικής και Νέων Στρατιωτικών Τεχνολογιών.
- Ο Παναγιώτης Παύλος, ερευνητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Όσλο.