Το Εν Ψυχρώ – η ακριβής καταγραφή μιας πολλαπλής δολοφονίας και των συνεπειών της (αγγλικός τίτλος In cold blood: A True Account of a Multiple Murder and Its Consequences) είναι μυθιστορηματική ανάπλαση ενός εγκλήματος που έλαβε χώρα στην Αμερική το 1959 από τον Αμερικανό συγγραφέα και δημοσιογράφο Τρούμαν Καπότε.
Φωτογραφία: By S. Neil Fujita (εικονογράφος) για τις εκδόσεις «Random House» – https://www.abebooks.com/?cm_sp=TopNav-_-Results-_-Logo, Εύλογη χρήση, https://el.wikipedia.org/w/index.php?curid=580308
By Spacini at Αγγλικά Βικιπαίδεια, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10456772
Το βιβλίο που εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 1966 από τον εκδοτικό οίκο «Random House», έγινε γρήγορα best-seller, και παραμένει ακόμα το δεύτερο πιο δημοφιλές βιβλίο βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα.
Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, ο Τρούμαν Καπότε ανέλαβε να καλύψει για λογαριασμό του περιοδικού «New Yorker» τα συμβάντα που έγιναν στην κωμόπολη Χόλκομπ του Κάνσας, στις 15 Νοεμβρίου του 1959. Αυτήν την ημέρα, βρέθηκαν δολοφονημένοι μέσα στο σπίτι τους τέσσερα άτομα, τα μέλη της οικογένειας των Κλάτερ, φιλήσυχων, ευυπόληπτων και ευκατάστατων κατοίκων του Χόλκομπ. Ο Καπότε πήγε επί τόπου και έκατσε αρκετούς μήνες, συνομίλησε με τους κατοίκους και όταν ανακαλύφθηκαν οι ένοχοι, μίλησε πολλές ώρες και μαζί τους. Συνενώνοντας το λογοτεχνικό του ταλέντο με την δημοσιογραφική έρευνα ο Καπότε δημιούργησε – πρώτη φορά – το ιδιαίτερα δημοφιλές είδος, που στα αγγλικά περιγράφεται ως «non fiction novel».
Στην ελληνική γλώσσα πρωτο-εκδόθηκε το 1969 σε μετάφραση της Λένας Δοκίδου από τις εκδόσεις «Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.» (ISBN 960-208-323-9. Ακολούθησε το 2006 η μετάφραση του Μιχάλη Μακρόπουλου για τις εκδόσεις «Καστανιώτης», (ISBN 960-03-4219-9), και η μετάφραση του Αύγουστου Κορτώ για τις εκδόσεις «Πατάκης», 2017, (ISBN 978-960-16-6898-7).
Το έγκλημα
Την Κυριακή 15 Νοεμβρίου του 1959, μια οικογένεια αγροτών (ο πατέρας Χερμπ Κλάτερ, η μητέρα Μπόνι Κλάτερ και τα δυο ανήλικα παδιά τους, η Νάνσυ 16 χρονών και ο Κένυον, 15) βρέθηκαν δολοφονημένοι μέσα στο σπίτι τους. Το έγκλημα είχε διαπραχθεί την προηγούμενη νύχτα, 14 Νοεμβρίου και σύμφωνα με τις ενδείξεις της αυτοψίας δεν υπήρχε προφανής λόγος καθώς δεν έλειπαν ούτε χρήματα ή άλλα πολύτιμα είδη αλλά ούτε και κανείς από την οικογένεια Κλάτερ ήταν αντικείμενο μίσους ή εκδίκησης.
Χωρίς αυτόπτες μάρτυρες και χωρίς αποτυπώματα η διαλεύκανση του εγκλήματος του εγκλήματος θα ήταν πολύ δύσκολη έως αδύνατη, αν δεν υπήρχε μια σοβαρή πληροφορία. Ένας τρόφιμος των φυλακών – σοκαρισμένος από την είδηση της δολοφονίας, καθώς ήξερε τους Κλάτερ αφού είδε δουλέψει για αυτούς ένα διάστημα – κατήγγειλε στην Αστυνομία, ότι ο ίδιος είχε δώσει πριν καιρό πληροφορίες για την οικογένεια σε έναν συγκρατούμενό του, ο οποίος λίγο καιρό αργότερα, αποφυλακίστηκε. Με βάση αυτήν την πληροφορία, η Αστυνομία τελικά κατόρθωσε να συλλάβει, στις 30 Δεκεμβρίου του 1959 στο Λας Βέγκας, τους δυο δολοφόνους.
Επρόκειτο για τον 28χρονο Ρίτσαρντ Χίκοκ (Richard Hickock) και τον 31χρονο Πέρυ Σμιθ (Perry Edward Smith) οι οποίοι ομολόγησαν το έγκλημά τους. Κίνητρο της εισβολής στο σπίτι ήταν (η λανθασμένη τελικά) πληροφορία που πήρε ο Χίκοκ από τον συγκρατούμενό του Φλόυντ Γουέλς, ότι ο Χερμπ Κλάτερ είχε χρηματοκιβώτιο στο σπίτι του με τουλάχιστον 10.000 δολλάρια μέσα. Οι δυο πρώην κρατούμενοι ήθελαν να ληστέψουν τον Κλάτερ και να μην αφήσουν κανέναν μάρτυρα πίσω τους. Όταν διαπίστωσαν ότι χρηματοκιβώτιο δεν υπήρχε, αποφάσισαν παρόλα αυτά να εκτελέσουν το δεύτερο μέρος του σχεδίου τους, και σκότωσαν όλους όσοι βρίσκονταν στο σπίτι εκείνη τη νύχτα. Οι δυο φίλοι περιπλανήθηκαν άσκοπα αυτόν τον ένα μήνα μέχρι τη σύλληψή τους, και τελικά εντοπίστηκαν εξαιτίας ενός κλεμένου αυτοκινήτου που οδηγούσαν στο Λας Βέγκας.
Δικάστηκαν τον Μάρτιο του 1960 και καταδικάστηκαν στην εσχάτη των ποινών. Εκτελέστηκαν με απαγχονισμό τα ξημερώματα της 14ης Απριλίου 1965 στην ομοσπονδιακή φυλακή του Κάνσας.
Περίληψη του έργου
Το βιβλίο, χωρισμένο σε τέσσερα μέρη, ξεκινάει με την περιγραφή της τελευταίας μέρας της οικογένειας Κλάτερ, το Σάββατο 14 Νοεμβρίου. Διηγείται την πορεία της οικογένειας, την προσωπικότητα των μελών της καθώς και την οικονομική κατάστασή τους. Σε αυτό το μέρος, που τιτλοφορείται «Οι τελευταίοι που τους είδαν ζωντανούς» – περιγράφεται και η μέρα των δυο εγκληματιών, του «Ντικ» Χίκοκ και του Πέρυ Σμιθ. Οι δυο άντρες κατευθύνονται με το αμάξι τους προς το Χολκομπ και στην διάρκεια του ταξιδιού σταματάνε και κάνουν τις απαραίτητες προετοιμασίες για το έγκλημα. Ωρα με την ώρα παρακολουθούμε την ζωή και των δυο πλευρών μέχρι και την Κυριακή το πρωί με την ανακάλυψη των πτωμάτων από μια φίλη της κόρης των Κλάτερ, Νάνσυ.
Στο δεύτερο μέρος, με τίτλο «Άγνωστοι δράστες»- παρακολουθούμε τις κινήσεις και την έρευνα της Αστυνομίας ενώ ακολουθούμε τους δυο δράστες στην περιπλάνησή τους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο παρελθόν του Σμιθ.
Στο τρίτος μέρος, με τίτλο «Η απάντηση», ο Φλόυντ Γουέλς δίνει στην Αστυνομία την πολυπόθητη πληροφορία για τα σχέδια του Χίκοκ και η Αστυνομία έχοντας πρώτη φορά δυο σοβαρά ύποπτους προσπαθεί να τους εντοπίσει. Οι δυο δολοφόνοι έχουν επιστρέψει στις Η.Π.Α. και συγκεκριμένα στο Μαϊάμι, όπου αποφασίζουν να πάνε δυτικά προς αναζήτηση εργασίας. Περνάνε από το Τέξας και στις 30 Δεκεμβρίου βρίσκονται στο Λας Βέγκας. Ένας αστυνομικός κατά την διάρκεια ενός τυπικού ελέγχου στο αυτοκίνητο, ανακαλύπτει τις κλεμμένες πινακίδες και συλλαμβάνει τους δυο δράστες. Κατά την διάρκεια της παραμονής στο κρατητήριο, τους επισκέπτονται οι αστυνομικοί της υπόθεσης Κλάτερ όπου χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία τους αποσπούν την ομολογία τους.
Στο τέταρτο μέρος, με τίτλο «Η τιμωρία» παρακολουθούμε τη ζωή τους στην φυλακή, την δίκη και την καταδίκη τους. Το βιβλίο παρακολουθεί την ζωή τους μέχρι και την τελευταία μέρα τους, μέχρι και την τελευταία ώρα τους, όταν τελειώνουν τη ζωή τους κρεμασμένοι στην αγχόνη της φυλακής του Κάνσας («της γωνιάς», όπως είναι γνωστή στους φυλακισμένους).
Μεταφορές και Διασκευές
Κινηματογράφος
1967: «Εν Ψυχρώ» ασπρόμαυρη ταινία σε σκηνοθεσία Ρίτσαρντ Μπρουκς
2005: «Capote» σε σκηνοθεσία Μπένετ Μίλερ με πρωταγωνιστή τον Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν
2006: «Διασημότητα» – ταινία βασισμένη στο βιβλίο του Τζωρτζ Πλίμπτον (George Plimpton), «Truman Capote: In Which Various Friends, Enemies, Acquaintances, and Detractors Recall His Turbulent Career»
Τηλεόραση
1996: «In Cold Blood» τηλεταινία 2 επεισοδίων που παρουσιάστηκε στις Η.Π.Α. από το τηλεοπτικό δίκτυο CBS, στις 4 και 26 Νοεμβρίου του 1996.
Μυθιστόρημα σε εικόνες (Graphic novel)
2005: Οι Άντι Παρκς (συγγραφέας) και Κρις Σαμνί (εικονογράφος) δημιούργησαν το βιβλίο «Capote In Kansas» στο οποίο πλάθεται και εικονογραφείται η έρευνα του Καπότε στο Κάνσας.