Παγκόσμιος συναγερμός έχει σημάνει από την «ανάφλεξη» στη Μέση Ανατολή και την επικείμενη χερσαία επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα.
Πέρα από τις ανθρώπινες απώλειες και τους χιλιάδες τραυματίες, στο επίκεντρο βρίσκονται οι οικονομικές επιπτώσεις αυτού του πολέμου και του φόβου για μια γενικευμένη σύγκρουση στην περιοχή. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το οικονομικό επιτελείο της ελληνικής κυβέρνησης παρακολουθεί τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Εκτός από το γεγονός ότι η «ανάφλεξη» γίνεται στη λεκάνη της Μεσογείου, υπάρχει ανησυχία για το κόστος που μπορεί να έχει στην ελληνική οικονομία. Ήδη διεθνείς αναλύσεις αναφέρουν ότι η τιμή του πετρελαίου μπορεί να εκτοξευθεί, με το ακραίο σενάριο να το τοποθετεί ακόμα και στα 150 δολάρια το βαρέλι.
Σήμερα η τιμή του κινείται λίγο κάτω από τα 90 δολάρια και ήδη κινείται σχεδόν 4-5 δολάρια υψηλότερα από το όριο που έχει τεθεί στον Προϋπολογισμό. Σημειώνεται πως κάθε χρόνο ο Προϋπολογισμός «πατά» πάνω σε μια συγκεκριμένη τιμή πετρελαίου, με την οποία γίνονται οι υπολογισμοί για μια σειρά από δείκτες της οικονομίας, όπως η ανάπτυξη και ο πληθωρισμός. Μέχρι στιγμής στο τραπέζι βρίσκονται τρία σενάρια για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την επίπτωση που θα έχουν στις τιμές του πετρελαίου:
Σενάριο 1: Η σύγκρουση περιορίζεται στη Γάζα
Το 2014 η απαγωγή και η δολοφονία τριών Ισραηλινών από τη Χαμάς ήταν το έναυσμα για μια χερσαία εισβολή στη Γάζα που άφησε πίσω της πάνω από 2.000 νεκρούς. Οι μάχες δεν εξαπλώθηκαν πέρα από την παλαιστινιακή επικράτεια και ο αντίκτυπός τους στις τιμές του πετρελαίου ήταν ανεπαίσθητος. Μια πιθανή τροχιά για την τρέχουσα σύγκρουση θα ήταν ουσιαστικά η επανάληψη αυτής της τραγικής ιστορίας – σε συνδυασμό με την αυστηρότερη επιβολή των κυρώσεων των ΗΠΑ στο πετρέλαιο του Ιράν. Η Τεχεράνη αύξησε την παραγωγή πετρελαίου της κατά 700.000 βαρέλια ημερησίως φέτος. Εάν αυτά τα βαρέλια εξαφανιστούν από την αγορά, η «Bloomberg Economics» εκτιμά ότι θα υπάρξει μια άνοδος των τιμών από 3 έως 4 δολάρια το βαρέλι. Ο αντίκτυπος στην παγκόσμια οικονομία θα ήταν περιορισμένος, ειδικά εάν η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αντισταθμίσουν τα χαμένα βαρέλια του Ιράν.
Σενάριο 2: Εξάπλωση της σύγκρουσης
Εάν η σύγκρουση εξαπλωθεί στον Λίβανο και στη Συρία, θα μετατραπεί ουσιαστικά σε πόλεμο μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ και το οικονομικό κόστος θα αυξηθεί, ενώ θα οδηγήσει πιθανότητα σε εκτόξευση των τιμών του πετρελαίου. Σε αυτό το σενάριο η τιμή του θα σημείωνε άνοδο 10%, φτάνοντας κοντά στα 94 δολάρια το βαρέλι. Μια επανάληψη της Αραβικής Ανοιξης -ένα κύμα διαμαρτυρίας και εξέγερσης που ανέτρεψε κυβερνήσεις στις αρχές της δεκαετίας του 2010- δεν είναι απίθανη, σημειώνουν οι αναλυτές του Bloomberg. Οι υψηλότερες τιμές του πετρελαίου θα πρόσθεταν επίσης περίπου 0,2 της ποσοστιαίας μονάδας στον παγκόσμιο πληθωρισμό.
Σενάριο 3: Πόλεμος Ισραήλ – Ιράν
Η άμεση σύγκρουση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ είναι ένα σενάριο το οποίο δεν διαφαίνεται άμεσα. Ωστόσο, θα μπορούσε να είναι το έναυσμα για μια παγκόσμια ύφεση. Η άνοδος των τιμών του πετρελαίου και η πτώση των περιουσιακών στοιχείων κινδύνου θα προκαλούσαν σημαντικό πλήγμα στην ανάπτυξη και θα ανέβαζαν τον πληθωρισμό κατά μία βαθμίδα υψηλότερα. Με περίπου το ένα πέμπτο της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου να προέρχεται από την περιοχή του Κόλπου, οι τιμές θα εκτοξευθούν στα ύψη, φτάνοντας τα 150 δολάρια το βαρέλι.