Σοβαρά ερωτήματα ανακύπτουν για την ατζέντα της συνάντησης του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στον περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, έπειτα από τουρκικά δημοσιεύματα.
Η τουρκική εφημερίδα Yeni Safak αναφέρεται σε «κίνηση – έκπληξη» από την Ελλάδα, που «αποστρατιωτικοποιεί νησιά». Κατά το δημοσίευμα, της τουρκικής φιλοκυβερνητικής εφημερίδα, η Ελλάδα ξεκίνησε την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.
«Βήμα έκπληξη από την Αθήνα: Σταμάτησε ο εξοπλισμός των νησιών» είναι ο τίτλος του δημοσιεύματος, ενώ επισημαίνεται: «Ένα θετικό βήμα ήρθε από την Ελλάδα, η οποία έδωσε ενδείξεις ομαλοποίησης με την Τουρκία. Η κυβέρνηση της Αθήνας σταμάτησε να εξοπλίζει τα νησιά, τις βραχονησίδες και τους βράχους των οποίων η κυριαρχία δεν καθορίζεται με συνθήκες, κάτι που ήταν ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών.
Πηγές επισημαίνουν ότι θα υπάρξουν νέες θετικές εξελίξεις καθώς οι συνομιλίες αποκτούν δυναμική», όπως σημειώνεται.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα:
«Η διαδικασία εξομάλυνσης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας προχωρά θετικά. Η κυβέρνηση της Αθήνας σταμάτησε να εξοπλίζει τα νησιά, τις βραχονησίδες και τους βράχους (ΕΓΕΑΥΔΑΑΚ) των οποίων η κυριαρχία δεν καθορίζεται με συνθήκες, που αποτελούν μια από τις προβληματικές περιοχές.
Τα βήματα εξομάλυνσης των δύο χωρών, που ξεκίνησαν μετά τις καταστροφές του Φεβρουαρίου, ενισχύθηκαν περαιτέρω με τη συνάντηση του προέδρου των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) Tayyip Erdogan και του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, τον Σεπτέμβριο. Θετικές εξελίξεις αναμένονται στο νησιωτικό ζήτημα, που αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών, μέχρι τη σύνοδο των ηγετών που θα επαναληφθεί τον Δεκέμβριο».
Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, «το θέμα του EGEAYDAAK (σσ. δηλαδή «Νησιά, νησίδες και βραχονησίδες των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταφερθεί στην Ελλάδα με Συνθήκες»), που είναι ένα από τα πιο σοβαρά και πολύπλοκα θέματα ατζέντας μεταξύ των δύο χωρών, επηρεάζει άμεσα τα χωρικά ύδατα περίπου 152 νησιών, νησίδων και βράχων, καθώς και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και την Ηπειρωτική Υφαλοκρηπίδα. Τα ονόματα και το καθεστώς των νησιών και των νησίδων στο Αιγαίο, των οποίων το νομικό καθεστώς είναι ασαφές, δεν καθορίστηκαν στις Συνθήκες της Λωζάνης του 1923 και των Παρισίων του 1947.
Το νησιωτικό ζήτημα μεταξύ των δύο χωρών πηγάζει από την επιθυμία της Ελλάδας να κατέχει όλα τα νησιά, βραχονησίδες και βράχους εκτός των τριών ναυτικών μιλίων από τις ακτές της Ανατολίας, κατά παράβαση των κανόνων στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου. Λόγω της διαφωνίας EGEAYDAAK, δεν μπόρεσε να βρεθεί λύση σε ζητήματα όπως θέματα υφαλοκρηπίδας και εναέριου χώρου, καθώς και η κατανομή των θαλάσσιων και αεροπορικών δικαιοδοσιών στη Θάλασσα των Νησιών».
Ο εξοπλισμός των νησιών στο Αιγαίο
Η Yeni Safak κάνει αναφορά και στον εξοπλιστικό πρόγραμμα των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο.
«Η Ελλάδα, η οποία αποφάσισε να ενισχύσει την αεροπορία της κατά της Τουρκίας τους τελευταίους μήνες, παρήγγειλε αεροπλάνα Rafale από τη Γαλλία και τα τοποθέτησε στο νησί Λιμένι, λίγες ώρες μακριά από την Τουρκία. Ομοίως, εκατοντάδες Έλληνες στρατιώτες υπηρετούν σε 4 βάσεις, μεγάλες και μικρές, στη Σάμο, που είναι το πιο κοντινό νησί στην Τουρκία. Υπάρχουν συστήματα που ανήκουν στις ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις σε Meis, Sakız, Batnoz, İpsara, Nergizcik, Eşek, Bulancak, Kalolimnoz, Keçi, Sömbeki, Çamada και Karaada, που επίσης βρίσκονται πολύ κοντά στην Τουρκία» επισημαίνεται χαρακτηριστικά.
H «αποστρατιωτικοποίηση των νησιών»
Στο τουρκικό δημοσίευμα σημειώνεται: «Πηγές ανέφεραν ότι με τη νέα περίοδο μεταξύ των δύο χωρών, η επένδυση σε πυρομαχικά στα νησιά, που ήταν οπλισμένα στο παρελθόν, σταμάτησε και με τις θετικές αποφάσεις που θα ληφθούν στο μέλλον, θα υπάρξουν θετικές εξελίξεις για την τελευταία κατάσταση στα νησιά».