Το σύνθημα της συνάντησης των τουρκόφωνων χωρών στη Σούσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, στο τέλος της περασμένης εβδομάδας, υπό την προεδρία του Αζερμπαϊτζάν ήταν «Τούρκοι όλων των χωρών ενωθείτε!»
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Αζερμπαϊτζάν, στην πόλη αυτή που καταλήφθηκε από τους Αζέρους στον πόλεμο με την Αρμενία, διοργανώθηκε για πρώτη φορά η σύνοδος κορυφής του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών (ΟΤΚ) όπου και υπογράφηκε η Διακήρυξη του Καραμπάχ.
Όπως σημειώνεται, αυτό το στρατηγικό έγγραφο περιλαμβάνει δεκάδες πρωτοβουλίες για την περαιτέρω ανάπτυξη του ΟΤΚ και, ειδικότερα, την ανάγκη ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων για τη ΔΕΠΑ (Συμφωνία Συνεργασίας Ψηφιακής Οικονομίας), τη δημιουργία του Συμβουλίου Διοικήσεων Σιδηροδρόμων, τη συγκρότηση του Κέντρου Ερευνών για την Ανάπτυξη Ανθρώπινου Κεφαλαίου του ΟΤΚ…
Υπογράφηκε επίσης απόφαση για διεύρυνση της σύνθεσης της Γραμματείας και αύξηση του προϋπολογισμού του ΟΤΚ.
Για την εφαρμογή αυτής της απόφασης, το Υπουργείο Οικονομικών της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν μετέφερε δύο εκατομμύρια δολάρια στον λογαριασμό της Γραμματείας του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών.
Τι λέει η Διακήρυξη του Καραμπάχ;
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από την κλιμάκωση του Τουρκικού Συμβουλίου στο επίπεδο του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών, που δημιουργήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2021, έχουν ανακοινωθεί περίπου τριάντα πρωτοβουλίες σε διάφορους τομείς, για τη συνεπή υλοποίηση των οποίων υπάρχει κάθε ευκαιρία.
Το 2023, ο εμπορικός κύκλος εργασιών μεταξύ του Οργανισμού των Τουρκικών Κρατών σε όρους αξίας αυξήθηκε κατά 27,3 τοις εκατό σε σύγκριση με το 2022 και έφτασε τα 42 δισεκατομμύρια δολάρια και το συνολικό ΑΕΠ των κρατών που περιλαμβάνονται στον ΟΤΚ είναι σήμερα ενάμισι τρισεκατομμύριο δολάρια.
- Γενικά, ο τουρκικός κόσμος καλύπτει μια τεράστια γεωγραφική περιοχή με πληθυσμό άνω των 200 εκατομμυρίων ανθρώπων και διαθέτει σημαντικούς ενεργειακούς πόρους, επικοινωνίες μεταφορών και σύγχρονες αμυντικές δυνατότητες.
Ένα από τα βασικά εργαλεία για την υλοποίηση προγραμμάτων ΟΤΚ είναι το Turkish Investment Fund, η πρώτη ιδρυτική συνάντηση του οποίου πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2024 στην Κωνσταντινούπολη.
Οι μοναδικές δυνατότητες του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών μπορούν να περιοριστούν στις ακόλουθες θεμελιώδεις θέσεις:
Διαθεσιμότητα ανεπτυγμένων επικοινωνιών με τα κύρια οικονομικά κέντρα της Ευρασίας
Για τη βελτιστοποίηση του χρόνου παράδοσης των αγαθών στο πλαίσιο του OTK, η Δημοκρατία του Καζακστάν εγκαινίασε την πολυτροπική ψηφιακή πλατφόρμα Digital Trade Corridor.
Επί του παρόντος, το Μπακού και η Αστάνα έχουν ολοκληρώσει την ενοποίηση των διμερών σιδηροδρομικών διοικήσεων, χάρη στις οποίες πέρυσι ο όγκος μεταφοράς φορτίου κατά μήκος του τμήματος της Κασπίας του Μεσαίου Διαδρόμου αυξήθηκε κατά 65% – σε τρία εκατομμύρια τόνους (το 2024 σχεδιάζεται να αυξηθεί σε 4 εκατομμύρια).
Η τουρκική ιδέα ως σύμβολο εθνοπολιτισμικής αδελφότητας
H Διακήρυξη του Καραμπάχ τονίζει την ανάγκη για ενεργό εφαρμογή του έργου Digital Silk Road, στόχος του οποίου είναι η δημιουργία μιας ραχοκοκαλιάς τηλεπικοινωνιακής διαδρομής μεταξύ Ευρώπης και Ασίας.
Εκτός από την ίδια την επικοινωνιακή υποδομή, το έργο αυτό θα διευκολύνει την ανταλλαγή ψηφιακών δεδομένων εντός OTK, αναπτύσσοντας τις δυνατότητες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, υπηρεσιών «one-stop shop» (ανταλλαγή ηλεκτρονικών ψηφιακών υπογραφών εντός UTG) για πολίτες και επιχειρήσεις, όπως καθώς και για την υποστήριξη της εξαγωγής μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο «ενιαίο παράθυρο» και την ενσωμάτωση των κυβερνητικών διαδικτυακών υπηρεσιών.
H Digital Bridge θα προωθήσει επίσης τις βέλτιστες πρακτικές για την κατασκευή κέντρων δεδομένων και την αποθήκευση δεδομένων cloud.
Ο πρόεδρος του Ουζμπακιστάν, Σαβκάτ Μιρζιγιόγιεφ πρότεινε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός Ερευνητικού Κέντρου για την Ανάπτυξη του Ανθρώπινου Κεφαλαίου του ΟΤΚ και την ετοιμότητά του να το εγκαταστήσει στο Ουζμπεκιστάν.
Αν μιλάμε για προηγμένες τεχνολογίες, τότε ο ΟΤΚ, δεδομένης της παρουσίας του κοσμοδρομίου Baiterek στο Καζακστάν, έχει την ευκαιρία για τη δική του ανάπτυξη μη επανδρωμένων και διαστημικών τεχνολογιών.
Είναι ενδιαφέρον από αυτή την άποψη ότι η Διακήρυξη του Καραμπάχ σημείωσε την ανάγκη να «δημιουργηθεί ένα μεγάλο γλωσσικό μοντέλο των κρατών μελών για την επιτυχή ανάπτυξη έργων τεχνητής νοημοσύνης στην πλατφόρμα του τουρκικού γλωσσικού μοντέλου, το οποίο θα διευκολύνει τη διαπολιτισμική επικοινωνία και θα τονώσει την ανάπτυξη εκπαιδευτικές πλατφόρμες, βελτίωση τεχνολογιών υγείας και προώθηση της οικονομικής ολοκλήρωσης».
Από το ουράνιο στους υδρογονάνθρακες + ΑΠΕ
- Περίπου το 52 τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής ουρανίου προέρχεται από το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν (πάνω από το 40 τοις εκατό αυτής από το Καζακστάν). Από αυτή την άποψη, η Κεντρική Ασία απέκτησε απροσδόκητα μια πολύ σημαντική θέση στον παγκόσμιο κόσμο.
Ως εκ τούτου, στην πραγματικότητα, υπάρχει μια αυξανόμενη ζήτηση για διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή ΟΤΚ, η οποία, εν τω μεταξύ, πρέπει να υποστηριχθεί από τις δικές του δυνάμεις ασφαλείας και άμυνας.
Η Διακήρυξη του Καραμπάχ επισημαίνει επίσης την ανάγκη ανάπτυξης έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως των έργων του ενεργειακού καλωδίου της Κασπίας και του συγχρονισμού των ενεργειακών συστημάτων Αζερμπαϊτζάν-Καζακστάν-Ουζμπεκιστάν (διασύνδεση).
Ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ Γιορμάτ Τοκάγιεφ ζήτησε την ανάπτυξη συγκεκριμένων λύσεων με στόχο τη διάσωση της Κασπίας Θάλασσας
Εθνικές κοινότητες και νέες γενιές
Επίσης, ο Πρόεδρος του Ουζμπεκιστάν και ο Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν συζήτησαν τις προοπτικές για τη διοργάνωση ενός κοινού Φόρουμ των Περιφερειών ΟΤΚ και τη δημιουργία μιας μόνιμης πλατφόρμας επικοινωνίας στη βάση του. Αυτή η δομή θα συμβάλει στην επέκταση της επιρροής του ΟΤΚ στις περιοχές διαμονής της τουρκικής διασποράς σε τρίτες χώρες – από την Ευρωπαϊκή Ένωση έως τη Ρωσία και θα προωθήσει τους στόχους που διατυπώνονται στο στρατηγικό έγγραφο «View of the Turkic World – 2040».
Ρωσική διάσταση της Τουρκικής Ένωσης
Αν και η Ρωσία δεν είναι επίσημα παρατηρητής στον ΟΤΚ, τα συμφέροντα της Μόσχας σε αυτή τη δομή είναι σαφώς παρόντα και προς πολλές κατευθύνσεις.
Προηγουμένως, ανώτεροι αξιωματούχοι της Ρωσικής Ομοσπονδίας έκαναν επανειλημμένα συμπληρωματικές δηλώσεις σχετικά με το Τουρκικό Συμβούλιο.
Η προοδευτική ανάπτυξη του ΟΤΚ μπορεί να ενθαρρύνει τον ρωσικό στρατηγικό σχεδιασμό να τροποποιήσει τέτοιες μετασοβιετικές μορφές όπως η CIS/EAEU και να ξεκινήσει μια νέα δομή με ένα ευρύτερο φάσμα συμμετεχόντων που είναι έτοιμοι να δράσουν από κοινού και να συσχετίσουν τα συμφέροντά τους με τα συμφέροντα της Ρωσίας.
Εννοιολογικά, αυτό θα πρέπει να μοιάζει με έναν νέο χώρο που ενώνει τις τουρκικές και, πιθανώς, αραβικές ομάδες μαζί με το Ιράν σε ένα γεωπολιτικό σύνολο.
Η Διακήρυξη του Καραμπάχ τονίζει την ανάγκη για ενεργό εφαρμογή του έργου Digital Silk Road, στόχος του οποίου είναι η δημιουργία μιας ραχοκοκαλιάς τηλεπικοινωνιακής διαδρομής μεταξύ Ευρώπης και Ασίας
Σε όλους τους τομείς, η Τουρκική Ένωση είναι η πλησιέστερη πλατφόρμα για τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, και επίσης συμπίπτει σε μεγάλο βαθμό με τη μετασοβιετική ομάδα ΚΑΚ/ΕΑΕΕ.
Το παράδοξο είναι ότι, αφενός, καθένας από τους συμμετέχοντες στον ΟΤΚ είναι είτε εταίρος είτε σύμμαχος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, και αυτός είναι ένας από τους θεμελιώδεις λόγους για την πολιτική τους σταθερότητα, καθώς και ένας τρόπος για να λάβουν οικονομικά μερίσματα.
Από την άλλη πλευρά, η δυτική κοινότητα (δηλαδή οι τράπεζες υποδομής και άλλοι πιστωτές) μπορεί να υποβάλουν στον ΟΤΚ με καλύτερη «δημοσιότητα» από την EAEU. Το παράδειγμα της Ουγγαρίας αποδεικνύει ότι αυτό λειτουργεί αρκετά καλά.
Έτσι, η τουρκική ιδέα μπορεί να γίνει όχι μόνο σύμβολο εθνοπολιτισμικής αδελφότητας, αλλά και να τονώσει την κοινή κοινωνικο-οικονομική δυναμική, να αναπτύξει την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο και να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος μεγάλων ευρασιατικών σχεδίων διαπεριφερειακής ολοκλήρωσης.
—