Η απόφαση ότι η πρώτη επίσκεψη του Βλαντίμιρ Πούτιν στο εξωτερικό μετά τις εκλογές θα είναι στην Κίνα, εγείρει ερωτήματα για το πότε θα επισκεφθεί την Τουρκία ο Ρώσος πρόεδρος, γράφει σε ανάλυσή του ο πολιτικός αναλυτής Αϊντίν Κερίμοφ.
Από τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, η κύρια ίντριγκα των ρωσοτουρκικών σχέσεων είναι το θέμα της επίσκεψης του Ρώσου Προέδρου στην Τουρκία.
Οι ημερομηνίες αναβλήθηκαν και μετατοπίστηκαν επανειλημμένα – και τώρα έγινε σαφές ότι η πρώτη επίσκεψη του επανεκλεγέντα Ρώσου ηγέτη θα είναι στο Πεκίνο. Το Κρεμλίνο ανέβαλε τον Ερντογάν για αργότερα.
Ας μην μιλήσουμε τώρα για τη λογική μιας τέτοιας επιλογής – η Μόσχα, οικονομικά, είναι πλέον σε πλήρη υποτελή εξάρτηση από το Πεκίνο, οπότε φυσικά είναι απαραίτητο να αποκτήσει μια «ετικέτα φιλίας», σε πλήρη συμφωνία με τις παραδόσεις που ήταν ισχυρές από τους αρχαίους ρωσικούς χρόνους. Γνωστό – αλλά απαραίτητο.
Αλλά από γεωπολιτική σκοπιμότητα, όπως είναι σήμερα η κατάσταση, η Άγκυρα είναι πλέον πολύ πιο σημαντική για τον Ρώσο ηγέτη.
Η «τουρκική υπόθεση» της Μόσχας, μια από τις λίγες ξεκάθαρα διατυπωμένες, έχει ως εξής:
Πρώτον, η διατήρηση από την Άγκυρα του καθεστώτος του πιο ευνοημένου έθνους στις οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, κάτι που θα επέτρεπε στο Κρεμλίνο να συνεχίσει να λαμβάνει κρίσιμο εξοπλισμό και εξαρτήματα μέσω αυτού.
Δεύτερον, να διατηρηθεί η ένταση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και να αποτραπεί περαιτέρω προσέγγιση Τουρκίας-Ουκρανίας, για την οποία υπάρχουν σαφώς καθορισμένες προϋποθέσεις, όπως έδειξε η πρόσφατη επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Τουρκία.
Και τέλος, τρίτον, να διατηρηθεί το σημερινό επίπεδο υλοποίησης κοινών οικονομικών έργων με δυνατότητα επέκτασής τους.
Οι «επιφυλακτικοί» των σχέσεων με τη Ρωσία
Και εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι από το 2023, μετά την επόμενη νίκη του Ρετζέπ Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές, οι θέσεις όσων είναι επιφυλακτικοί απέναντι στη Ρωσία έχουν ενισχυθεί στην τουρκική ηγεσία.
Ωστόσο, δεν μιλάμε για ανάπτυξη αντι-ρωσικών σχέσεων. Αντίθετα, θα ήταν πιο σωστό να πούμε ότι, κατά τη γνώμη του τουρκικού κατεστημένου, η Άγκυρα έλαβε τις μέγιστες οικονομικές προτιμήσεις από τη Μόσχα και ήρθε η ώρα να «παγώσουν» κάπως οι σχέσεις με τη Ρωσία, ενώ ταυτόχρονα να επεκταθούν οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τα τουρκικά παζάρια
Ωστόσο, υπάρχει μια άλλη θέση, όχι λιγότερο σημαντική.
Η ουσία του έγκειται στο γεγονός ότι οι σχέσεις της Άγκυρας με τη Μόσχα δεν έχουν ακόμη εξαντληθεί πλήρως – και μπορεί κάλλιστα να αναπτυχθούν περαιτέρω δυναμικά.
Και το κύριο μήνυμα που εκπέμπει τώρα η Τουρκία στη Ρωσία είναι ότι «είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε, αλλά πρέπει να μας πείσετε ότι αυτό είναι επωφελές για εμάς».
Τυπικά τουρκικά, «προσφέρετέ μας μια λύση» (bize bir çözüm önerin). Και αυτό μπορεί να αποφασιστεί μόνο στο υψηλότερο επίπεδο.
Η άρνηση ορισμένων τουρκικών τραπεζών να πραγματοποιήσουν χρηματοοικονομικές συναλλαγές με τη Ρωσία, πολλά προβλήματα με τα τελωνεία κατά τη διέλευση ρωσικών αγαθών που αγοράζονται σε τρίτες χώρες μέσω τουρκικού εδάφους, η έναρξη του διαμετακομιστικού διαδρόμου Καζακστάν-Αζερμπαϊτζάν-Τουρκίας που παρακάμπτει το ρωσικό έδαφος και, ως μια τελευταία συγχορδία, η αποτυχία του πετρελαϊκού τερματικού σταθμού Dortyol να δεχθεί πετρέλαιο από τη Ρωσία είναι όλο το μήνυμα της Άγκυρας προς το Κρεμλίνο: «ακόμα περιμένουμε».
«Προλάβαμε και πήραμε»
Η Άγκυρα έλαβε τις μέγιστες οικονομικές προτιμήσεις από τη Μόσχα, δεν είναι πλέον δυνατό – και έχει έρθει η ώρα να «παγώσουν» κάπως οι σχέσεις με τη Ρωσία, ενώ ταυτόχρονα να επεκταθούν οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες
Είναι αλήθεια ότι οι όροι που έθεσαν οι Τούρκοι είναι αρκετά αυστηροί.
Πρώτον, η κατασκευή δεύτερου πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής με άτοκο δάνειο από τη Ρωσική Ομοσπονδία, το οποίο θα επιστραφεί καθώς η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα πωλείται στους καταναλωτές από τουρκικούς φορείς.
Δεύτερον, όσον αφορά το ζήτημα του κόμβου φυσικού αερίου:
Α) το αέριο που διέρχεται νόμιμα τα σύνορα της Τουρκίας γίνεται τουρκικό.
Β) θα πωλείται στους Τούρκους με έκπτωση τουλάχιστον 25% της τιμής της αγοράς
Γ) με αναβαλλόμενες πληρωμές για τουλάχιστον δύο χρόνια.
Τρίτον, να σταματήσει η Ρωσία να ασκεί πίεση στα κράτη της Κεντρικής Ασίαςστις δραστηριότητές τους για τη δημιουργία διαδρόμων διέλευσης προς την Τουρκία μέσω της Κασπίας Θάλασσας και του Αζερμπαϊτζάν, παρακάμπτοντας το ρωσικό έδαφος.
Και τέλος, τέταρτο: η Ρωσία περιορίζει τις δραστηριότητες της ιδιωτικής στρατιωτικής της εταιρείας Afrika Korps στη Λιβύη και στο Σουδάν, όπου η Τουρκία έχει σοβαρά οικονομικά συμφέροντα.
Η Μόσχα δεν έχει ουσιαστικά καμία επιλογή να αρνηθεί. Ο Ερντογάν κατάφερε για άλλη μια φορά να επιλέξει μια εξαιρετικά κατάλληλη στιγμή για να διατυπώσει τα αιτήματά του.
Επιπλέον, η πιθανότητα να τους αποδεχτεί η Μόσχα είναι αρκετά υψηλή. Ο Τούρκος Πρόεδρος κατάφερε να επιλέξει μια εξαιρετικά κατάλληλη στιγμή για να διατυπώσει αυτά τα αιτήματα.
Εδώ και δύο χρόνια, έχει επιδεικτικά «κλείσει το μάτι» στη συμμετοχή της τουρκικής επιχείρησης στην καταστρατήγηση των δυτικών κυρώσεων από τη Ρωσία, χωρίς υπερβολή, έχει παρασύρει τη Μόσχα σε αυτή τη διαδικασία – και τώρα μπορεί κάλλιστα να τελειώσει αυτό το ευνοϊκό καθεστώς για την Ρωσική πλευρά, δημιουργώντας σοβαρά οικονομικά προβλήματα στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Ως εκ τούτου, η δεύτερη διεθνής επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν θα είναι στην Άγκυρα. Και το ίδιο το γεγονός αυτής της συνάντησης θα χρησιμεύσει ως επιβεβαίωση ότι η ρωσική πλευρά, χωρίς να το ανακοινώσει επίσημα, επιπλέον, έχοντας ταξινομήσει, κυρίως για το εσωτερικό ακροατήριο, τα αποτελέσματα αυτής της συνάντησης, με τον τρόπο αυτό διαφαίνεται να αποδέχεται τους τουρκικούς όρους.
Αυτό έχει γίνει κατανοητό στην Άγκυρα καθώς βρίσκεται σε αναμονή της ενδιαφέρουσας επίσκεψης του Ρώσου προέδρου, εν μέσω των πρόσφατων ανοιγμάτων της στη Δύση.
—