Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν ταυτόχρονα σοβαρές ανεπάρκειες στη νόηση,
στη γλώσσα, στη συναισθηματική ανάπτυξη και την κοινωνική συναλλαγή.
Από τη Μαρία Καστάνια,
ειδική παιδαγωγό
Η διαταραχή του αυτιστικού φάσματος (Autistic Spectrum Disorder) ανήκει στην κατηγορία των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών, διαρκεί μια ολόκληρη ζωή και είναι συνήθως παρούσα από τη γέννηση του παιδιού. Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, σύμφωνα με τον Στασινό (2013), χαρακτηρίζονται οι διαταραχές εκείνες που περιλαμβάνουν σοβαρές ανεπάρκειες, οι οποίες εκτείνονται σε περισσότερες από μία περιοχές ανάπτυξης του παιδιού. Δηλαδή, τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν ταυτόχρονα σοβαρές ανεπάρκειες στη νόηση, στη γλώσσα, στη συναισθηματική ανάπτυξη και την κοινωνική συναλλαγή. Συγκεκριμένα, τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν τρία βασικά συμπτώματα που συνυφαίνονται με ελλείμματα στην κοινωνική αλληλεπίδραση -και, συνεπώς, στις ενδοοικογενειακές σχέσεις-, ιδιομορφία στην επικοινωνία, έλλειμμα στην κοινωνικοποίηση, καθώς και έλλειμμα δημιουργικής φαντασίας (Wing, L,1971).
Η Frith (2009), μάλιστα, συμπληρώνει ότι όλα τα παιδιά με αυτισμό μειονεκτούν στα παραπάνω, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, και όχι μόνο σε ένα ή σε δύο από τα ελλείμματα αυτά. Επομένως, είναι χαρακτηριστικά του αυτισμού και όχι τυχαίος συνδυασμός. Σαφέστατα, κάθε περίπτωση τείνει να είναι μοναδική και να παρουσιάζει διαφοροποιήσεις ως προς το μέγεθος και την εκδήλωση των συμπτωμάτων, εντούτοις στα παιδιά με αυτισμό η τριάδα ελλειμμάτων που αναφέρθηκε φαίνεται να μην εμφανίζεται τυχαία, αλλά να συνυπάρχει. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα χαρακτηριστικά που παρουσιάζονται και θεωρούνται τυπικά, αλλά δεν είναι καθολικά (Happe, 2003).
Αξίζει να τονιστεί ότι τα τελευταία περίπου 20 χρόνια οι επιστήμονες ανά τον κόσμο έχουν καταβάλει ιδιαίτερη προσπάθεια, εμπλουτίζοντας τη γνώση για τη φύση της διαταραχής του αυτιστικού φάσματος, την κατάλληλη εκπαιδευτική παρέμβαση, καθώς και τη διευκόλυνση της καθημερινής ζωής των ατόμων αυτών. Η πολυπλοκότητα της φύσης του αυτισμού έγκειται στο γεγονός ότι τα άτομα με αυτισμό διαφέρουν το ένα από το άλλο. Ομοιότητες παρουσιάζουν μόνο στα βασικά συμπεριφορικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την κοινωνική αλληλεπίδραση, την επικοινωνία, τη σκέψη και τα ενδιαφέροντά τους (Βογινδρούκας & Sherratt, 2005).
Αναντίρρητα, ύψιστης σημασίας είναι η αποδοχή και η κατανόηση που χρειάζονται τα συγκεκριμένα άτομα σε καθημερινό επίπεδο. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να «εισέρχονται» στον κόσμο αυτών των παιδιών και να προσπαθούν καθημερινά να τα κατανοήσουν και να τα αποδεχτούν.
Η συνεργασία και η σύμπραξη όλων των εμπλεκόμενων φορέων είναι θεμελιώδεις, προκειμένου να γίνει εφικτή η αντιμετώπιση των δυσκολιών της διαταραχής του αυτιστικού φάσματος. Ο δρόμος αυτός είναι δύσκολος και επίπονος, όπως όλοι οι δρόμοι που οδηγούν σε κάτι νέο και πρωτόγνωρο, ωστόσο η πρώιμη παρέμβαση κατά την προσχολική ηλικία είναι η κατάλληλη και άμεση αντιμετώπισή του.