Και όμως Υπάρχει Ελπίδα για την Ελληνικη Κοινωνια
Γράφει ο Καθηγητής Ανδρεας Αθηναιος*
Το 1964 (13/3) στην Νέα Υόρκη αρχικά μαχαιρώθηκε και με σύντομη επιστροφή του δολοφόνου στην σκηνή , βιάσθηκε και δολοφονήθηκε ενώπιον 33 Ανθρώπων, η Kitty Genovese.
Το θέμα πήρε διαστάσεις, μια και η εφημερίδα New York Times δεν το είδε ως ένα ακόμα έγκλημα στο Queens της Νέας Υόρκης, αλλά προχώρησε σέ ανάλυση του φαινομένου, υποστηριζόμενη και από επιστημονική έρευνα. Η επιστημονική έρευνα κατέληξε ότι «όταν υπάρχουν πολλοί αυτόπτες μάρτυρες, και όσο περισσότεροι είναι αυτοί, τόσο μεγαλώνει η πιθανότητα «να μην ανακατευτεί» κανένας. Η συνολική ανάλυση αποκάλυψε ότι η απάθεια και αδρανεια των αυτοπτών μαρτύρων είναι αποτέλεσμα «μιας ηθικά χρεοκοπημένης ‘μοντέρνας’ κοινωνίας, που έχασε την ευαισθησία της για τον άλλο άνθρωπο, ιδιαίτερα στις πόλεις» (New York Times 1964).
Το 1973 που εγκαταστάθηκα στην Αμερική, το φαινόμενο αυτό προβλημάτιζε ακόμα έντονα -10 χρόνια αργότερα- την Αμερικανική κοινωνία και ιδίως την Ακαδημαϊκή Κοινότητα ( U PENN). Προσωπικά είχα μείνει εμβρόντητος αλλά ταυτόχρονα και περήφανος για τα καλά της Ελλάδας (μας), έχοντας ως προσλαμβάνουσα παράσταση ολόκληρη την Πλατεία Κολωνακίου να αφήνει τον καφέ της για να τρέξει να σηκώσει τους αναβατές μιας βέσπας που είχε γλιστρήσει και πέσει στην άσφαλτο. (…τότε)
Χωρίς –από όσο γνωρίζουμε– να υπάρχει σχετική βιβλιογραφία, υποστηρίζεται “μακροσκοπικά» ότι τα κακά του Νέου Κόσμου έρχονται στην Ελλάδα με 50-60 χρόνια –ευτυχούς- καθυστέρησης.
Την Αμερική της δεκαετίας του 70, την βρήκα ακόμα συναισθηματική, υπήρχε ακόμα έρωτας, υπήρχαν κινήματα νεολαίας για ένα καλύτερο κόσμο. Στα χρόνια που ακολούθησαν –ως καθηγητής πλέον- «είδα το αμφιθέατρο να μεταλλάσσεται». Οι Φοιτητές που στην αρχή ήθελαν ένα καλύτερο κόσμο, οι φοιτητές που αναζητούσαν την αλήθεια, που είχαν ισχυρή δόση αθωότητας, χτυποκάρδι και ψυχή, άρχισαν σιγά σιγά να αντικαθίστανται από φοιτητές που ήθελαν απλώς να μάθουν πώς «να βγάλουν λεφτά». Η ακαδημαϊκή μου εμπειρία –προοδευτικά- από Community Colleges, State Universities, με κατάληξη σε πρωτοκλασάτα Πανεπιστήμια, μου έδωσε την εμπειρία αυτής της «εξέλιξης». (sic). Hγεμάτη απορία ένσταση φοιτητή μου <<γιατί θέλεις να μας μάθεις να σκεφτόμαστε. Εμείς ψηφίζουμε κάθε 4 χρόνια τον Πρόεδρο των ΗΠΑ για να μας λέει τι να κάνουμε», τεκμηριώνει πολλά και κυρίως ότι οι πολιτικές και τα εργαλεία που απέβλεπαν στο κλείσιμο του Αμερικάνικου μυαλού και αποτυπώθηκαν στην έκδοση The Closing ofthe American mind επέτυχαν πλήρως του σκοπού τους: να κάνουν τους Αμερικανούς να αφομοιωθούν στα στερεότυπα του Ιδιώτη και να «φτωχαίνει» η ψυχή τους.
Από το πρίσμα του Σοφοκλή «Υπάρχουν πολλές αναζητήσεις στην ζωή, αλλά η κυριότερη είναι ο Άνθρωπος», υπάρχει μεγάλη και ανατρεπτικήαπόσταση μέχρι τον ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟ στόχο/σκοπό της διαμόρφωσης της ‘σύγχρονης’ κοινωνίας, ως κοινωνίας με συνεκτικόιστό και σκοπό το καταναλωτικό στερεότυπο. Τα σύγχροναπροσχεδιασμένα «μοντέλα» διαμόρφωσης των Κοινωνιών δεν αναφέρονται στον Άνθρωπο, στον Homo Sapiens, αλλά σε βιολογικούςοργανισμούς, μονάδες μιας μάζας, που επί ποινή αποκλεισμού εντάσσονται βίαια και καταναγκαστικά από το σύστημα σε μια ΠΡΟ-ΚΑΤ στερεότυπη συμπεριφορά καταναλωτών/καταναλωτριών στο σύστηματης οικονομίας της αγοράς.
Με απλά λόγια η προσχεδιασμένη και επιδιωκόμενη για δεκαετίες από το σύστημα (σύγχρονη άρα -αυθαίρετα υποτιθέμενη- καλύτερη) κοινωνία, δεν αποτελείται από Ανθρώπους που αναζητούν την Αλήθεια, από Ανθρώπους που προσδιορίζονται από έννοιες και αξίες, στοιχείαπου χαρακτηρίζουν τον Οντολογικό Άνθρωπο και την ΟντολογικήΚοινωνία. Η σχεδιασμένη μετάλλαξη της Κοινωνίας αποβλέπει σε μια εξαφάνιση της οντολογικής κοινωνίας που προσδιορίζεται από έννοιες και αξίες που προσδιορίζουν και το περιεχόμενο της Ανθρώπινης πράξης.
Η σχεδιασμένη μετάλλαξη αποβλέπει στην διαμόρφωση ολόκληρης της κοινωνίας (μην μας ξεφύγει ούτε ένας), σε 100% κοινωνία της αγοράς. Δεν υπάρχουν αξίες. Όλα προσδιορίζονται από το χρήμα. Το τι θα υπάρχει εξαρτάται από το εάν αποφέρει κέρδος. Ότι δεν ¨βγάζει λεφτά’ πρέπει να εξαφανισθεί. Ο άνθρωπος δεν είναι Ο σκοπός του συστήματος, αλλά είναι εργαλείο που κινείται κατά τα πως επιτάσσουντα μοντέλα κερδοφορίας. Ο Άνθρωπος δεν πρέπει να σκέφτεται αλλά να δουλεύει -ως αναλώσιμο μέσον της παραγωγής- με βάση πρωτόκολλα που έχουν μοναδικό κριτήριο την κερδοφορία. Ο Άνθρωπος πρέπει μνα υπάρχει ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ 100% μέσα από την στερεοτύπη συμπεριφοράκαταναλωτών. Ο Άνθρωπος δεν πρέπει να σκέφτεται αλλά πρέπει να ακολουθεί τα στερεότυπα μοντέλα-πρωτοκόλλα παραγωγής κέρδους, και να είναι Ταυτόχρονα το μεγάλο ποθητό του συστήματος : Ο ΙΔΙΩΤΗΣΗΛΙΘΙΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ.
Θα διατυπωθεί και δικαία: «αγορά» και οικονομία υπήρχε από αρχαιοτάτων χρόνων, την εποχή της άνθισης της Φιλοσοφίας και της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. ακόμα και στον Χρυσού αιώνα του Περικλεούς (βεβαίως βεβαίως)….. Όμως από Αρχαιοτάτων χρόνων υπηρξε και ο Αριστοφάνης. Για όσους έχουμε διδαχθεί Αλήθεια και στο ΑρχαίοΘέατρο της Επιδαύρου και στην θυμέλη του Ηρωδείου, (παράλληλα η και χωρίς ανάλογες ακαδημαϊκές γνώσεις) είναι απολύτως διαυγές ότι:άλλο είναι μια «αγορά που υπηρετεί τον οντολογικό Άνθρωπο και την Οντολογική Κοινωνία», (με αντιστοιχία την Μικτή Οικονομία Κράτους και Ελεύθερης Αγοράς όπου το χρήμα είναι μέσον), κάτι εντελώς διαφορετικό είναι «η οικονομία της Αγοράς» (όπου η οικονομίακαθορίζει τα πάντα, το κέρδος είναι αυτοσκοπός και το χρήμα είναι ποθητό απόκτημα) και άλλο είναι το αποτέλεσμα της οικονομίας της αγοράς που είναι «η κοινωνία της αγοράς. Η τελευταία με ανθρώπουςπου προσδιορίζονται στο 100% από άκριτη υποταγή σε κάθε επιταγήκερδοφορίας και ύπαρξη 100% ΑΠΟΛΥΤΑ προσδιοριζόμενη από χρήμακαι κατανάλωση.
Μια Κοινωνία χωρίς έννοιες και αξίες -Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ- ΠΑΡΑΓΕΙ ΜΟΝΟ ΠΑΡΑΚΜΗ. Καθώς οι Άνθρωποι αφομοιώνονται στο Προκατ-Μοντελάκι της, και αποδέχονται να μην έχουν ζωή αλλά τρόπο ζωης σύμφωνα με το στερεότυπο το καταναλωτή και του χωρίς κρίσηπειθήνιου οργάνου της παραγωγής Κέρδους.
ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΜΕΤΡΟ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΚΟΙΝΩΝΙΑ
Στον Ανθρωποκεντρικό πολιτισμό της Ελλάδας (της δικής μας γενιάς) η αξία του Ανθρώπου μετριέται με την προσωπικότητα του, με τον χαρακτήρα του, με τις αξίες που υποστηρίζει, με το θάρρος και την θυσία του και την προσφορά του στο κοινό καλό και πέρα από την οικογένεια του.
Αυτός είναι ο καταξιωμένος Άνθρωπος για την γενιά των εννοιών και των αξιών της ανθρωποκεντρικής Ελλάδας, ο ολοκληρωμένος άνθρωπος που η υπόσταση του και η αξία του δεν έχει καμία προσδιοριστική σχέση με το χρήμα. Αντίθετα οι πράξεις του προσδιορίζονται και εκφράζουν αξιακό περιεχόμενο.
Ο Ανθρωποκεντρικός Πολιτισμός και Το Ανθρώπινο μέτρο δημιουργούν υπόβαθρο για μια κοινωνία συνοχής, δημιουργίας και ανθρώπινης ανάτασης.
Το Ανθρώπινο μέτρο είναι εξ άλλου και η πεμπτουσία του Ελληνικού Πολιτισμού την οποία το μοντέλο της Δομικής-ποσοτικής κοινωνίας δεν κατάλαβε….
Η Μονάδα μέτρησης του «ανθρώπου» στην Κοινωνία της αγοράς
Στην Δομική και ποσοτική κοινωνία της Οικονομίας της αγοράς , η ύπαρξη των Ανθρώπων – η αξία τους- ήδη εδώ και πολλά χρόνια μετριέται με «λογιστικό σχέδιο», ως net worth, ως η «αξία τους» αποτιμώμενη σε καταθέσεις σε περιουσιακά στοιχεία, σε αμοιβές. Με τρόμο και θλίψη έβλεπα τους φοιτητές μου να μην κλείνουν ραντεβουδάκι με ένα τριαντάφυλλο στο χέρι. Στο χέρι κράταγαν το βιβλιάριο καταθέσεων για να δείξουν στο «κορίτσι» το ΔιαθέσιμοΥπόλοιπο, την …αξία τους….
Το χρήμα ως αποκλειστική μονάδα μέτρησης του Ανθρώπου, δημιουργεί γόνιμο έδαφος κοινωνίας χάους, τριβών, παραγωγής κακού και παρακμής. Ενώ η θεοποιείται κάθε αναλώσιμο.
Γενιές ανθρώπων μεγαλώνουν ανυποψίαστοι για όλα τα μεγάλα και την ικανοποίηση που κρύβει το ταξίδι για την Ιθάκη…..
Το Έγκλημα του Καταπέλτη δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Το εξέθρεψεόλη η -μετά θαυμασμών- μετάλλαξη της κοινωνίας σε Κοινωνία της Αγοράς. Δηλαδή στην κοινωνία που ο Άνθρωπος θεωρείταιαναλώσιμος, όχι υποκείμενο αλλά αντικείμενο άνευ αξίας , παρά μόνοναν παράγει κέρδος ως υποτακτικός δούλος ή ως Ιδιώτης ηλίθιοςκαταναλωτής.
Τα δείγματα της παρακμής έχουν φανεί από χρονιά τώρα: Όταν ο έρωτας εξαφανίσθηκε και έγινε σκορ οργασμού. Όταν η μοναδική επιδίωξη είναι «τα λεφτά» με κάθε μέσο καταργηθείσης της έννοιας του θεμιτού και του αθεμίτου. Όταν Δημοκρατικό Πολίτευμα θεωρείται όχι το Αριστοτελικό «αποδιδοναι εκαστω τα ίδια» που διδαχθήκαμε στο ΑΠΘ, αλλά η προς τα κάτω ισοπέδωση με την εξουσία να λειτουργείπροσπαθώντας να πείσει τον Άνθρωπο ΟΤΙ …ΕΣΥ ΠΑΣ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΑ.
Τα πρώτα –αόρατα σε πολλούς– δείγματα παρακμής (επιτυχίας της κοινωνίας της αγοράς) φάνηκαν από πολύ παλαιότερα ότι η νεολαίααποδέχθηκε ως φυσικό το face–control ενός μπράβου σε μαγαζί που κάνει «πόρτα» και το θεώρησε ως καταξίωση να είναι αποδεκτή από τον Μπράβο. Αν αυτό δεν είναι απαξίωση της Ανθρώπινης αξιοπρεπείας, τιείναι??
Τα δείγματα απαξίωσης του Ανθρώπου από μια Κοινωνία της Παρακμήςφάνηκαν στο επίπεδο χειραγώγησης, εξευτελισμού ή και κακοποίησης οικογενειών που πήγαν να κάνουν μπάνιο σε παράνομες καταλήψειςαιγιαλού με κριτήριο το κέρδος.
Αν εξηγήσω την κακοποιητική συμπεριφορά του «υπαλλήλου» της παραλίας στην οικογένεια με μικρά παιδιά, είμαι βέβαιος ότι αυτός ο παλικαράς πίστευε ότι κάνει το σωστό. Υπηρετεί άκριτα το αφεντικό του, ενώ ταυτόχρονα τον μεγαλώσαμε με το να υπηρετεί την νοοτροπία ότι ,ο,τι δεν φέρνει κέρδος μπορούμε να το πετάξουμε σαν σκουπίδι. Ο μπράβος της παραλίας που μόνο αυτό ξέρει, θα το κάνει χωρίςαναστολές. Αφού για να υπάρχουν ΗΘΙΚΕΣ ΑΝΑΣΤΟΛΕΣ πρέπει να υπάρχουν «αυλες αξίες» που φυσικά δεν υπάρχουν την Κοινωνία της Αγοράς.
Στην εγκληματολογία η επιστήμη ορίζει ότι πάνω από 3%-5% παραβατικότητα, η συνταγή «Νόμος και Τάξη» δεν μπορεί να σταματήσειτο χάος. Άρα ο απόλυτος έλεγχος των ανθρώπων με τον Νόμο η τις εφαρμογές , είναι μια ανεφάρμοστη προσέγγιση στην αντιμετώπιση του χάους της Κοινωνίας της παρακμής.
Στην Νέα Υόρκη του 1964 ο φόνος είχε σαν αποτέλεσμα ύστερα από καιρό να δημιουργηθεί το 911 (το αντίστοιχο 100). Όμως όσο και να ενισχύεται το «ΝΟΜΟΣ και ΤΑΞΗ» το έγκλημα θα είναι εκτός ελέγχου μια και παράγεται από Κοινωνίες Παρακμής.
Δεν είναι η ΕΛΑΣ η οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που δεν επαρκούν. Είναι η χωρίς έννοιες και αξίες και κατ ακολουθία αναστολές κοινωνία που θα παράγει παρακμή και τις κάθε είδους εκφάνσεις της. (πχ τα σφινακια από τα υπόλοιπα πελατών…).
Το Έγκλημα του Καταπέλτη είναι μια ακόμα έκφανση της Κοινωνίας της παρακμής. Είναι οπωσδήποτε ΗΘΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ. Αποτέλεσμα μιας Κοινωνίας που υπηρετεί την παρακμή της προσκυνώντας άνευ αξίαςείδωλα.
ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΔΑ :
Στην Νέα Υόρκη του 1964 οι αυτόπτες μάρτυρες δεν αντέδρασαν, «δεν ανακατευτήκαν». Το σύστημα τους είχε ήδη πείσει ότι δεν είναι δικη τους δουλειά… Το σύστημα τους είχε ήδη ευνουχίσει
Έλα όμως που εδώ είναι ακόμα Ελλάδα, και τα Video από τα κινητάέπεσαν βροχή, και οι φωνές και η προσπάθεια των επιβατών να αναγκάσουν τον καπετάνιο, να κάνει κάτι.
Έλα όμως που εδώ είναι ακόμα Ελλάδα, και δη μάλιστα ..Κρήτη με έντονα τα Ανθρώπινα στοιχεία της αποκοτιάς και της λεβεντιάς. Eιναι οι κινητοποίηση των επιβατών στο ίδιο το καράβι, οι φωνές των επιβατών από το διπλανό ΕΛΥΡΟΣ, η «υποδοχή» στο καράβι στο Ηράκλειο, η συμμετοχή της Κρητικής Κοινωνίας στον χαμό του Αντώνη.
Αυτή είναι η Ελπίδα, η αντίδραση της Ελληνικής Κοινωνίας που ..ανακατεύτηκε.. και δεν είναι ήδη μεταλλαγμένη σε απονευρωμένουςιδιώτες – ηλίθιους καταναλωτές.
ΕΛΠΙΔΑ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ
Για την Ελληνική κοινωνία υπάρχει ακόμα καιρός, υπάρχειτεκμηριωμένη ελπίδα. Η Ελπίδα της ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ , ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΜΗΣ
*
Β.Α.,Μ.Α.,Μ.C.P., Ph.d, Post Doc
Case Western Reserve University
University of Pennsylvania
Aριστείο Ακαδημαϊκής Διδασκαλίας ΗΠΑ (1987)
Διετέλεσε μέλος της Διοικούσας (Συγκλήτου) του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Πρόεδρος της Εταιρείας Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Αιγαίου,
Σύμβουλος στο Δημοκριτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Νομάρχης Ρεθυμνης
Νομάρχης Θεσπρωτίας