Βραδυφλεγή βόμβα για την οικονομία αποτελεί το ιδιωτικό χρέος της χώρας μας, το οποίο ξεπερνά τα 360 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τις οφειλές των πολιτών προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους χρηματοδοτικούς φορείς που διογκώνεται μέρα με τη μέρα, λόγω της ακρίβειας, των υψηλών φόρων και της ασθμαίνουσας πραγματικής οικονομίας.
Αυτό το τεράστιο «βουνό» χρεών είναι έτοιμο να εκραγεί ανά πάσα στιγμή, με καταστρεπτικές συνέπειες για την οικονομία, το τραπεζικό σύστημα και την κοινωνία. Ωστόσο, η κυβέρνηση επιχειρεί με… ημίμετρα, όπως έχει αποδειχθεί, να τιθασεύσει τον εφιάλτη που βιώνουν οι πολίτες, με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές να οδηγούν σε μπαράζ πλειστηριασμών και κατασχέσεων.
Είναι ενδεικτικό ότι μόνο τα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν αύξηση των οφειλετών με ληξιπρόθεσμα χρέη σε 4.645.591 ΑΦΜ τον Απρίλιο, από 3.728.114 τον Μάρτιο, την ώρα που οι νέοι απλήρωτοι φόροι από τις αρχές του έτους διογκώθηκαν κατά περίπου 300 εκατ. ευρώ, από τα 2,269 δισ. ευρώ σε 2,582 δισ. ευρώ. Από τα 80,7 δισ. του πραγματικού ληξιπρόθεσμου χρέους (το συνολικό ποσό ανέρχεται στα 107 δισ. ευρώ και σχεδόν τα 26 δισ. ευρώ χαρακτηρίζονται ανεπίδεκτα είσπραξης) είναι ρυθμισμένα μόνο τα 4,7 δισ. ευρώ, δηλαδή ποσοστό μόλις 5,8%.
Το υπόλοιπο των δανείων στην αγορά (καταναλωτικά, στεγαστικά, επιχειρηματικά) ανέρχεται πάνω από τα 165,5 δισ. ευρώ. Τα funds και οι servicers, ως διαχειριστές, έχουν στα χέρια τους έναν τεράστιο «στόλο» δανείων που ξεπερνούν τα 92 δισ. ευρώ, εκ των οποίων πάνω από τα 73 δισ. διαχειρίζονται οι εταιρίες διαχείρισης δανείων και τα υπόλοιπα βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, αλλά έχουν μεταφερθεί ως διαχείριση στους servicers.
Εξωδικαστικός με ρυθμούς… χελώνας
Εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα, οι πολίτες είναι απροστάτευτοι έναντι των διογκούμενων χρεών, καθώς, μετά τις αλλεπάλληλες κρίσεις και πλέον την τεράστια ακρίβεια, το διαθέσιμο εισόδημα δεν αρκεί για την εξυπηρέτηση όλων των υποχρεώσεών τους. Μοναδική λύση αποτελεί η προσφυγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό, ο οποίος, όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία που παρουσιάζει κάθε μήνα το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κινείται με ρυθμούς… χελώνας.
Παρά τις προσπάθειες απλοποίησης των διαδικασιών, το πλαίσιο φαίνεται πως μπορεί να λειτουργήσει επαρκώς, ώστε να ενταχθούν σε αυτόν οι οφειλέτες. Αλλωστε, τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία είναι άκρως αποκαλυπτικά: οι αρχικές οφειλές που έχουν ρυθμιστεί ανέρχονται σε 6,33 δισ. ευρώ. Πρόκειται για συνολικά 17.893 επιτυχείς ρυθμίσεις που έχουν ολοκληρωθεί συνολικά στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού.
Την ίδια ώρα, το Δημόσιο προχωρά σε αναγκαστικά μέτρα είσπραξης κατά των οφειλετών για ποσά χρέους που ξεκινούν από τα 500 ευρώ και οι τράπεζες παρουσιάζουν συνεχώς προσκόμματα στους δανειολήπτες για να νέες ρυθμίσεις δανείων.
Το νέο σχέδιο του υπ. Οικονομίας
Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας υλοποιεί ένα σχέδιο με νέα εθνική στρατηγική για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, προκειμένου να μπει φρένο στη διόγκωση των οφειλών αλλά και να βοηθηθούν οι οφειλέτες ώστε να ανταποκρίνονται πιο εύκολα στις υποχρεώσεις τους.
Ηδη προκηρύχθηκε διαγωνισμός για 33 έργα και 11 μελέτες, που αναπτύσσονται σε 3 άξονες, με συνολικό προϋπολογισμό 1,055 δισ. ευρώ. Τα 33 έργα στοχεύουν στη βελτίωση της διαδικασίας αφερεγγυότητας για επιχειρήσεις – ιδιώτες, στην ανάπτυξη μηχανισμών για την αποφυγή συσσωρεύσεως νέων κόκκινων δανείων και τη βελτίωση του πλαισίου που διέπει την αγορά των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Mεταξύ άλλων, σχεδιάζονται αλλαγές κανόνων για περισσότερες ρυθμίσεις χρεών από τράπεζες και servicers, αλλά και νέα όπλα στο «κυνήγι» στρατηγικών κακοπληρωτών.
Στην πράξη, πρόκειται για μέτρα τα οποία θα ενισχύσουν την απειλή των κατασχέσεων και των πλειστηριασμών, και σε καμία περίπτωση δεν θα προστατεύσουν τους οφειλέτες από τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης. Παράλληλα, τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην Τράπεζα της Ελλάδας, ως εποπτεύουσα των συστημικών τραπεζών, δίνουν ιδιαίτερη βάση όχι στη μείωση των οφειλών, αλλά να μην υπάρξουν νέα «κόκκινα» χρέη.
Η ΤτΕ βάζει «κόφτη» για να μην «κοκκινίσουν» τα νέα στεγαστικά δάνεια
Είναι ενδεικτικό πως, πριν από μερικούς μήνες, η Τράπεζα της Ελλάδας ανακοίνωσε πως από το 2025 θα μπαίνει «κόφτης» σε όσους λαμβάνουν στεγαστικό δάνειο. Συγκεκριμένα, οι τράπεζες θα μπορούν να χορηγούν δάνεια καλύπτοντας μέχρι το 90% για δανειολήπτες που είναι αγοραστές για πρώτη φορά και 80% για τους λοιπούς δανειολήπτες, ενώ συγχρόνως το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησής τους δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50% για δανειολήπτες που είναι αγοραστές για πρώτη φορά και 40% για τους λοιπούς δανειολήπτες.
Για παράδειγμα, για ένα σπίτι που αξίζει 100.000 ευρώ, η τράπεζα θα χορηγεί δάνειο έως 90.000 ευρώ για τους αγοραστές για πρώτη φορά και έως 80.000 ευρώ για όσους έχουν κι άλλο δάνειο. Επίσης, αν ένας υποψήφιος αγοραστής σπιτιού έχει ετήσιο εισόδημα π.χ. 20.000 ευρώ, η μηνιαία δόση δεν θα μπορεί να ξεπερνά τα 10.000 ευρώ τον χρόνο για όποιον πάρει πρώτη φορά δάνειο και τα 8.000 ευρώ για όποιον έχει κα άλλο δάνειο.
Παράλληλα, προ ημερών, ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γιώργος Πιτσιλής προανήγγειλε ένα νέο «εργαλείο» που σχεδιάζεται, το οποίο με τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης θα προειδοποιεί τους φορολογουμένους ότι κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν «κόκκινοι». Αυτό το «εργαλείο» θα λαμβάνει στοιχεία από κάθε διαθέσιμη πηγή (τράπεζες, λογαριασμούς, Δημόσιο κ.τ.λ.) και θα δημιουργεί έναν «φάκελο» για κάθε φορολογούμενο.