Βότανα και αρωματικά φυτά που μπορούμε να συνδυάσουμε για να φυτευούν μαζί στον κήπο ή σε γλάστρες και ζαρντινιέρες.
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερος κόσμος διατηρεί βότανα και αρωματικά φυτά σε γλάστρες στο μπαλκόνι ή στην αυλή, κοντά στον χώρο της κουζίνας για να συγκομίζει φρέσκα φύλλα με ευκολία και να τα αξιοποιεί σε υπέροχες συνταγές.
Εξάλλου, το άρωμα των φρέσκων βοτάνων είναι αξεπέραστο και η γεύση που χαρίζει στο φαγητό μοναδική.
Επιπλέον, τα βότανα αποτελούν εξαιρετική επιλογή φυτών σε ένα μεσογειακό κήπο, καθώς είναι ιδανικά προσαρμοσμένα στο κλίμα της χώρας μας και μπορούν να αφαιθούν σε ελεύθερη διαμόρφωση – χωρίς αυστηρή δομή, ώστε ο κήπος έρχεται σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής μας.
Φυτεύοντας διαφορετικά είδη αρωματικών φυτών μαζί, μπορούμε να απολαμβάνουμε μεγαλύτερη ποικιλία και να εξοικονομήσουμε πολύτιμο χώρο.
Οι δύο βασικές παράμετροι που προσέχουμε κατά τη φύτευση των αρωματικών φυτών, είναι πώς συνδυάζονται τα φυτά ανάλογα τις ανάγκες σε νερό και σε ποια θέση τα φυτεύουμε με βάση την αντοχή τους στον ήλιο.
Ας δούμε, λοιπόν, ποια αρωματικά φυτά φυτεύονται μαζί και πώς μπορούμε να τα ομαδοποιήσουμε κατά τη φύτευση για να έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα.
Α) Αρωματικά φυτά που φυτεύονται σε ήλιο και χρειάζονται μέτριο πότισμα
Ξεκινάμε με τα αρωματικά φυτά που μπορούν να συνδυαστούν και να φυτευτούν μαζί, καθώς έχουν αυξημένες ανάγκες σε ηλιοφάνεια και χρειάζονται λιγότερο πότισμα:
1. Ρίγανη
Ένα από τα διασημότερα αρωματικά φυτά της ελληνικής γης, βασικό συστατικό της χωριάτικης σαλάτας και απαραίτητο αρωματικό σε λαχανικά, σάλτσες, σούπες, κρέας, ψάρι, πουλερικά, όσπρια και ζυμαρικά. Η ρίγανη καλλιεργείται, ακόμα και σε πολύ φτωχά, ξηρικά και πετρώδη εδάφη, έχει μέτριες ανάγκες σε πότισμα και δίνει πλούσια βλάστηση και ανθοφορία όταν φυτεύεται σε θέσεις με ήλιο. Είναι ανθεκτική στη ζέστη κατά την περίοδο του καλοκαιριού και σχετικά ανθεκτική στην παγωνιά του χειμώνα.
2. Δεντρολίβανο
Συνεχίζουμε με άλλο ένα αγαπημένο αρωματικό φυτό, το δεντρολίβανο, που χρησιμοποιούμε φρέσκο ή αποξηραμένο σε συνταγές με κρέατα, πουλερικά, ψάρια, θαλασσινά, ομελέτες, σούπες, λαχανικά, σάλτσες και ψωμιά. Επιλέγουμε ηλιόλουστη θέση και μέτριο πότισμα καθώς διαφορετικά ίσως κιτρινίσουν τα φύλλα και μαυρίσουν οι βλαστοί του. Το δενδρολίβανο είναι αρκετά ανθεκτικό, συγκριτικά με άλλα αρωματικά φυτά σε χαμηλές θερμοκρασίες και στην παγωνιά του χειμώνα.
3. Θυμάρι
Ας δούμε τώρα το θυμάρι, ένα κλασικό αρωματικό φυτό που χρησιμοποιείται ως καρύκευμα κυρίως σε σούπες, μαγειρευτά, ψητά, σάλτσες, σαλάτες, πίτες και ψωμιά. Χαμηλός αρωματικός θάμνος με έρπουσα, αλλά και ορθόκλαδη ανάπτυξη, το θυμάρι ευδοκιμεί καλύτερα σε ηλιαζόμενες θέσεις και έχει μικρές ανάγκες σε πότισμα. Ευδοκιμεί τόσο σε θερµές, όσο και σε ψυχρές περιοχές, καθώς είναι ανθεκτικό σε ψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες.
4. Λεμονοθύμαρο
Ξεχωριστό είδος θυμαριού, το λεμονοθύμαρο χρησιμοποιείται σε σούπες, μαγειρευτά, σάλτσες, σαλάτες, πίτες, ψωμιά δίνοντας μια επίγευση λεμονιού. Πολυετής αρωματικός θάμνος, με χαρακτηριστικά ωοειδή φύλλα, πράσινου ή κιτρινοπράσινου χρώματος, το λεμονοθύμαρο ευδοκιμεί σε ηλιοφανείς θέσεις και έχει μέτριες ανάγκες σε νερό. Αντέχει τις υψηλές θερμοκρασίες και την ξηρασία, ενώ παρουσιάζει και σχετική ανθεκτικότητα στο κρύο του χειμώνα.
5. Δάφνη
Αειθαλής αρωματικός θάμνος με βαθυπράσινα, δερματώδη αρωματικά φύλλα που αποτελούν εξαιρετική πρώτη ύλη στη μαγειρική από όσπρια μέχρι συνταγές κρέατος με κοκκινη σάλτσα. Προσαρμόζεται καλύτερα σε ηλιοφανείς θέσεις, είναι ανθεκτική στην ξηρασία, στην ρύπανση και στην αλατότητα, γι’ αυτό και είναι κατάλληλη τόσο για φύτευση σε δρόμους των πόλεων αλλά και για παραθαλάσσιες φυτεύσεις. Έχει μικρές ανάγκες σε πότισμα ενώ αντέχει και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
6. Δίκταμο
Ας πάμε τώρα στο δίκταμο, ένα πολυετές αρωματικό φυτό για ρόφημα, με μικρά στρογγυλά γκριζοπράσινα φύλλα που καλύπτονται από λευκό μαλακό χνούδι και χαρακτηριστικά άνθη, ανοικτού ρόδινου χρώματος, που εμφανίζονται την εποχή του καλοκαιριού. Το δίκταμο χρειάζεται άφθονο ήλιο για να έχει πλούσια βλάστηση και ανθοφορία ενώ έχει μικρές απαιτήσεις σε πότισμα. Το δίκταμο είναι αρκετά ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού και σχετικά ανθεκτικό στην παγωνιά του χειμώνα.
7. Φασκόμηλο
Το φασκόμηλο είναι ένα από τα πιο αγαπημένα και διαδεδομένα αρωματικά φυτά της μεσογειακής χλωρίδας και από τα φύλλα του βγαίνει ένα εξαιρετικό ρόφημα. Το φασκόμηλο είναι ανθεκτικό τόσο σε χαμηλές όσο και σε υψηλές θερμοκρασίες και έχει μικρές απαιτήσεις σε πότισμα. Προτιμά θέσεις με ήλιο τόσο στον κήπο όσο και στο μπαλκόνι. Το φασκόμηλο είναι αρκετά ανθεκτικό φυτό και αναπτύσσεται σε ποικιλία εδαφών, ακόμη και σε ξερά, άγονα και πετρώδη εδάφη.
8. Μελισσόχορτο
Θαμνώδες αρωματικό φυτό με ωοειδή και οδοντωτά που αναδίδουν μια ήπια μυρωδιά λεμονιού, το μελισσόχορτο προτιμά τις ηλιοφανείς θέσεις και χρειάζεται μέτριο πότισμα. Είναι ανθεκτικό φυτό στις υψηλές θερμοκρασίες, ωστόσο είναι σχετικά ευαίσθητο στις πολύ χαμηλές και στους παγωμένους βοριάδες. Τα φρέσκα ή αποξηραμένα φύλλα του μελισσόχορτου χρησιμοποιούνται ψιλοκομμένα στην κουζίνα σε σαλάτες, σε μαρινάτες, σε πέστο και σε πιάτα με ψάρι.
Β) Αρωματικά φυτά που φυτεύονται σε σκιερές ή ημισκιερές θέσεις και χρειάζονται αρκετό πότισμα
Συνεχίζουμε με τη λίστα των αρωματικών φυτών που φυτεύονται παρέα καθώς έχουν μειωμένες ανάγκες σε ηλιοφάνεια και αυξημένες ανάγκες σε πότισμα:
1. Βασιλικός
Βασικό συστατικό της μεσογειακής κουζίνας ο βασιλικός είναι ένα από τα δημοφιλέστερα και πιο αγαπημένα αρωματικά φυτά που χρησιμοποιούμε σε διάφορες συνταγές από φρέσκιες σαλάτες, ζυμαρικά και πίτσες μέχρι διάφορες σούπες, μαρινάτες και σάλτσες. Φυτεύουμε τον βασιλικό σε ημισκιερά μέρη καθώς είναι ευαίσθητος στην πολύωρη απευθείας έκθεση στον ήλιο. Χρειάζεται τακτικό πότισμα ενώ την περίοδο του χειμώνα, ο βασιλικός χρειάζεται προστασία από τον παγετό, το χιόνι, και τους βοριάδες για να εξασφαλίζουμε καλή ανάπτυξη.
2. Δυόσμος
Ένα από τα πιο δημοφιλή αρωματικά φυτά για μαγειρική είναι ο δύοσμος που χρησιμοποιείται για τα φύλλα του, φρέσκα ή αποξηραμένα σε κεφτέδες, γεμιστά, σάλτσες, κρεατόπιτες, χορτόπιτες, μυζηθρόπιτες, ροφήματα και αρωματικά ξίδια. Ο δυόσμος ευδοκιμεί καλύτερα σε σκιερά και ημισκιερά μέρη, ειδικά όταν φυτεύεται σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Χρειάζεται τακτικό πότισμα και προστασία από τους βοριάδες και την παγωνιά του χειμώνα.
3. Μέντα
Η μέντα είναι από τα βότανα που λατρεύουμε για τα δροσερά μυρωδάτα φύλλα της που χρησιμοποιούνται σε σαλάτες, φαγητά, ροφήματα και σε υπέροχα δροσερά ποτά. Χρειάζεται τακτικό πότισμα ενώ είναι ευαίσθητη στην παγωνιά του χειμώνα, στους βοριάδες, καθώς και στον δυνατό καλοκαιρινό ήλιο. Γι’ αυτό θα πρέπει να επιλέξουμε να τοποθετήσουμε τη μέντα, σε μία ημισκιερή προστατευμένη θέση στον κήπο ή το μπαλκόνι μας αν θέλουμε να εμφανίσει πλούσια βλάστηση με καταπράσινο φύλλωμα.
4. Ματζουράνα
Δημοφιλές αρωματικό φυτό λόγω της πικρής της γεύσης, η μαντζουράνα χρησιμοποιείται σε μίγμα βοτάνων που φτιάχνουμε για ρόφημα τους κρύους μήνες του χειμώνα. Προτιμά σχετικά ηλιαζόμενες θέσεις και είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στο κρύο ενώ αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες. Χρειάζεται τακτικό πότισμα αλλά θα πρέπει το έδαφος να έχει πολύ καλή αποστράγγιση για να ευδοκιμήσει και να αναπτύξει πλούσια βλάστηση και ανθοφορία.
5. Λουίζα
Άλλο ένα αρωματικό φυτό που φυτεύεται σε ημισκιερές θέσεις καθώς είναι ευαίσθητη στην έντονη ηλιοφάνεια και σε συνθήκες καύσωνα είναι η λουίζα. Έχει αρκετές ανάγκες σε αρκετό πότισμα. Τα φύλλα της λουίζας αναδίδουν ένα ευχάριστο και δροσερό άρωμα λεμονιού και είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ως ρόφημα. Χρησιμοποιείται επίσης για μαγειρική σε διάφορες σάλτσες και μαρινάδες ψαριών και κρεατικών, στη ζαχαροπλαστική για μαρμελάδες και πουτίγκες, καθώς και στην ποτοποιία.
Κι ένα μυστικό για την φύτευση των αρωματικών φυτών
Μετά την φύτευση των αρωματικών φυτών στον κήπο ή σε γλάστρες στο μπαλκόνι, κάνουμε ένα πότισμα με διάλυμα λιπάσματος φυκιών για να εξασφαλίσουμε καλύτερη ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και τόνωσης των φυτών.