Ένα από τα σημαντικότερα αντικείμενα του αδωνιακού τελετουργικού αποτελούν οι λεγόμενοι κήποι του αδώνιδος. Ήταν μάλιστα τόσο άρρηκτα συνδεδεμένα τα αγγεία αυτά με την εν λόγω εορτή που σε πολλές κειμενικές αρχαίες πηγές η ίδια εορτή των Αδωνίων λαμβάνει την ονομασία των αγγείων αυτών, δηλαδή “Κήποι Αδώνιδος.”Τα αγγεία αυτά ήταν κατασκευασμένα κυρίως από πηλό (όστρακα), αλλά και κάνιστρα και χύτρες ή ακόμη και οιασδήποτε μορφής δοχεία, στα οποία οι γυναίκες με περισσή επιμέλεια τα γέμιζαν με χώμα. Οκτώ ημέρες πριν την διεξαγωγή του τελέσματος φύτευαν σε αυτά συγκεκριμένα φυτά και την ενάτη ημέρα ξεκινούσαν με αυτά ανά χείρας την εορτή. Οι αναφορές για το είδος των φυτών αυτών είναι ότι ήσαν σιτάρι, θριδακίνη (το σημερινό μαρούλι) μάραθο αλλά και διάφορα άνθη ή ακόμη και απλή χλόη
Ο τρόπος επιλογής των φυτευομένων άνθεων ή καρπών ήταν συγκεκριμένος και έχει άμεση σχέση με το τελεστικό αναπαραστατικό δρώμενο. Οι καρποί ή τα άνθη αυτά είναι απαραίτητο να έχουν την ιδιότητα της γρήγορης ανάπτυξης καθώς, μέσα σε εννέα μόλις ημέρες από την φύτευση, αυτά θα έπρεπε να είχαν ταχέως βλαστήσει μέσα στα σκεύη αυτά. Η ταχεία βλάστηση νοηματοδοτούσε την νεότητα και την πρόωρη ανάπτυξη του αδώνιδος, όμως παρ όλη την απότομη ανάπτυξη τους ή δεύτερη συνεπακόλουθη ιδιότητα των όσων φύτευαν ήταν ο απότομος μαρασμός τους. Η πρόωρη φθίση της ζωτικότητας των καρπών επιβεβαίωνε τελετουργικά, με την φυτική αυτή ιδιότητα, τον άωρο θάνατο, τον αφανισμό του ωραίου θεού. Το ίδιο συμβαίνει και με την θνητότητα του ανθρωπίνου όντος αφού ενσαρκώνεται μεν αλλά αποθνήσκει σε ένα συννεχόμενο κύκλο επαναγγενήσεων ο οποίος και λαμβάνει τέλος μόνο εάν η ψυχή σε κάποια ενσάρκωσή της δεχθεί τις επιδράσεις των μυστηριακών πεδίων.
Τα αγγεία με τους σπόρους τα τοποθετούσαν οι γυναίκες στις στέγες των σπιτιών τους ούτως ώστε να δεχθούν με εύχερο τρόπο τις ζωηφόρες ηλιακές επιδράσεις να αναβλαστήσουν πιο γρήγορα. Η αρχή του τελέσματος των Κήπων του Αδώνιδος επιτελούνταν με τον τελετουργικό καταβιβασμό των αγγείων από την κάθε στέγη, που η κάθε γυναίκα, όπως ήδη αναφέραμε είχε από μέρες τοποθετήσει εκεί, με μία κλίμακα(σκάλα) που τοποθετούσαν έξω από αυτά τα σπίτια όπως πολύ χαρακτηριστικά διαβλέπουμε στην διασωθείσα εικόνα.
Ο τρόπος επιλογής των φυτευομένων άνθεων ή καρπών ήταν συγκεκριμένος και έχει άμεση σχέση με το τελεστικό αναπαραστατικό δρώμενο. Οι καρποί ή τα άνθη αυτά είναι απαραίτητο να έχουν την ιδιότητα της γρήγορης ανάπτυξης καθώς, μέσα σε εννέα μόλις ημέρες από την φύτευση, αυτά θα έπρεπε να είχαν ταχέως βλαστήσει μέσα στα σκεύη αυτά. Η ταχεία βλάστηση νοηματοδοτούσε την νεότητα και την πρόωρη ανάπτυξη του αδώνιδος, όμως παρόλη την απότομη ανάπτυξη τους ή δεύτερη συνεπακόλουθη ιδιότητα των όσων φύτευαν ήταν ο απότομος μαρασμός τους. Η πρόωρη φθίση της ζωτικότητας των καρπών επιβεβαίωνε τελετουργικά, με την φυτική αυτή ιδιότητα, τον άωρο θάνατο, τον αφανισμό του ωραίου θεού. Το ίδιο συμβαίνει και με την θνητότητα του ανθρωπίνου όντος αφού ενσαρκώνεται μεν αλλά αποθνήσκει σε ένα συνεχόμενο κύκλο επαναγγενήσεων ο οποίος και λαμβάνει τέλος μόνο εάν η ψυχή σε κάποια ενσάρκωση της δεχθεί τις επιδράσεις των μυστηριακών πεδίων.
Τα αγγεία με τους σπόρους τα τοποθετούσαν οι γυναίκες στις στέγες των σπιτιών τους ούτως ώστε να δεχθούν με εύχερο τρόπο τις ζωηφόρες ηλιακές επιδράσεις να αναβλαστήσουν πιο γρήγορα. Η αρχή του τελέσματος των Κήπων του Αδώνιδος επιτελούνταν με τον τελετουργικό καταβιβασμό των αγγείων από την κάθε στέγη, που η κάθε γυναίκα, όπως ήδη αναφέραμε είχε από μέρες τοποθετήσει εκεί, με μία κλίμακα(σκάλα) που τοποθετούσαν έξω από αυτά τα σπίτια όπως πολύ χαρακτηριστικά διαβλέπουμε στην διασωθείσα εικόνα.
Στις δύο ανωτέρω εικόνες απεικονίζονται γυναίκες να επιτελούν κατά το ξεκίνημα της εορτής, πολύ πιθανόν να έχουν εικονογραφήσει και την ίδια την θεά Αφροδίτη να συνοδεύετε από τον έρωτα αφού θεωρούσαν δεδομένη συμβολιστικά την παρουσία της σε μία τέτοια τελετή που μυθολογικά καθιέρωσε η ίδια για τον εραστή της. Η κλίμακα-σκάλα εδώ αποτελεί σύμβολο της Ουρανίας Αφροδίτης που ενδεχομένως να σηματοδοτεί την κάθοδό της από τον ουρανό προς την γη προς αναζήτηση του αγαπημένου της αλλά και γενικότερα ως σύμβολο η σκάλα επισημαίνει την απόπειρα γεφυρώματος του χάσματος μεταξύ ανθρωπίνου και θεϊκού.
Είναι πού σημαντικό να τονίσουμε στο σημείο αυτό ότι όλα τα τελετουργικά σκεύη που ήταν απαραίτητα σε κάθε έκφανση της ελληνικής τελετουργίας δεν ήταν παρά καθημερινά χρηστικά αντικείμενα. Οι λεγόμενοι και ως Κήποι εδώ δεν ήταν παρά απλές γλάστρες, όπως θα τις λέγαμε σήμερα, που τις είχαν στα σπίτια τους και διακοσμούσαν τις οικίες τους με διάφορα φυτά. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι αυτή η ταύτιση του καθημερινού αντικειμένου που μετατρέπεται σε τελετουργικό ενέχει και μία πολύ σημαντική προέκταση αφού μας αποκαλύπτει την απόλυτη ταύτιση του ιερού με το καθημερινό. Άλλωστε ολάκερη η πολιτισμικώς εκπεφρασμένη ταυτότητα του Έλληνα δεν μπορούσε να διαχωριστεί σε καμία υποδιαίρεσή της από την ολότητα της θρησκευτικής του παραδόσεως. Καθημερινή ζωή και λατρεία αποτελούσαν έννοιες ταυτόσημες.
Παρμενίδης Ιω. Μπουσίου hellenictheology.gr