Το «κόμμα της αποχής» ήρθε για να μείνει. Εκανε εντυπωσιακή την εμφάνισή του και την προηγούμενη Κυριακή, διαμορφώνοντας νέα δεδομένα στην ανάλυση της συμπεριφοράς του εκλογικού σώματος απέναντι στο πολιτικό σύστημα.
Από τον Ανδρέα Καψαμπέλη
Ενδιαφέρον μάλιστα έχει ότι, με βάση τα στοιχεία, το μεγαλύτερο ποσοστό του προέρχεται από τους χώρους της αντιπολίτευσης, καταδεικνύοντας και το στρατηγικό της αδιέξοδο. Από το μέγεθος της συμμετοχής πάντως αναμένεται να κριθούν πολλά αυτή την Κυριακή για τα ντέρμπι του β’ γύρου, όπως και για την τελική έκβαση της αναμέτρησης στους Δήμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, που έχουν ιδιαίτερους πολιτικούς συμβολισμούς και βαρύτητα.
Πιο σύνθετη είναι η κατάσταση στον Δήμο Θεσσαλονίκης με το αναμενόμενο ντέρμπι μεταξύ του Χρ. Ζέρβα και του Στ. Αγγελούδη. Στις κάλπες του α’ γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών συνεχίστηκε -σε πανελλαδικό επίπεδο- η μείωση της προσέλευσης, η καμπύλη της οποίας παραμένει σταθερά πτωτική για πάνω από μία δεκαετία και συμπίπτει με την έναρξη του μνημονιακού κύκλου για τη χώρα μας.
Αρκεί να σημειώσουμε ότι, ενώ μέχρι και τις εκλογές του 2009, η αποχή κυμαινόταν στα επίπεδα του 23%-29%, μετά το 2012 άρχισε να εκτινάσσεται, ξεπερνώντας το 34%-35% αρχικά, φθάνοντας στο 43% στις δεύτερες εκλογές του 2015 (μετά την κωλοτούμπα του δημοψηφίσματος από τον ΣΥΡΙΖΑ), μένοντας περίπου στα ίδια επίπεδα το 2019 και σημειώνοντας νέα άνοδο στις δύο πρόσφατες εθνικές αναμετρήσεις.
Η συμμετοχή αυτή τη φορά κυμάνθηκε περί το 52,5%, σημειώνοντας νέα πτώση σε σχέση και με τις εθνικές κάλπες του Ιουνίου, όπου ήταν στο 53,7%, ενώ στις αμέσως προηγούμενες του Μαΐου είχε βρεθεί στο 61,76%. Αυτό σημαίνει ότι, μεταξύ Μαΐου και Οκτωβρίου, άλλοι 917.141 ψηφοφόροι γύρισαν στην πλάτη στην εκλογική διαδικασία. Με αυτόν τον τρόπο κατεγράφη ένα ακόμη αρνητικό ρεκόρ, καθώς, με βάση τα επίσημα αρχεία των εγγεγραμμένων στο υπ. Εσωτερικών, ένας στους δύο Ελληνες δεν πηγαίνει πια να ψηφίσει.
Λαμβάνοντας υπόψη βεβαίως ότι οι εκλογικοί κατάλογοι -κατά τρόπο εντελώς απαράδεκτο και ύποπτο- παραμένουν χωρίς ουσιαστική εκκαθάριση, ο αριθμός των επισήμων εγγεγραμμένων στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση ήταν 9.793.138 ψηφοφόροι, από τους οποίους ψήφισαν μόνο οι 5.143.899.
Πιο εύληπτα πολιτικά συμπεράσματα για την αποχή βγαίνουν κυρίως από την Περιφέρεια Αττικής (όπου, άλλωστε, κατοικεί σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας) και από τον Δήμο Αθηναίων, όπου οι κομματικές αντιστοιχίσεις με τους υποψηφίους ήταν, συγκριτικά με τις άλλες περιοχές, περισσότερο έως εντελώς σαφείς.
Είναι ενδεικτικό ότι στην Περιφέρεια Αττικής ο Νίκος Χαρδαλιάς θριάμβευσε εκλεγόμενος από τον πρώτο γύρο με 46,74%, αλλά σε απόλυτο αριθμό ψήφων πήρε λιγότερες (583.203) και από τον Γ. Πατούλη, που την προηγούμενη φορά με 599.872 ψήφους και 37,63% οδηγήθηκε σε επαναληπτική αναμέτρηση για να μπορέσει να επικρατήσει.
Σε σύγκριση τώρα με τις (αμέσως προηγούμενες όσον αφορά και τη συμμετοχή) εθνικές εκλογές του Ιουνίου, το ισοζύγιο που προκύπτει από πλευράς αριθμών είναι αρνητικό για τη Ν.Δ. Μπορεί δηλαδή το «γαλάζιο» ποσοστό, που σε επίπεδο Περιφέρειας ήταν 42,29%, να ανέβηκε, αλλά οι ψήφοι μειώθηκαν εντυπωσιακά. Πριν από τρεισήμισι μήνες, η Ν.Δ. είχε αθροίσει 694.772 ψήφους, κατά συνέπεια αυτή η απώλεια 111.569 ψήφων που κατέγραψε τώρα αντιστοιχεί σε ποσοστό της τάξης του (διόλου ευκαταφρόνητου) 16% επί της δύναμής της.
Οι απώλειες αυτές λογικά κατευθύνθηκαν, τουλάχιστον κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, στην αποχή. Ωστόσο, στον χώρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης τα πράγματα αποδείχθηκαν ακόμη πιο δραματικά. Από τον ΣΥΡΙΖΑ ο υποψήφιος περιφερειάρχης του Γ. Ιωακειμίδης, με ποσοστό 15,53%, έλαβε 193.715 ψήφους, όταν τον Ιούνιο στις εθνικές κάλπες το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε συγκεντρώσει 295.268 ψήφους. Αυτές οι 101.553 ψήφοι που λείπουν αντιστοιχούν στο 34,39% της δικής του δύναμης.
Στις δε περιφερειακές εκλογές του 2019 είχε λάβει με τη Ρ. Δούρου στον α’ γύρο 19,72% και 314.395 ψήφους. Αντίθετα, πάντως, για το ΠΑΣΟΚ η Περιφέρεια Αττικής ήταν από τις ελάχιστες εξαιρέσεις όπου σημείωσε άνοδο. Ο Γ. Σγουρός πήρε 13,31% και 166.015 ψήφους (έναντι 277.485 το 2019), αλλά στις εθνικές κάλπες του Ιουνίου το ΠΑΣΟΚ είχε αθροίσει στην ίδια «επικράτεια» 126.047 ψήφους.
Εντελώς διαφορετική ήταν βεβαίως η εικόνα στον Δήμο Αθηναίων, όπου, κυρίως λόγω της κατάρρευσης του ΣΥΡΙΖΑ και της μεγάλης αποχής, ο «πράσινος» Χάρης Δούκας βρέθηκε δεύτερος και αντιμετωπίζει αυτή την Κυριακή τον κ. Μπακογιάννη. Με ποσοστό 14,19%, οι ψήφοι του κ. Δούκα ήταν 19.842, ενώ στις εκλογές του Ιουνίου το ΠΑΣΟΚ στην Α’ Αθηνών πήρε 15.039, αλλά με ποσοστό μόλις 6,86%.
Και οι δύο επιδόσεις πάντως είναι πολύ χαμηλότερες από τις 27.504 ψήφους με ποσοστό 13,19%, που είχε πετύχει το 2019 ο Παύλος Γερουλάνος, όταν το εθνικό ποσοστό του ΠΑΣΟΚ ήταν πολύ χαμηλότερο, στα επίπεδα του 8%.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ, εκτός από τα ποσοστά, είναι εντυπωσιακή η νέα κατάρρευση και σε απόλυτο αριθμό ψήφων. Τον Ιούνιο, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Α’ Αθηνών είχε πάρει 43.747 ψήφους και 19,97%, ενώ τώρα ο υποψήφιος δήμαρχός του Κώστας Ζαχαριάδης συγκέντρωσε 18.668 ψήφους και 13,36%. Εχασε, δηλαδή, μέσα σε ελάχιστους μήνες άλλες 25.079 ψήφους. Αυτό αντιστοιχεί στο 57% της δύναμής του, δηλαδή σε περισσότερους από τους μισούς ψηφοφόρους του!
Αθήνα: Οι απόλυτοι αριθμοί δείχνουν το πρόβλημα
Επίσης, για τον νικητή του α’ γύρου στην Αθήνα Κ. Μπακογιάννη, μπορεί οι συσχετισμοί των ποσοστών και η μεγάλη απόσταση από τον δεύτερο να τον ευνοούν, αλλά και η δική του αγωνία -για τη σημερινή επαναληπτική αναμέτρηση- έχει να κάνει με την αποχή και τη συμμετοχή. Ο νυν δήμαρχος με ποσοστό 41,3% πήρε 57.800 ψήφους, όταν το 2019 είχε λάβει στον πρώτο γύρο 88.921 ψήφους και τον Ιούνιο η Ν.Δ. στην Α’ Αθηνών 43,27% και 94.811 ψήφους.
Η αποχή στην πρωτεύουσα σημείωσε τώρα νέο αρνητικό ρεκόρ της τάξης του 68%, καθώς πάνω από 300.000 εκ των εγγεγραμμένων δεν προσήλθαν να ψηφίσουν. Στο επιτελείο του Χ. Δούκα εκτιμούν ότι, για να γίνει ντέρμπι η σημερινή αναμέτρηση, πρέπει η συμμετοχή να φτάσει τουλάχιστον στο 42%, αν και αυτό φαίνεται ακόμη πιο δύσκολο, καθώς δεν υπάρχει αυτή την Κυριακή η εκκρεμότητα της Περιφέρειας Αττικής.