Η ωρίμανση των μνημονιακών περικοπών, και ειδικά του νόμου Κατρούγκαλου, οδηγεί σε ολοένα χειρότερη μοίρα τους νέους συνταξιούχους, που βλέπουν ότι, ύστερα από δεκαετίες εργασιακού βίου και καταβληθείσες εισφορές δεκάδων χιλιάδων ευρώ, εισπράττουν συντάξεις που ούτε ανταποκρίνονται στα χρήματα που έχουν καταβάλει ούτε είναι ικανές να τους εξασφαλίσουν αξιοπρεπή διαβίωση.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι οι αυξήσεις που άρχισαν να δίνονται από το 2023, ύστερα από 13 χρόνια περικοπών, ήταν και αυτές κάτω από τα όρια του πληθωρισμού, δηλαδή σε καμία περίπτωση δεν οδήγησαν σε αύξηση των εισοδημάτων, αλλά μετρίασαν ελαφρώς τις επιπτώσεις της ακρίβειας.
Τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από το υπουργείο Εργασίας στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, μέσω του Ενιαίου Συστήματος Ελέγχου και Πληρωμών των Συντάξεων «ΗΔΙΚΑ/ΗΛΙΟΣ», για τον Αύγουστο 2024, καταδεικνύουν την ακραία φτωχοποίηση των συνταξιούχων όχι μόνο μέσω των άμεσων μνημονιακών περικοπών (κατάργηση 13ης-14ης σύνταξης), αλλά και μέσω των μειώσεων που επιτυγχάνονται σε βάθος χρόνων εξαιτίας των νόμων που ψηφίστηκαν την περασμένη δεκαετία.
Επί συνόλου 2.500.025 συνταξιούχων τον Αύγουστο του 2024:
1. Συντάξεις έως 1.000 ευρώ μικτά λαμβάνουν 1.428.918 συνταξιούχοι (ποσοστό 57,1%).
2. Συντάξεις έως 700 ευρώ μικτά λαμβάνουν 955.068 συνταξιούχοι (ποσοστό 38,2%).
3. Συντάξεις έως 500 ευρώ μικτά λαμβάνουν 493.287 συνταξιούχοι (ποσοστό 19,7%).
Οπως προκύπτει από τα παρατιθέμενα στοιχεία:
α) η μέση κύρια σύνταξη ανέρχεται στα 822,48 ευρώ μικτά (773 ευρώ καθαρά),
β) η μέση επικουρική σύνταξη ανέρχεται στα 196,83 ευρώ μικτά (185 ευρώ καθαρά),
γ) το μέσο μέρισμα ανέρχεται στα 112,03 ευρώ μικτά (105,3 ευρώ καθαρά)!
Ευρήματα
Τα ενδιαφέροντα και ταυτόχρονα απογοητευτικά ευρήματα του συστήματος «ΗΔΙΚΑ/ΗΛΙΟΣ», που εποπτεύεται από το υπουργείο Εργασίας, αποτελούν αποστομωτική απάντηση στους δανειστές και τους Ελληνες μνημονιακούς πολιτικούς και επιστήμονες, που ακόμη και σήμερα επιμένουν ότι στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι συνεχίζουν να λαμβάνουν υψηλές κατά μέσο όρο συντάξεις.
Η γενικευμένη «συνταξιοδοτική φτώχεια» (pension poverty) είναι συνέπεια των μνημονιακών περικοπών, καθώς και της απαγόρευσης αύξησης των συντάξεων (πάγωμα αυξήσεων) μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, σύμφωνα με τον ν. 4475/2017 (άρθρο 3), που δυστυχώς διατηρήθηκε σε ισχύ με τον νόμο Βρούτση 4670/2020 (άρθρο 25 παρ. 4).
Μύθος η κυριαρχία των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων
Τα επίσημα στοιχεία διαψεύδουν και όσους τα τελευταία χρόνια αναληθώς υποστήριζαν (προκειμένου να περικόψουν τις συντάξεις και να αυξήσουν τα όρια ηλικίας) ότι δήθεν οι Ελληνες και οι Ελληνίδες βγαίνουν πολύ νωρίτερα στη σύνταξη σε σχέση με τους άλλους Ευρωπαίους πολίτες.
Οπως προκύπτει από την ίδια έκθεση, από το σύνολο των συνταξιούχων τον Αύγουστο του 2024, το 91% (2.277.366) είναι άνω των 60 ετών, το 79,9% (1.997.110) άνω των 65 ετών και μόνο το 4,6% (114.958) είναι κάτω των 55 ετών (χήρες, ορφανά).
Τα παραπάνω στοιχεία διαψεύδουν αποστομωτικά και όσους επικαλούνται τη δημογραφική γήρανση του ελληνικού πληθυσμού και το πρόβλημα του Δημογραφικού εν γένει (που αυτοί δημιούργησαν), προκειμένου να εφορμήσουν και να μειώσουν δραστικά, για πολλοστή φορά, τις συντάξεις!
Η κατάσταση αυτή θα επιδεινωθεί τα προσεχή χρόνια, αφού η χώρα μας κατέχει τη θλιβερή «πρωτιά» με τα μεγαλύτερα γενικά όρια συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών ανάμεσα σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.
Την 1η Ιανουαρίου 2023 καταργήθηκαν όλες οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων (βαρέα, μητέρες, πατέρες χήροι ανίκανων προς βιοπορισμό τέκνων) και εφαρμόζεται υποχρεωτικά ο νόμος του τρίτου Μνημονίου.
Επίσης, από την 1η Ιανουαρίου 2022 έχει τεθεί σε ισχύ και η «ρήτρα προσδόκιμου» για περαιτέρω αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Είναι ζήτημα κυβερνητικής απόφασης πότε και επισήμως θα ενεργοποιηθεί, με τον υφυπουργό Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνο Τσακλόγλου να υπογραμμίζει επανειλημμένως ότι τα όρια είναι διασφαλισμένα μόνο μέχρι το 2027. Τότε -και προφανώς μετά τις εθνικές εκλογές που είναι προγραμματισμένο να διενεργηθούν εκείνο το καλοκαίρι- θα θεσπιστεί η αύξησή τους, καθώς, σύμφωνα με όλες τις μελέτες, αναμένεται να έχει αυξηθεί και το προσδόκιμο.
Ιδιωτικός τομέας: «Μακελειό» στις αποδοχές των απομάχων της εργασίας
Η κατάρρευση των μισθών του ιδιωτικού τομέα την περίοδο των Μνημονίων αλλά και της υγειονομικής κρίσης είχαν άμεσο αντίκτυπο στο ύψος των νέων συντάξεων μετά το 2019, και ιδιαίτερα στις νέες συντάξεις των ασφαλισμένων του ιδιωτικού τομέα (εργάτες, υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, επιστήμονες).
Το «πάγωμα» των αυξήσεων στους μισθούς, η κατάργηση επιδομάτων, το «πάγωμα» των τριετιών για την περίοδο 2012-2023, η μη χορήγηση ακόμη των οικογενειακών επιδομάτων, η αδρανοποίηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, καθώς και η εφαρμογή από τον ΟΜΕΔ των μνημονιακών πολιτικών στους μισθούς όχι μόνο οδήγησαν στην κατάρρευση των μισθών του ιδιωτικού τομέα, αλλά επηρέασαν (όπως ήταν επακόλουθο) και το ύψος των νέων συντάξεων, κυρίως αυτών που χορηγήθηκαν μετά το 2022.
Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα είναι πολύ χαμηλότερος από τον αντίστοιχο μέσο όρο για τους συνταξιούχους του δημόσιου τομέα, όπως και τους πρώτους επτά μήνες του 2024, αλλά και των ετών 2023 και 2022.
Συγκεκριμένα, για τον Αύγουστο του 2024, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 754,92 ευρώ, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.077,46 ευρώ (διαφορά 322,54 ευρώ ή 29,9%).