Θα μπορούσε η βιταμίνη D ή «βιταμίνη του ηλίου», που είναι απαραίτητη στα παιδιά για να χτίσουν γερά κόκαλα, να αποτελεί και έναν απρόσμενο σύμμαχο στον αγώνα κατά της παιδικής παχυσαρκίας και των επιπλοκών της, όπως καρδιαγγειακά προβλήματα και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, αλλά και στην ενίσχυση της ψυχολογίας των παιδιών, που κοπιάζουν να χάσουν κιλά;
«Ναι», λένε τώρα Έλληνες επιστήμονες, που πραγματοποίησαν μία ενδιαφέρουσα και ελπιδοφόρα μελέτη που παρουσιάστηκε στο 57ο Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας.
Ειδικότερα, τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι η θεραπεία υποκατάστασης με βιταμίνη D, σε περίπτωση έλλειψης ή ανεπάρκειάς της, μπορεί να αποτελέσει μέρος μιας αποτελεσματικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας τόσο στα παιδιά όσο και στους εφήβους.
Τη μελέτη συνυπογράφουν ο Χρήστος Γιαννιός, παιδίατρος, υποψήφιος διδάκτωρ, η καθηγήτρια Παιδιατρικής – Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, Ευαγγελία Χαρμανδάρη, ο καθηγητής Παιδοψυχιατρικής, Γεράσιμος Κολαΐτης, και οι συνεργάτες τους στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία».
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, οι επιστήμονες αξιολόγησαν 220 υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά και εφήβους με υποβιταμίνωση D και χώρισαν τα παιδιά σε δύο ομάδες.
Η πρώτη ήταν η Ομάδα Παρέμβασης, στην οποία συμμετείχαν 109 παιδιά και έφηβοι, και δεύτερη η Ομάδα Ελέγχου, με 111 παιδιά και εφήβους.
Οι συμμετέχοντες στην Ομάδα Παρέμβασης έλαβαν αρχικά 50.000 IU (διεθνείς μονάδες) βιταμίνης D μία φορά την εβδομάδα για έξι εβδομάδες και στη συνέχεια δόση συντήρησης με βιταμίνη D, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της υποβιταμίνωσης D.
Οι συγκεντρώσεις της βιταμίνης D, η ηπατική, νεφρική και θυρεοειδική λειτουργία, οι καρδιομεταβολικές παράμετροι, η αρτηριακή πίεση, η σύσταση του σώματος και η ψυχική υγεία αξιολογήθηκαν κατά την έναρξη της μελέτης και 12 μήνες αργότερα.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: Τα παιδιά και οι έφηβοι που έλαβαν θεραπεία υποκατάστασης με βιταμίνη D είχαν σημαντικά χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και σωματικό λίπος, χαμηλότερες συγκεντρώσεις ολικής χοληστερόλης και υψηλότερες συγκεντρώσεις HDL χοληστερόλης συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου που δεν έλαβε.
Επιπλέον, σε σύγκριση με την Ομάδα Ελέγχου, οι ανήλικοι που έλαβαν θεραπεία με βιταμίνη D παρουσίαζαν σε σημαντικά μικρότερο βαθμό άγχος, έλλειψη προσοχής, υπερκινητικότητα και επιθετική συμπεριφορά, γεγονός που υποδεικνύει ότι η βιταμίνη D βελτίωσε τα προβλήματα που σχετίζονται με το στρες, τη συμπεριφορά και το συναίσθημα στα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά και εφήβους.
Επιπλοκές
Είναι γεγονός ότι μεγαλώνουμε μια γενιά χρόνιων πασχόντων. Και αυτό διότι η παχυσαρκία κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία οδηγεί σε παχυσαρκία κατά την ενήλικη ζωή.
Οι επιπλοκές της παχυσαρκίας περιλαμβάνουν ινσουλινοαντοχή και διαβήτη τύπου 2, υπέρταση, διαταραχές του ενδοθηλίου, καρδιαγγειακά προβλήματα, υπερλιπιδαιμία και διαταραχές της νεφρικής λειτουργίας, ενώ ευθύνονται για σημαντική αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας, καθώς και για σημαντικά υψηλό ποσοστό των δαπανών δημόσιας υγείας για την αντιμετώπιση των επιπλοκών της.
«Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η θεραπεία υποκατάστασης της βιταμίνης D, σε περίπτωση έλλειψης ή ανεπάρκειάς της, ενδεχομένως να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών και μεταβολικών επιπλοκών στα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά στην ενήλικη ζωή, καθώς και να βελτιώνει την ψυχική τους υγεία», δήλωσε η επικεφαλής της ερευνητικής μελέτης, Ευαγγελία Χαρμανδάρη, και επισημαίνει: «Αν και τα αρχικά ευρήματα υποδεικνύουν ότι η βιταμίνη D θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, υπάρχει έλλειψη στοιχείων για την ασφάλεια και τις μακροχρόνιες επιδράσεις της υποκατάστασής της, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D. Ωστόσο, εάν το παιδί είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο, συνιστώ ανεπιφύλακτα να συμβουλευτείτε τον προσωπικό σας γιατρό και να προγραμματίσετε μια εξέταση προσδιορισμού των συγκεντρώσεων της βιταμίνης D».
«Προστάτης» της ψυχικής υγείας των εφήβων
Ποια είναι η σχέση μεταξύ επιπέδων βιταμίνης D και ψυχικής υγείας και πώς λειτουργεί ο μηχανισμός αυτός;
«Η σχέση αυτή προκύπτει από έρευνες σε ενηλίκους, καθώς φαίνεται να παίζει ρόλο στις εγκεφαλικές λειτουργίες. Αντίστοιχες μελέτες σε παιδιά και εφήβους είναι πολύ λιγότερες και πιο πρόσφατες», σημειώνει ο καθηγητής Παιδοψυχιατρικής, Γεράσιμος Κολαΐτης. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πρώτη τέτοια μελέτη (2012) σε αγγλικό παιδικό πληθυσμό έδειξε ότι οι υψηλότερες συγκεντρώσεις βιταμίνης D στην ηλικία των 9,8 ετών σχετίζονταν με χαμηλότερα επίπεδα συμπτωμάτων κατάθλιψης στην ηλικία των 13,8 ετών.
Επιπλέον, μια πρόσφατη (2017) ανασκόπηση 33 μελετών υποστηρίζει τον ρόλο της βιταμίνης D στην παθογένεση των ψυχικών διαταραχών στην παιδική και την εφηβική ηλικία.