Το φλέγον ζήτημα της ασφαλούς ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα επιχείρησαν να διευθετήσουν από κοινού η Ρωσία με την Ουκρανία, αλλά μετά από δύο μήνες διαπραγματεύσεων και ενώ είχαν καταλήξει σε ένα βατό κείμενο, το Κίεβο έκανε ξαφνικά πίσω.
Ειδικότερα, όπως, αναφέρει ρεπορτάζ του Reuters, το οποίο επικαλείται πηγές με γνώση επί του θέματος, οι διαπραγματεύσεις έγιναν με τη μεσολάβηση της Τουρκίας, μετά από σχετική παράκληση των Ηνωμένων Εθνών και, πράγματι, τον Μάρτιο επιτεύχθηκε μια συμφωνία για την ασφαλή διέλευση των εμπορικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα. Σύμφωνα, μάλιστα, με τις εν λόγω πηγές, παρότι η ουκρανική πλευρά δεν ήθελε να την υπογράψει επισήμως, έδωσε τη συγκατάθεσή της να την ανακοινώσει ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν στις 30 Μαρτίου, πριν από τις κρίσιμες τουρκικές δημοτικές εκλογές.
«Την τελευταία στιγμή η Ουκρανία αιφνιδιαστικά αποχώρησε και η συμφωνία ναυάγησε», ανέφερε η μία από τις πηγές, με άλλες τρεις να το επιβεβαιώνουν. Ρωσία, Ουκρανία και Τουρκία, πάντως, απέφυγαν να κάνουν κάποιο επίσημο σχόλιο, ενώ, παραμένει άγνωστος ο λόγος για τον οποίο υπαναχώρησε η Ουκρανία.
Στο κείμενο της συμφωνίας, ένα αντίγραφο της οποίας περιήλθε στην κατοχή του Reuters, αναφερόταν ότι η Τουρκία κατέληξε σε συμφωνία με την Ουκρανία και τη Ρωσία για την εγγύηση της ελεύθερης και ασφαλούς πλεύσης των εμπορικών σκαφών στη Μαύρη Θάλασσα, με βάση τη Σύμβαση του Μοντρέ για το καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων. Τόσο η Μόσχα, όσο και το Κίεβο θα πρόσφεραν εγγυήσεις ασφαλείας στα εμπορικά πλοία και θα δεσμεύονταν ότι δεν θα τα πλήξουν, ούτε θα τα κατασχέσουν ή θα τα ερευνήσουν, εφόσον έπλεαν κενά φορτίου ή είχαν δηλώσει μη στρατιωτικό φορτίο. Οι εγγυήσεις δεν θα ίσχυαν για τα πολεμικά πλοία και τα εμπορικά που θα μετέφεραν στρατιωτικά είδη, με κάποιες εξαιρέσεις.
Η Τουρκία και ο ΟΗΕ είχαν μεσολαβήσει για την Πρωτοβουλία των Σιτηρών της Μαύρης Θάλασσας, μια συμφωνία που επιτεύχθηκε τον Ιούλιο του 2022 και επέτρεψε την ασφαλή εξαγωγή σχεδόν 33 εκατομμυρίων μετρικών τόνων σιτηρών από την Ουκρανία. Ωστόσο, η Ρωσία αποσύρθηκε από τη συμφωνία τον Ιούλιο του 2023, διαμαρτυρόμενη για τα εμπόδια που αντιμετώπιζαν οι δικές της εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων.