Ένα διαμάντι για τον προσφυγικό ελληνισμό, η «Κιβωτός της Ρωμιοσύνης»στην «Αγιά-Σοφιά», το γήπεδο της ΑΕΚ, ήταν μια ιδέα που εμπνεύστηκε και υλοποίησε με επιτυχία ο πρόεδρος Δημήτρης Μελισσανίδης.
Το Μουσείο του Προσφυγικού Ελληνισμού άνοιξε τις πύλες του στο κοινό στις 12 Δεκεμβρίου 2023, ενώ νωρίτερα είχε ήδη υποδεχτεί μικρούς αθλητές από τη Ζάκυνθο. Μέχρι στιγμή, εκατοντάδες επισκέπτες έχουν ήδη επισκεφθεί το Μουσείο που παρουσιάζει την ιστορική διαδρομή των προσφύγων που ξεριζώθηκαν.
Εκτός από εκθέματα και κειμήλια, το Μουσείο διαθέτει και υπερσύγχρονα μέσα όπως διαδραστικούς πίνακες, βίντεο και ακουστική περιγραφή, ζωντανεύοντας με αυτό τον τρόπο το ταξίδι των επισκεπτών στον χρόνο στην Μικρασία, στον Πόντο, στις αλησμόνητες πατρίδες και στον πολιτισμό του Προσφυγικού Ελληνισμού.
Η ιδέα και η υλοποίηση
Πάνω από 1,5 εκατομμύριο Έλληνες από τον Μικρασιατικό Πόντο, την Καππαδοκία, την Ανατολική Θράκη, την Κωνσταντινούπολη και από άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας έφτασαν στην Ελλάδα έχοντας αφήσει πίσω τις ζωές και τις περιουσίες τους και προσπάθησαν να φτιάξουν τη ζωή τους από την αρχή. Η «φωνή» αυτών των ανθρώπων έπρεπε να ακουστεί και ο Δημήτρης Μελισσανίδης πήρε την απόφαση να ιδρύσει το Μουσείο του Προσφυγικού Ελληνισμού, μετά από συζητήσεις με φίλους και συνεργάτες του.
«Αυτό που βλέπετε εδώ είναι ένα αντίδωρο της μεγαλοσύνης των εκατοντάδων χιλιάδων Μικρασιατών και Ποντίων που ζουν απ’ άκρη σ’ άκρη σε όλη την Ελλάδα. Είναι καταθέσεις ζωής και ονείρων, είναι τα άνθη ευλαβείας, όλου αυτού του κόσμου που έφυγε από τις ανυπότακτες και αδάμαστες πατρίδες και δημιούργησε το έπος της νέας Ελλάδας…» ανέφερε σε δηλώσεις του την ημέρα των εγκαινίων ο κ. Μελισσανίδης.
Στην πρότασή του ανταποκρίθηκαν άμεσα σπουδαίοι άνθρωποι του πνεύματος όπως ο αείμνηστος Μίκη Θεοδωράκης, ο οποίος ήταν Επίτιμος πρόεδρος αλλά και η κα Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ.
Η πρώτη κίνηση για τη δημιουργία του Μουσείου Προσφυγικού Ελληνισμού έγινε στις 14 Νοεμβρίου 2018 στην εκδήλωση παρουσίασης της Επιστημονικής Επιτροπής στο Αμφιθέατρο του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης.
Χρειάστηκαν πέντε χρόνια μεθοδικής εργασίας και μελέτης προκειμένου να δημιουργηθεί το πρώτο μουσείο που μελετά την ιστορία του Μικρασιατικού Ελληνισμού, ένα μουσείο υψηλών προδιαγραφών που θα λειτουργεί υπό την Αιγίδα του ΥΠΠΟ. Πλήθος επώνυμων και ανώνυμων απογόνων προσφύγων ανταποκρίθηκαν και παρέδωσαν στην Επιτροπή Υλοποίησης του Μουσείου κειμήλια, τα οποία αφού φροντίστηκαν και συντηρήθηκαν με προσοχή και ευλάβεια, τοποθετήθηκαν το καθένα στην θέση που τους άξιζε στον χώρο.
Σκοπός του Μουσείου Προσφυγικού Ελληνισμού είναι να αναδείξει την παρουσία του Ελληνισμού στην Κωνσταντινούπολη, στη Μικρά Ασία, στον Πόντο, την Καππαδοκία και την Ανατ. Θράκη. Ο επισκέπτης θα δει την αναγέννηση των ανθρώπων που ξεριζώθηκαν με βία και έφτασαν στην Ελλάδα όπου κατάφεραν με πίστη και μαχητικότητα να όχι μόνο να ορθοποδήσουν αλλά να μεγαλουργήσουν.
«Με συντριβή και δέος άνθρωποι απλοί μας έδιναν κάτι που γι’ αυτούς ήταν μοναδικό, όπως ένα εικόνισμα, έτσι αυτός ο χώρος είναι η επτάφωτος λυχνία που πάντα καίει σε κάθε καρδιά πρόσφυγα, που έχει μέσα της τον νόστο, δηλαδή τον καλό γυρισμό και μέχρι τη συντέλεια του κόσμου αυτή η λαχτάρα δεν θα βγει από την καρδιά κανενός από εμάς…» ήταν τα λόγια του κ. Μελισσανίδη.