Ο ειδικός και ερευνητής Σαΐντ αλ Χατζ σε άρθρο του στην Al Jazeera Net πιστεύει ότι η Τουρκία θα προσπαθήσει να αποκομίσει το μέγιστο όφελος από τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και να αποφύγει να τον εξοργίσει ή οποιαδήποτε ζημιά θα μπορούσαν να προκαλέσουν οι αποφάσεις του.
Ο Αλ-Χατζ στο άρθρο του με τίτλο «Θα συνεχιστεί η καλή σχέση μεταξύ Ερντογάν και Τραμπ;» αναφέρεται στο μέλλον των τουρκοαμερικανικών σχέσεων μετά τη νίκη του Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.
Ο ερευνητής επεσήμανε ότι η Τουρκία χαιρέτισε με κλήση του Ερντογάν στον Τραμπ σχετικά με την εκλογική νίκη του τελευταίου και εξέφρασε την ελπίδα του για καλύτερες σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών στη δεύτερη προεδρία του.
Ωστόσο, η επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο έρχεται υπό το φως των ευαίσθητων και λεπτών εσωτερικών και περιφερειακών εξελίξεων για την Άγκυρα, που καθιστούν τους προσανατολισμούς του Προέδρου των ΗΠΑ καθοριστικό παράγοντα σε μια σειρά σημαντικών φακέλων, σύμφωνα με τον συντάκτη.
Ο Αλ Χατζ δήλωσε ότι λίγες μόνο ημέρες μετά τη νίκη του, ο Τούρκος πρόεδρος τηλεφώνησε και συνεχάρη τον Ντόναλντ Τραμπ για τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών που τον επέστρεψαν στο Οβάλ Γραφείο, εκφράζοντας την ελπίδα ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών θα αναπτυχθούν κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, καθώς και ότι θα έδινε τέλος σε περιφερειακούς και διεθνείς πολέμους, σε σχέση με τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, και την «ισραηλινή» επιθετικότητα κατά της Γάζας και του Λιβάνου.
Ο Ερντογάν κολάκευσε τον Ντόναλντ Τραμπ
Η πρώιμη επαφή δείχνει τη σημασία που αποδίδει ο Ερντογάν στις προσωπικές σχέσεις με τον Τραμπ από τη μία πλευρά και στην αισιοδοξία του για αυτή τη νίκη, καθώς οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον δεν ήταν στα καλύτερά τους με τον Τζο Μπάιντεν.
Στην κλήση του, ο Τούρκος πρόεδρος επαίνεσε αυτό που περιέγραψε ως «πρότυπο και αδιαμφισβήτητη εταιρική σχέση» μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών και επαίνεσε επίσης τον εκλεγμένο πρόεδρο που «έθεσε ένα θαυμάσιο παράδειγμα μπροστά σε πολλές δυσκολίες», αναφερόμενος τις απόπειρες δολοφονίας, την προεκλογική εκστρατεία και τη νίκη επί της Καμάλα Χάρις.
Οι Κούρδοι στη Συρία
Ο Ερντογάν είπε ότι ζήτησε από τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας να σταματήσει την υποστήριξη της χώρας του στις αυτονομιστικές πολιτοφυλακές στη βόρεια Συρία, σημειώνοντας ότι «μίλησε πολύ θετικά για την Τουρκία» και ότι -δηλαδή ο Ερντογάν- τον κάλεσε να επισκεφθεί την Άγκυρα και ελπίζει ότι θα αποδεχτεί την πρόσκληση.
Σε μεταγενέστερες δηλώσεις του, ο Ερντογάν εξέφρασε την ελπίδα του ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ θα σταματήσει τον πόλεμο στην περιοχή, σημειώνοντας ότι «η αναστολή της στρατιωτικής υποστήριξης προς το Ισραήλ μπορεί να είναι μια καλή αρχή».
Κινήσεις Τουρκίας μετά τις δημοσκοπήσεις για νίκη του Τράμπ
Τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν επίσης ότι η προεδρία Τραμπ θα επηρεάσει σοβαρά τις πολιτικές και στρατιωτικές ισορροπίες στη Μέση Ανατολή.
Πριν από τις αμερικανικές εκλογές, το ενδεχόμενο νίκης του Τραμπ έφερε στο προσκήνιο συζήτηση στο εσωτερικό της Τουρκίας την πιθανότητα έναρξης μιας νέας διαδικασίας διευθέτησης σχετικά με το κουρδικό ζήτημα, των επαναλαμβανόμενων τουρκικών απειλών για πρόσθετη στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Συρία και της επανειλημμένης επιθυμίας της Άγκυρας να εξομαλύνει τις σχέσεις με το συριακό καθεστώς.
Έρχεται επίσης υπό το φως μιας τουρκικής ερμηνείας που βλέπει την «ισραηλινή» επίθεση κατά της Γάζας και του Λιβάνου, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας ενός περιφερειακού πολέμου, ως άμεση απειλή για την εθνική ασφάλεια και τα συμφέροντά της, καθώς ο Ερντογάν προειδοποίησε ότι «είναι δυόμισι ώρες μακριά μας», πέρα από τις απειλές του πρώην υπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ – νυν Υπουργού Άμυνας – ο Γίσραελ Κατζ Ισραήλ Κατς που είπε στον Ερντογάν ότι θα έχει «τη μοίρα του Σαντάμ Χουσεΐν», αφού ο Τούρκος Πρόεδρος υπαινίχθηκε την πιθανότητα χρήσης βίας στο μέλλον για να σταματήσει την επιθετικότητα του «Ισραήλ».
Σχέσεις μεταξύ Μπάιντεν και Τραμπ
Ορισμένα τουρκικά ΜΜΕ αστειεύονται ότι οι τουρκοαμερικανικές σχέσεις κατά την εποχή του Τραμπ ήταν καλύτερες σε προσωπικό επίπεδο μεταξύ των δύο προέδρων και χειρότερες σε θεσμικό επίπεδο (τα Υπουργεία Εξωτερικών, Άμυνας και Πληροφοριών) και ότι κατά την εποχή Μπάιντεν ήταν χειρότεροι σε προσωπικό επίπεδο και καλύτεροι σε επίπεδο θεσμικής επικοινωνίας.
Θα ήθελα να προσθέσω σε αυτό ότι οι δύο Προεδρίες ήταν τεταμένες, κυμαινόμενες και μερικές φορές σε κρίση, και δεν υπήρχε θεμελιώδης διαφορά στα αποτελέσματα για τους περισσότερους φακέλους κοινού ενδιαφέροντος.
Στην περίπτωση του Μπάιντεν, το τηλεφώνημα των δύο προέδρων καθυστέρησε και ο Ερντογάν δεν επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο επί προεδρίας Μπάιντεν, καθώς ανακοίνωσε την αναβολή της μοναδικής επίσκεψης που είχε ανακοινώσει και τότε έγινε κατανοητό ότι ακυρώθηκε εντελώς. Κατά τη διάρκεια της εξουσίας του, η Τουρκία αφαιρέθηκε επίσημα από το έργο των μαχητικών F-35, του οποίου ήταν σημαντικό μέρος και όχι απλώς αγοραστής F-35, και άσκησε μεγάλη πίεση στην Τουρκία να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Εκτός από την υφιστάμενη ένταση λόγω της άποψης του Μπάιντεν για τον Ερντογάν και των προηγούμενων δηλώσεών του για την ανάγκη υποστήριξης της τουρκικής αντιπολίτευσης για την ανατροπή του, το περασμένο έτος του Μπάιντεν χαρακτηρίστηκε από μια σημαντική διαφορά στη θέση για τον πόλεμο στη Γάζα, παρόλο που η Ουάσιγκτον ζήτησε από την Άγκυρα να παίξει ρόλο στη διαμεσολάβηση με τη Χαμάς για την απελευθέρωση κρατουμένων που έχουν αμερικανική υπηκοότητα.
Από την άλλη, υπήρχαν καλές προσωπικές σχέσεις μεταξύ Ερντογάν και Τραμπ και ο τελευταίος επαίνεσε επανειλημμένα τον Τούρκο πρόεδρο και εξέφρασε την κατανόηση ότι η Άγκυρα αναγκάστηκε να αγοράσει το ρωσικό αμυντικό σύστημα S-400, επειδή η κυβέρνηση Ομπάμα αρνήθηκε να συνεργαστεί μαζί της και σε ένα από τα τηλεφωνήματά τους πήρε την απόφαση να αποσύρει τις δυνάμεις της χώρας του από τη βόρεια Συρία κατόπιν αιτήματος του Ερντογάν, απόφαση που δεν εφαρμόστηκε αργότερα. Λόγω της αντίρρησης του Πενταγώνου.
Ωστόσο, οι σχέσεις δεν ήταν πάντα καλές μεταξύ των δύο πλευρών και υπήρξαν αρκετές κρίσεις, με πιο αξιοσημείωτη την κρίση του πάστορα Άντριου Μπράνσον, όπου ο Τραμπ απείλησε να «καταστρέψει την τουρκική οικονομία» μέσω Twitter και έστειλε ένα μήνυμα μακριά από διπλωματικό τακτ στον Ερντογάν.
Επιπλέον, οι κυρώσεις των ΗΠΑ στην Τουρκία ξεκίνησαν την εποχή του ίδιου του Τραμπ, όσον αφορά το έργο F-35, και στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, λόγω της συμφωνίας S-400 (παρά την προαναφερθείσα έκφραση κατανόησης), επιπλέον στην επιβολή δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Τουρκία και σε πολιτικά πρόσωπα και υπουργούς.
Οι προσδοκίες της Τουρκίας από τη διακυβέρνηση Τραμπ
Ο Τραμπ επιστρέφει για άλλη μια φορά στον Λευκό Οίκο και επιστρέφει πιο δυνατός από πριν, δεδομένων των εκλογικών αποτελεσμάτων και της πλειοψηφίας των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο, επιπλέον του γεγονότος ότι είναι η δεύτερη προεδρία του που είναι σχετικά απαλλαγμένη από πολιτικούς υπολογισμούς και πιέσεις που σχετίζονται με τις εκλογές.
Όλα αυτά δίνουν στους προσανατολισμούς, τις πολιτικές και τις αποφάσεις του δύναμη και σημασία και καθιστούν τον αντίκτυπό τους πιο άμεσο από πριν, ειδικά υπό το φως των πλαισίων που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σημαντικότερη ανησυχία της Άγκυρας αυτή τη στιγμή είναι το κουρδικό ζήτημα στο εσωτερικό και στη Συρία, και ως εκ τούτου ο Ερντογάν θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να πείσει τον Τραμπ να επιστρέψει στην απόφαση να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από τη βορειοανατολική Συρία, η οποία, εάν θα έχει θεμελιώδεις και κομβικές επιπτώσεις – θετικά – στην τουρκική εθνική ασφάλεια ως προς το έργο «Το κουρδικό μίνι κράτος» ή τον «τρομοκρατικό διάδρομο», καθώς και τον φάκελο εσωτερικής συμφιλίωσης.
Από την άλλη πλευρά, οποιαδήποτε αμερικανική τάση να υποστηρίξει την επιλογή επέκτασης του πολέμου στην περιοχή, όπως πολλοί αναμένουν, εναντίον του Λιβάνου, της Συρίας ή/και του Ιράν, θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην Τουρκία οικονομικά και στρατηγικά, και ως εκ τούτου η πρώτη έκκληση που ο Τούρκος Πρόεδρος απευθυνόμενος στον εκλεγμένο ομόλογό του είναι να επιδιώξει να το σταματήσει, όπως υποσχέθηκε, το ερώτημα θα παραμείνει: πότε και πώς;
Ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας
Το αντίθετο, η εφαρμογή της εκλογικής του υπόσχεσης από τον Τραμπ να σταματήσει τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας θα επηρεάσει θετικά την Τουρκία, η οποία επηρεάζεται από αυτόν σε πολλά επίπεδα, και η άποψή του για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και τον ρόλο του ΝΑΤΟ αυξάνει τη σημασία της Τουρκίας στο σύστημα της ευρωπαϊκής ασφάλειας γενικότερα.
Η Τουρκία ευελπιστεί το άνοιγμα των εξοπλισμών
Ίσως ο πιο επίκαιρος φάκελος για την Άγκυρα είναι ο φάκελος των εξοπλισμών, καθώς θα επιδιώξει να πείσει τον Τραμπ όχι μόνο να εφαρμόσει τη συμφωνία για τα F-16, αλλά και να επιστρέψει την Τουρκία στο σχέδιο F-35, κάτι που φαίνεται απίθανο στο άμεσο μέλλον, δεδομένης της άποψης του Τραμπ για τις σχέσεις με το Ισραήλ που δεν θα ήθελε να χαλάσει, ειδικά κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου, ενώ το τουρκικό στοίχημα θα είναι στο πλευρό του «επιχειρηματία» του Αμερικανού προέδρου που λατρεύει να συνάπτει συμφωνίες και να εξασφαλίζει κέρδη για τη χώρα του.
Κύριο μέλημα τα F-35
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι δηλώσεις Ερντογάν αναφέρονταν στην πραγματικότητα στη συμφωνία για τα F-35 και όχι στη συμφωνία για τα F-16 ως πρόβλημα μεταξύ των δύο χωρών και ότι έγιναν στο πλαίσιο της ομιλίας του για την αισιοδοξία του για την ανάπτυξη των σχέσεων στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας μεταξύ των δύο χώρες επί προεδρίας Τραμπ.
Απροσδιόριστος ο Τραμπ
Συμπερασματικά, υπάρχουν ζωτικής σημασίας ζητήματα που η Άγκυρα θέλει να είναι αισιόδοξη για τη δυνατότητα διαχείρισης και ανάπτυξης με τον Τραμπ, δεδομένης της βαθιάς και άμεσης επίδρασης των τάσεων του σε αυτήν και στην Τουρκία. Όμως, η αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του άνδρα, που είναι γνωστός για την αστάθεια και τις μεταβαλλόμενες αποφάσεις του, δεν εμπνέει τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη όσο ελπίδα και επιθυμία.
Ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι η Άγκυρα θα προσπαθήσει να αποκομίσει το μέγιστο όφελος από τον Τραμπ και να αποφύγει να τον εξοργίσει ή οποιοδήποτε κακό μπορεί να προκαλέσουν οι αποφάσεις του.
Επομένως, παρακολουθεί στενά πώς διαμόρφωσε τους πυλώνες της διοίκησής του, ιδίως στα Υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας, και πώς αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ή/και να αλληλεπιδράσει με θετικό προβληματισμό στους προαναφερθέντες φακέλους, ως σύνθεση της διοίκησης θα έχει μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών του ανθρώπου και στην εφαρμογή τους σύμφωνα με όσα βλέπει η Άγκυρα.
—
Αποκλειστικά στο ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ