Μανώλης Κοττάκης
O Γιάννης Μπουτάρης «αναχώρησε» για άλλες πολιτείες χθες έχοντας κλείσει σχεδόν όλους τους λογαριασμούς του με το παρελθόν. Με γενναιότητα, οφείλω να ομολογήσω. Με εξαίρεση τρία θέματα:
-Την αντιδικία του με τον Βασίλη Παπαγεωργόπουλο στον οποίο δεν νομίζω να είπε ποτέ όλα όσα ενδεχομένως ήθελε να πει. Αναγνώρισε δημοσίως το 2019 ότι «ο Παπαγεωργόπουλος δεν έκλεψε και δεν έβαλε χρήματα στην τσέπη, δεν ήταν ο εγκέφαλος και δεν καρπώθηκε χρήματα», αλλά με το «ήξερε» που είπε στο δικαστήριο με πρόεδρο τον νυν βουλευτή της ΝΙΚΗΣ κύριο Αποστολάκη τον έστειλε φυλακή.
-Την υπόθεση της κατασκευής του μετρό, το οποίο καθυστέρησε με τις προσφυγές του στο Συμβούλιο Επικρατείας. Ακόμα και η Πρόεδρος της ∆ημοκρατίας, που παρέστη στην πολιτική κηδεία του στο ∆ημαρχείο Θεσσαλονίκης (την κατασκευή του οποίου είχε… καταψηφίσει ο κυρ Γιάννης και απειλούσε με πανό ότι θα το… γκρεμίσει!), επισήμανε ότι οι βυζαντινές αρχαιότητες προστατεύθηκαν τελικώς με τη διαδικασία της απόσπασης και της επανατοποθέτησης.
-Την κατασκευή της Νέας Παραλίας, την οποία επίσης καταψήφισε. Βλέποντας σήμερα τους χιλιάδες επισκέπτες να απολαμβάνουν τη βόλτα τους εκεί, σίγουρα θα άλλαζε γνώμη για την ψήφο του.
Με εξαίρεση αυτά τα τρία θέματα, τα τελευταία χρόνια της ζωής του δημάρχου Θεσσαλονίκης ήταν χρόνια αναθεώρησης. Έζησε μεν την τουριστική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης με Τούρκους και Βαλκάνιους, όπως ακριβώς την είχε οραματιστεί, αλλά συνειδητοποίησε πόσο πολύ πλήγωσε χιλιάδες πολίτες, αλλά και ο ίδιος πληγώθηκε, με τα λεγόμενά του. Λίγο πριν αναχωρήσει εμπιστεύθηκε στον παναγιότατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλόθεο ότι ο προκάτοχός του Άνθιμος, με τον οποίο είχε μια σφοδρή σύγκρουση στις δημοτικές εκλογές του 2010, «είναι ένας έντιμος άνθρωπος». Με αυτόν τον τρόπο «διέγραψε» τα βαριά λόγια που έλεγε εναντίον του στο περίφημο ντοκιμαντέρ για τις δημοτικές εκλογές του 2010, στο οποίο, φορώντας την κλασική αγαπημένη καπαρντίνα του, εμφανίζεται να λέει: «Τώρα θα διαπιστώσει ο Άνθιμος τι κακός… βλάχος είμαι».
Τρία χρόνια πριν, το 2021, στο εξαιρετικό βιβλίο που εξέδωσε έκλεισε και τους λογαριασμούς του με τους Ποντίους και τους Βορειοηπειρώτες.
Το θυμικό των Ποντίων
«Πλήγωσα το θυμικό των Ποντίων, τους προκάλεσα αποστροφή και πίκρα» έγραφε τότε, κάνοντας αυτοκριτική για όλα όσα είχε πει κατά της Γενοκτονίας, ενώ αναγνώρισε ότι «οι ομογενείς μας Βορειοηπειρώτες έχουν υποστεί πολλά από το καθεστώς Χότζα». Επί των ημερών του το ∆ημοτικό Ραδιόφωνο Θεσσαλονίκης αποκαλούσε τη «Βόρειο Ήπειρο»… «Νότια Αλβανία».
Στας δυσμάς ενδιαφέρθηκε ακόμα και στη Θεία Μετάληψη. Ανακαλώ από το αρχείο της εφημερίδας μας πρωτοσέλιδο κείμενο που γράψαμε στις 19 Ιανουαρίου του 2021 για το περιεχόμενο του βιβλίου του. Πολιτικά δεν συμφωνούσαμε και αυτό είχε διαφανεί στη συνέντευξη που του έκανα στο πατάρι του Excelsior της οικογένειας Τορνιβούκα το 2013, αλλά μετανιώνω που δεν άκουσα την προτροπή της καλής φίλης και προέδρου του δημοτικού συμβουλίου του, Καλυψώς Γούλα, να συναντηθούμε μια φορά και να βγάλουμε τα εσώψυχά μας. Η τελευταία ευκαιρία χάθηκε όταν διασταυρώθηκαν τα βλέμματά μας προ εξαμήνου στη ∆ιαγώνιο. Ο Μπουτάρης, μας αρέσει, δεν μας αρέσει, άφησε αποτύπωμα στην πόλη. Το τι αποτύπωμα εξαρτάται από την οπτική του καθενός. Πάντως αποτύπωμα!
Γράφαμε για το βιβλίο του το 2021. «Το τελευταίο βιβλίο τοῦ τέως Δημάρχου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη ἀποτελεῖ μία ἀληθινή ἔκπληξη. Ὄχι μόνο γιατί μέ ἀφορμή τήν διήγησή του γιά τά “ἑξήντα χρόνια τρύγου” περιγράφει γλαφυρά στήν Μαρία Μαυρικάκη τήν ζωή στήν ἑλληνική ὕπαιθρο, σκιτσάρει τήν ἠθογραφία τῆς ἀστικῆς Θεσσαλονίκης, φωτίζει τίς ἐπιχειρηματικές πρακτικές του ἀκόμη καί σέ σημεῖο τοῦ νά ὁμολογεῖ πώς “ἔριχνε” τούς ἐργάτες ἤ τούς ἀμπελοπαραγωγούς στίς διαπραγματεύσεις γιά τά ἡμερομίσθια ἤ τίς τιμές. Σέ συνεννόηση μέ ἄλλους οἰνοπαραγωγούς, ὅπως ὁ Εὐάγγελος Τσάνταλης. Τό σχετικό κεφάλαιο φέρει τόν τίτλο “Εἶναι τό Κεφάλαιο, Ἠλίθιε” καί ὁ ἐπιχειρηματίας Μπουτάρης εἶναι λίαν ἐξομολογητικός γιά τό πῶς ἐγίνετο κατά τά λεγόμενά του “ἡ ἐκμετάλλευση ἀνθρώπου ἀπό ἄνθρωπο”.
Τό βιβλίο αὐτό εἶναι ἐνδιαφέρον γιατί ὁ τέως Δήμαρχος Θεσσαλονίκης δείχνει πῶς θέλει νά κλείσει τούς λογαριασμούς του ἐπί θεμάτων γιά τά ὁποῖα ἔλαβε θέσεις συχνά ἀμφιλεγόμενες προκαλώντας τήν μῆνιν τῶν συμπολιτῶν του. Ἀναφερόμεθα στά ἐθνικά θέματα καί στά θέματα ταυτότητος. Στήν Γενοκτονία τῶν Ποντίων καί στό Βορειοηπειρωτικό. Καί δευτερευόντως στίς σχέσεις του μέ τήν Ἐκκλησία καί τήν Ὀρθοδοξία, στίς ὁποῖες κάνει ἐκτεταμένες ἀναφορές. Ἴσως τό γεγονός ὅτι μικρός ντυνόταν παπαδάκι κάθε Κυριακή κρατώντας τά ἑξαπτέρυγα κατόπιν ἀπαιτήσεως τῆς οἰκογενείας του νά τόν… καταπίεσε καί νά τόν ὅρισε. Ὡς πρός τά πρῶτα, τά ἐθνικά θέματα, φαίνεται ὅτι ὁ κύριος Μπουτάρης νοιώθει τήν ἀνάγκη νά πεῖ συγγνώμη μέ τόν τρόπο του γιά τίς προσβολές του. Στούς Ποντίους ἀναφέρεται δύο φορές μέσα στό βιβλίο καί δείχνει ὅτι τό λάθος του τό κουβαλᾶ.
Στήν σελ. 195 τοῦ “ἑξήντα χρόνια τρύγος” ὁ κύριος Μπουτάρης ἀναφέρει: “Αὐτό τό θυμικό τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ πλήγωσα -ἐλπίζω ὄχι ἀνεπανόρθωτα- πάνω στόν οἶστρο μου νά προωθήσω τό ἄνοιγμα στούς Τούρκους τουρίστες. Δίδοντας συνέντευξη σέ μιά ἀποστροφή τοῦ λόγου μου ξεστόμισα “I don’t give a shit τί ἔκανε ὁ Κεμάλ στήν Μικρασία”, φράση πού προκάλεσε ἀποστροφή καί πίκρα”.
Ὁ κύριος Μπουτάρης θεωρεῖ ὅτι μέ τήν φράση του αὐτή “ἔβαλα βούτυρο στό ψωμί τῶν λαοπλάνων” καί μέ φράσεις του ὅπως “ἰδίως ἐκείνου πού ἐμπορεύεται ἐπιστολές τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ”, καί ζητεῖ ἀπό ὅλους “μήν πίνετε κρασιά τοῦ Μπουτάρη”, φωτογραφίζει τόν Πρόεδρο τῆς Ἑλληνικῆς Λύσεως Κυριάκο Βελόπουλο. Δείχνει μάλιστα νά τόν ἐνοχλεῖ σφόδρα ὅτι ὁ Πρόεδρος τῆς “Λύσεως” εἰσῆλθε στήν Βουλή γιατί αὐτό ἀποτελεῖ τεκμήριο ὅτι οἱ Πόντιοι δικαίωσαν ἐκεῖνον καί ὄχι τόν ἴδιο. Λέει ὁ κ. Μπουτάρης: “Μπορεῖ οἱ θρασύδειλοι πού μέ ξυλοκόπησαν νά δήλωσαν μετανιωμένοι στό δικαστήριο, ἀλλά οἱ ἀρχηγίσκοι συνεχίζουν τό βιολί τους χωρίς καμία κύρωση, ὁ ἕνας τους μᾶς ἐκπροσωπεῖ στήν Βουλή τῶν Ἑλλήνων! Πού σημαίνει ὅτι κάποιοι, ἀνάμεσά τους καί Πόντιοι, πιστεύουν ἐκεῖνον καί ἀπεχθάνονται ἐμένα. Ἐξακολουθῶ νά διακηρύττω ὅτι οἱ ξεριζωμένοι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί εἰδικῶς τοῦ Πόντου ἔδωσαν πνοή στήν Μακεδονική Ἤπειρο, μέ τά ἀμιγῶς ποντιακά χωριά νά ἀποτελοῦν στολίδια καί νά ξεχωρίζουν μέ διαφορά σέ νοικοκυροσύνη καί ἐργατικότητα.
Τέλος, δηλώνω -μιά καί κάνω μείξεις στά κρασιά- ὅτι μέ τό πάντρεμα Βλάχων καί Ποντίων βγαίνει ἕνα ἀπό τά καλύτερα χαρμάνια, ἀπό τό ὁποῖο ἔχω ἀφήσει καί ἐγώ ὁ ἴδιος ἀπογόνους”. Ἡ εὐθεῖα αὐτή συγγνώμη δέν “ἔφθασε” στόν κύριο Μπουτάρη ὅμως. Ὁ καημός δέν τοῦ ἔφυγε. Ἔτσι σέ ἄλλο σημεῖο τοῦ βιβλίου, στήν σελ. 273, ἄν καί τό θέμα εἶναι ἡ πολιτική του γιά τούς πρόσφυγες, ἐπανέρχεται: “Ἡ εὐρύτερη περιοχή γύρω ἀπό τό Ἀραράτ, ἀπό τόν Πόντο μέχρι κάτω στό Περσικό Σιράζ, θεωρεῖται λίκνο τοῦ ἀμπελιοῦ. Μπορῶ λοιπόν νά μήν πηγαίνω τούς Ποντίους; Παραμένει κυρίαρχος ὁ καημός μου γιά τήν παρεξήγηση, μόνο πού πρέπει νά τόν ἀφήσω καί νά γυρίσω (σ.σ.: στήν διήγηση) στούς σύγχρονους κατατρεγμένους, στήν πλειοψηφία τούς μουσουλμάνους πού εἶχαν ἀνάγκη περίθαλψης ἐπί τῆς δημαρχίας μου”.
Ὁ τέως δήμαρχος Θεσσαλονίκης ζητεῖ, ὅμως, ἐπίσης συγγνώμη μέ τόν τρόπο του καί ἀπό τούς συμπατριῶτες μας Βορειοηπειρῶτες. Επτά καί πλέον χρόνια μετά τήν συνέντευξη πού ἔδωσε στόν υπογράφοντα κατά τήν διάρκεια τῆς ὁποίας ζητοῦσε νά μήν χρησιμοποιεῖται ὁ ὅρος “Βόρειος Ἤπειρος” στά δελτία τοῦ Δημοτικοῦ Ραδιοφώνου Θεσσαλονίκης (ἐκπομπή ΕΡΤ, “Ἄλλη ὄψη”, Μάρτιος 2013), ὁ τέως Δήμαρχος ἐπανέρχεται στήν ἐθνική ὁρολογία. Διαβάζουμε στήν σελ. 282: “Οἱ κάτοικοι τῆς Ἀλβανίας ἔχουν ταλαιπωρηθεῖ, εἰδικά οἱ ὁμογενεῖς Βορειοηπειρῶτες πού ἔχουν ὑποστεῖ πολλά ἀπό τό καθεστώς τοῦ Χότζα καί μέ τό δίκιο τους παραμένουν ἐσωστρεφεῖς καί δύσπιστοι”. Κάλλιο ἀργά παρά ποτέ».